БИШКЕК, 19-июнь – Sputnik. Каныктырылбаган майга кууруп бышырылган тамакты аз санда болсо да жеген эркектердин эс тутуму бир топ начарлай турганын тамактануудан кийин өз ыктыярлары менен изилдөөдөн өткөндөрдүн интеллектуалдык өзгөрүүлөрүнө байкоо салган дарыгерлер аныкташкан. Бул туурасында РИА Новости PLoS One журналына таянуу менен билдирет.
"Каныкпаган майлар дүкөндүн текчелериндеги азык-түлүктүн пайдаланууга жарактуу мөөнөтүн узартып гана тим болбостон, биздин "жарактуулук мөөнөтүбүздү" кыскарта турганын мен өз бейтаптарыма айтып келем. Майлардын бул түрүнүн адамдын маанайына жана жүрүм-турумуна таасири жөнүндө биз мурдатан билчүбүз, бирок алар эс тутумуна жана акылга терс таасир кыларын эч ким көрсөтө алган эмес", — деди Калифорния (АКШ) университетинен Беатрис Голомб (Beatrice Golomb).
Көрсө, бул байланыш жөн гана бар эмес, өтө айкын экен. Окумуштуулардын айтымында, экспериментке катышуучулар жеген куурулган жана трансмайлар кошулган тамактын ар бир граммы жок дегенде бир сөздү унуттурган.
Ошонун себебинен эксперимент учурунда куурулган тамакты көп жеген уландар, андай тамак жебегендерге караганда эстерине орто эсеп менен 12 сөздү кем тутуп калышкан.
Голомб айткандай, мындай натыйжалар 45 жаштан төмөн курактагы эркектердин арасында гана байкалган. Диетологдун пикиринде, улуу курактагы адамдардын ден соолугуна жана мээсинин иштешине эксперименттеги тамактын таасири анча болбогон себеби, картайып калгандардын көбү мурда инсульт болгон же мээ менен эс тутумдун дагы башка дарты менен жабыр тартат. Ошон үчүн зыяндуу май кошулган азыктын аларга таасири анча байкалган эмес.
Трансмайлар өтө ысытылган өсүмдүк майлары аркылуу суутекти өткөрүү жолу менен алынган өзгөчө майлар болуп эсептелет. Алар катуу жана кычкылданып кетпей турган касиетке ээ болот.
Дүйнөнүн бир катар өлкөлөрүндө азык-түлүк чыгарууда трансмайларды колдонууга чек коё башташты. Мындай чектөөлөр биринчи жолу 2003-жылы Данияда киргизилген. Ал эми бир нече күн мурун АКШнын башкы азык-түлүк ведомствосу үч жылдан кийин коомдук тамактануу тармактарында трансмайларга тыюу салууну убада кылды.