Бир жолу YouTube каналында кыргыз мушкерлеринин беттешкен видеолорун көрүп атып, жагымдуу нерсеге дуушар болдум. Ал кытайлык кыргыз жигитинин алтын кур тагынган видеосу эле.
Кытайлык кыргыз мушкерин Sputnik Кыргызстан маалымат агенттигинин кабарчысы таап, бир топ суроолорго жооп алды.
— Мамбеттокто, алгач өзүңүз тууралуу айтып берсеңиз?
— Мен 1991-жылы Кызыл-Суу Кыргыз автономдуу районундагы Артыш айылына караштуу Майдан кыштагында төрөлгөм. Кызыл-Суудагы №3 орто мектебинде билим алгам. Андан соң жогорку окуу жайын Сюйчжоу шаарындагы Курулуш институтунда окуп, англис тил жана эл аралык мамилелер адистигин аяктагам.
Эки бир туугандын кичүүсүмүн. Менден улуусу кыз. Апам бар, атам мен бир жашка чыга электе улак тартыш учурунда ат ичке катуу тээп, жаракатынан улам каза тапкан экен.
Быйыл 27 жашка аяк бастым. Үйлөнө элекмин, сүйлөшкөн кызым дагы жок. Бир-эки жылда чакан мамлекетимди курсам деген оюм бар. Азыр спорт менен гана алпурушуп жүрөм.
— Азыр сизди ММА мушкери катары таанып калдык. Деги эле спорт тармагына кантип аралашып калгансыз?
— Атам эл арасында өзүнүн балбандыгы менен белгилүү. Көзү тирүүсүндө абдан карылуу, күчтүү адам болгон дешет. Мен да кичинекей кезимде атамдын жолун жолдойм деп, балдар менен чалышып-тебишип ойночумун. Журтта той-торопо болгондо күрөшкө түшүп, элдин батасын алчумун. Үйдө күнүгө машыгып, ичип-чекпей, жакшы азыктанып өзүмө көңүл бөлдүм. Ал эми орто мектепте, студент кезимде жүгүрүү, күрөш боюнча сынактарга катышып жүрчүмүн. Жеңил атлетика боюнча 7 мелдешке катышып, анын бешөөнөн байгелүү кайттым.
— ММА спортундагы жетишкендиктер тууралуу айта кетсеңиз?
— Негизинен 2014-жылы декабрь айынан баштап эрежесиз эр уруш менен машыга баштагам. Жалпысынан 21 профессионалдуу таймашка катыштым. Алардын 16сында жеңишти багындырып, бешинде тилекке каршы, жеңилүүгө дуушар болдум.
Эгер чоң беттештер тууралуу айта кетсем, 2015-жылы Гуанчжоу шаарында уюштурулуп, жалпы Кытай мушкерлери арасында өткөрүлгөн ММА беттешинде 3-орунду ээлегем. 2016-жылы Азиядагы эң масштабдуу деген "One Championship" турниринде өнөктөшүм менен тең чыктым. Америкалыктар Филиппинде уюштурган таймашта биринчиликти ээледим. Кореялык, россиялык мушкерлер менен дагы беттешип биринчи орундарды ээлеп жүрөм.
А вы в курсе, что в Китае этнический кыргыз чемпион по MMA!
— kgdaddy (@6Uneepx0il7oWNr) 10 января 2018 г.
Невероятно! Чемпиооон! pic.twitter.com/2FxbiP8Cgp
— Сентябрь айында жеке гана кытайлык кыргыздарды эмес, жалпы кыргыз элин кубанычка бөлөп Кытайдын ММА чемпионатында алтын кур тагындыңыз. Ушул тууралуу айтып берсеңиз?
Алтын курдун даражасы жогору. Бардык жактан сый көрүп, кытай эли, кыргыз элим колдоп жаткандыгына абдан ыраазымын. Ушундай ийгиликтерим менен элимди дагы кубанткым келет. Эл-журтумдун үмүтүн актоо — башкы максатым.
— Ал жактагылар кыргыз экениңизди билишеби?
— Мен беттештерге ар дайым ак калпак менен чыгам. Алып баруучуларды дагы "кытайлык кыргыз" деп чакыргыла дейм. Азыр кыргыздын атын далайга айтып, ак калпакты таанытууга убагыбыз келди деп ойлойм. Беттештерге калпак кийип чыкканыма сыймыктанам. Баатыр эл экенибизди ар дайым даңазалагым келет.
— Демек сиз этникалык кыргыздардан алгачкы болуп ММА боюнча Кытайдын чемпиондугун багындырган турбайсызбы?
— Ооба, биринчи жолу болуп жатат. Мен былтыр алтын курду багынтканда бул жактагы кытайлык кыргыз жигиттер ММАге абдан кызыгып, мени интернет аркылуу издешти. Алардын көбү менен жолугуп, кеп-кеңешимди айтып, айрымдарга спорттук клубдар менен келишим түзүүгө жардам бердим. Алар дагы аз убакыттан кийин жыйынтык көрсөтө башташат.
— ММА Кыргызстанда популярдуу спорттун түрүнө айланды. Кытайда кандай?
— Аралаш мушташ бизде кеңири тараганына 10 жылдай болуп калды. Кытайда кишинин саны көп экенин билесиздер. Мыкты спортчулар андан арбын. Арасынан суурулуп чыгып, талантыңды, өзгөчөлүгүңдү тартуулоо кыйын. Бул жактан мыкты натыйжа көрсөткөндөрдү жакшы колдошот. Бир спорт клубдун атынан чыгам, алар мага колдоо көрсөтүп, беттештеримди түзүп беришет.
— Азыр бардык эле спортчунун кыялы — UFC спорттук уюмунун турниринде ат салышуу. Сиздечи?
— UFC уюму эрежесиз уруш мушкерлеринин күч сынашуудагы жеткен чеги. Аталган уюмдун өкүлдөрү Шанхайда дагы беттеш өткөрүштү. Мен айрым себептерге байланыштуу катыша албай калдым. Эмкиде мүмкүнчүлүктү колдон чыгарбайм деп ойлойм.
— Ар бир мушкердин спорттук ыкмалары болот эмеспи. Сиз көбүнчө кандай жол менен атаандаштарды алсыратасыз?
— Мен үч жыл бою бразилиялыктардын кайруу, муунтуу, толгоо ыкмаларын үйрөнүп чыктым. Бирок бул башкы өзгөчөлүгүм деп айта албайм. Эң негизгиси айла-амал, акыл керек. Тек гана атаандаштын күчтүү жана алсыз жерин аңдап чыгып, ыңгайы келгенде туура жол таап кетүү зарыл.
— Кыргызстанда болдуңуз беле?
— Кыргызстанда бир да жолу болгон эмесмин. Бирок ар дайым маалымат алып турам. Негизи көргүм келет. Өзгөчө маданият жана спорт жаатында тажрыйба, карым-катнаш, алаканы жакшырткым келет.
— Бизде акыркы жылдары спорттук лигалар уюшулуп, ММА боюнча беттештерди өткөрүп келишет. Эгер күч сынашууга сунуш түшсө кабыл аласызбы?
— Алдыдагы пландарыңыз тууралуу айта кетсеңиз?
— Келечекте кыргыздардын спорттук клубун түзүп, жаштарды тарбиялап, алган тажрыйбам менен бөлүшсөм деген изги тилегим бар. Ошол клубду түптөп чыгуу менен инилериме жол ачып, өзүм жете албай калган ийгиликке шакирттеримди жеткирип, чет өлкөдө кыргыздын желегин желбиретсемби дейм.
Мени колдогон ар бир журтташыма, кыргыз элиме ыраазычылыгымды билдирем. Дүйнөнүн кайсы бурчунда жашабайлы, ар дайым ынтымак болуп, бири-бирибизди колдойлу.
— Сөз соңунда боордоштордун ал-акыбалы тууралуу сурап кетпесек болбос.
