Абдыкерим Муратов

Казыбек казалчы деген ат менен белгилүү болгон бул акындын чыгармалары Кеңеш доорунда жарыяланган да, окуп үйрөнүлгөн да эмес. Ага атасынын бай болушу, өзүнүн диний билим алгандыгы жана кулакка тартылганы, социализмдин идеяларын толук кабыл албагандыгы себеп.

Жеңижок окуп билим алган, араб, фарси, чагатай жазууларын өздөштүргөн, Чыгыш философиясына каныккан киши болгон. "Жез таңдай акын Жеңижок, айтышарга теңи жок" деген сөз анын талантын баалоочулар тарабынан жүздөн ашуун жылдан бери айтылып келет.

Чыгаан акын, комузчу, ойчул, күүчү, обончу Арстанбек Буйлаш (Бойлош) уулу тууралуу  аңыз сөз эл арасында көп жылдар бою оозеки гана айтылып келген, кагазга түшпөгөндөн кийин андай маалыматтар таразадай так болду деп айтуу бир кыйла опурталдуу эле.

Кыргыз маданиятынын тарыхында эбегейсиз чоң иштерди аткарып, бирок орус улутундагы киши болгонуна карабай "кыргыз улутчулу" деген жарлык менен куугунтукталган Константин Кузьмич Юдахиндин эмгеги жыл өткөн сайын бийиктен көрүнүүгө тийиш.

Бүгүн адамзаттын алп акындарынын бири Алыкул Осмоновдун көз жумган күнү. Мындан туптуура 70 жыл мурда биз сүйүп окуган акын дүйнө салыптыр. Адамзатка ар кыл тагдыр буюрат тура.

Төмөндө коомчулуктун, жөнөкөй элдин кыжырын кайнатып, бир топ сын-пикирдин себепчиси болгон өзөктүү маселе туурасында биздин колумнист кеп козгойт.

Биздин колумнист Абдыкерим Муратов учурда баарыбыздын көкүрөктөгү нерсебизди дал өзүндөй баяндап бериптир. Чын эле буга чейин эшикке чыккан эки кадам, кучакташып көрүшүү, бет капсыз заман бакыт экенин билбептирбиз да.

Sputnik Кыргызстан агенттиги акын Тенти Адышева тууралуу кызыктуу фактыларды топтоду. 24 жашында үч бала менен жесир калган акын жеке турмушундагы кайгылуу окуядан кийин он жыл бою турмуш курууга бел байлаган эмес.

Ушул тапта дүйнө коронавирус пандемиясынан катуу чочуп турганда Орто Азияда жашап өтүп, дүйнөлүк медицина илимине орто кылымда эле таң каларлык ачылыштарды киргизген Абу Али ибн Сина эске келет.

Мурза Гапаров жашаган мезгил бизден канчалык алыстаган сайын анын жазгандары ошончолук жакындап, чыгармаларын издеп окуй турган болдук. Анын өзүнчө себеби бар.

Коронавирус кимдин ким экенин көрсөтүп койду. Тартип кайда, күчтүү өлкө кайда, кайдыгерлик эмне, кырсык кандай экенин таанытты. Элди чочутту, адистерди алдастатты, министрлер бел чечпей иштеп четинен кулады.

Улуу гуманист, ойчул, акын жана тарбиячы, дин таануучу Жалал ад-Дин Руми Чыгыш адабиятынын Абдурахман Жами, Алишер Навои, Абай Кунанбаев, Тоголок Молдо, Молдо Нияз сыяктуу улуу акындарынын чыгармачылыгына жол көрсөткөн.

Барпы Алыкул уулу — кыргыз төкмөлөр маданиятынын туу чокусунда тургандардын бири. Ал махабат ышкысы, өлүм-өмүр, жашоонун маңызы, жакшылык-жамандык тууралуу миңдеген сап ырларды жараткан.

Кул Кожо Акмат кыргыздардын актыкты тааный билишине жана диний дидактиканын калк арасына таралышына педагогдук да, теологдук да, акындык да таасирин катуу тийгизген.

Кашкарлык Махмуддун "Түрк сөздөрүнүн жыйнагы" — жалпы түрк элдерине орток мурас жана анын авторунун Ысык-Көлдө туулгандыгы ошол кылымдарда эле биздин жерде илим-билимдин өскөндүгүн даңазалоочу көрүнүш.