Жамийла, баёо бала, армандуу абышка... Айтматовдун кинодогу каармандары сүрөттө

Бул датага байланыштуу Sputnik Кыргызстан агенттиги белгилүү калемгердин эмгектеринин негизинде тартылган кинофильмдердеги ирмемдерди сунуштайт.

Союз маалында жазуучу Чыңгыз Айтматовдун чыгармаларына бир топ кинематографисттер кайрылып, аларды экрандаштырган. Алгач "Делбирим" повестинин негизинде режиссёр Алексей Сахаров 1961-жылы "Ашуу" кинокартинасын жаратса, 1965-жылы Андрей Михалков-Кончаловский "Биринчи мугалимди" көрүүчүлөргө тартуулаган. Жаш режиссёрдун дипломдук ишиндеги башкы ролду аткарган Наталья Аринбасарова Венециядагы эл аралык кинофестивалда аялдын мыкты ролун жаратканы үчүн "Вольпи" кубогуна татып, актрисанын ысымы алыска тараган. Кинокартина Киевде, Рим, Йере шаарындагы фестивалдардан байгелүү кайткан. Андан соң Сергей Урусевский "Жоргонун жүрүшү", Ирина Поплавская "Жамиля" фильмин жараткан.

Кийин Москвада жогорку окуу жайды бүтүп келген жаш кыргыз режиссёрлор да Айтматов менен кеңешип, Болот Шамшиев "Ак кеме", "Эрте келген турналар", "Фудзиямадагы кадыр түн", "Сүйүү жаңырыгы", Геннадий Базаров "Саманчынын жолу", Төлөмүш Океев "Кызыл алма", Дооронбек Садырбаев "Акбаранын көз жашы", Бакыт Карагулов "Бетме-бет" чыгармасынын негизинде "Куш өмүр" кинофильмдерин тартышкан.

Ал кинокартиналардын аркасы менен кыргызстандык режиссёр, оператор, актёрлордун атагы алыска кетип, "кыргыз керемети" дүйнө кезген.

Жогоруда тизмектелген киночулардын эмгектеринин көпчүлүгү эл аралык фестивалдардан байгесиз кайткан эмес жана алардын тартуу иштерине Чыңгыз Айтматов өзү барып көз салып турган.

Ал эми режиссёрлор менен иштешкен актёрлорду көрүүчүлөр өз ысымынан эмес, каармандарынын аты менен таанып калышкан.

Жалпылап айтканда, Чыңгыз Айтматовдун чыгармалары кыргыз кинематографиясынын өсүп-өнүгүшүнө чоң салым кошкон. Азыркыга чейин анын аңгеме, повесть, романдарынын негизинде кинолор тартылып келүүдө.