Sputnik Кыргызстан маалымат агенттиги кыргыз элинин баатырдык эпосторунун бири — "Жаныш, Байыш" жөнүндө беш фактыны сунуштайт.
"Жаныш, Байыш" – кыргыз элинин баатырдык дастаны. Ал бир нече кылым оозеки жашап, атадан-балага, улуудан кичүүгө айтылып келген. Негизги каармандар Жаныш, Байыш аттуу баатырлар. Эпостун бир вариантында эки баатырдын кытайлар менен согушканы айтылса, калган варианттарда кыргыз элинин сырткы душманы калмактар деп айтылат. Анткен менен бардык айтылыштарында жоокерчилик заман, элдин журт башчысын издеши, ичтен чыккан ийри жыландар, сүйүү темасы баяндалган.
Азырынча эпостун чыккан тарыхы так эмес. Адабий чөйрөдө 15-17-кылымга таандык баатырдык эпос делсе, бир катарлары дастан каармандарына жана мазмунуна караганда кийинки доордо эле 16-18-кылымдарда жаралган болушу мүмкүн деген маалыматтарды айтып келишет.
Тектеш тилдерде да бар. Адабиятчылардын айтымында, "Жаныш, Байыш" мазмуну боюнча өзбек эпосу "Алпамышка", байыркы грек эпосу "Одиссеяга" окшош деп айтып келишет.
Кош образ, кош баатырлар. Чыгараманы ооздон оозго калтырып, айтканда эл Жаныш, Байыштын образын бири-биринен ажыратпай карашкан. Көп варианттарда, балким, бири-бирин толуктаган, бирок, өзгөчөлөнтүлүп каралган эмес. Эл эки баатырды бирдей баалап, бирдей даңктаган. Эл чыгарманы айтуу менен өздөрүнүн бардык ой-санаасын, учкул кыялын, келечек үмүтүн алардын кыймыл-аракетине, алардын күрөшүнө байланыштуу чечкен. Ошондуктан Жаныш, Байышка эр жүрөктүүлүк, намыскөйлүк, ашкере баатырдык, адилеттүүлүк сыяктуу жакшы сапаттарды ыйгарышкан.
