00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
Ежедневные новости
08:00
3 мин
Жаңылыктар
09:00
5 мин
Ежедневные новости
10:00
3 мин
Жаңылыктар
11:01
3 мин
Ежедневные новости
12:01
4 мин
Жаңылыктар
13:01
3 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 14:00
14:01
3 мин
Жаңылыктар
15:01
3 мин
Ежедневные новости
16:00
3 мин
Жаңылыктар
17:01
3 мин
Ежедневные новости
18:01
5 мин
Жаңылыктар
19:01
4 мин
Ежедневные новости
20:00
5 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 08:00
08:00
4 мин
Будь в курсе
Всегда актуальные ценности или почему важно перечитывать произведения Ч. Айтматова?
08:05
39 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 09:00
09:00
4 мин
Күн башат
Кыргызстан 2025-жылы ЖККУга төрагалык кылат — кандай артыкчылык болот?
09:05
45 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 10:00
10:00
4 мин
Максимальный репост
ОСАГО и страхование имущества: что нужно знать каждому кыргызстанцу?
10:04
49 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 11:00
11:01
3 мин
Sputnikteн сүйлөйбүз
Мүмкүнчүлүгү чектелгендердин XXIV шаардык фестивалы таланттуу балдарга стимул береби?
11:04
29 мин
Sputnikteн сүйлөйбүз
“Менин шаарым” мобилдик тиркемесин шаардыктар активдүү колдонууда — жаңы жылда жаңы кызмат ишке киреби?
11:34
26 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 12:00
12:01
3 мин
Максимальный репост
Безбилетный проезд в Бишкеке: штрафы и рейды от мэрии
12:05
2 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 13:00
13:01
3 мин
Sputnikteн сүйлөйбүз
Сүйменкул Чокморовдун чыгармачылыгы
13:04
25 мин
Sputnikteн сүйлөйбүз
1924-жылы Кыргыз элинин мамлекеттүлүгүнүн кайра калыбына келиши
13:31
24 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 14:00
14:01
3 мин
Особый акцент
On air
14:05
60 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 16:00
16:01
3 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 17:00
17:01
3 мин
Жума жыйынтыгы
Апта ичинде болуп өткөн айрым окуяларга токтолобуз
17:05
45 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 18:00
18:01
5 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 19:00
19:01
5 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 20:00
20:01
5 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 21:00
21:01
3 мин
КечээБүгүн
Эфирге
г. Бишкек89.3
г. Бишкек89.3
г. Каракол89.3
г. Талас101.1
г. Кызыл-Кыя101.9
г. Нарын95.1
г. Чолпон-Ата105.0
г. Ош, Жалал-Абад107.1

Тарыхый фактыларды окуучуларга туура жеткирүү зарыл деп эсептейт эксперт

© Sputnik / Михаил РогожинНазира Курбанова. Архив
Назира Курбанова. Архив - Sputnik Кыргызстан
Жазылуу
Маалыматтык согуш шартында мурда болгон тарыхый фактыларды жана алардын бүгүнкү күндөгү таасирин окуучуларга туура жеткирүүнүн мааниси зор деп эсептейт социалдык укук билиминин тарыхы институтунун жетекчиси Назира Курбанова.

БИШКЕК, 13-мар — Sputnik. XVIII-XX кылымдардагы кыргыз-россиялык мамилелер февралдын аягында Кыргызстан менен Россиянын окумуштууларынын, эксперттеринин, билим берүү мекемелеринин кызматкерлеринин, мамлекеттик жана коомдук уюмдардын өкүлдөрүнүн катышуусунда өткөн эл аралык тегерек столдун темасы болгон. 

Ишеналы Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик университетинин социалдык укук билиминин тарыхы институтунун директору, тарых илимдеринин доктору Назира Курбанова Sputnik кабарчысынын бул тууралуу суроолоруна жооп берди.

— Силердин институтта өткөн окумуштуу тарыхчылардын жолугушуусунун максаты эмнеде эле?

Итоговое сочинение в российских школах - Sputnik Кыргызстан
Эксперт: КРдин тарыхын Россия менен СССРдин тарыхысыз окутууга болбойт
— Союздук республикалар өз алдынча тарап кеткенден бери тарыхты бурмалап жана кубултуп кайра кароолор пайда болду. Азыр тарых илиминде трансформациялоо процесси жүрүп жатат жана илимий форумдун максаты мектептердин тарых мугалимдерине жардам көрсөтүү болчу. 

Глобалдашуу шартында улутчулдук, ксенофобия, ал тургай, фашисттик маанайлар өсүп бара жатканы байкалат. Ошондуктан, тарых идеологиялык илим экендигин эске алып, маалыматтык согуш шартында өткөндө болгон тарыхый фактыларды жана алардын чечмеленишин туура жеткирүүнүн мааниси зор.

— Тарыхты окутуу идеологиялык курал деп эсептейсизби?

— Тарых курал эмес, бирок идеологиялык майдандын бир бөлүгү экени шексиз. Себеби, тарыхтын негизинде толеранттуулукка жана түшүнүүчүлүккө тарбиялоого болот. Бирок, сабакты окутуу аркылуу жек көрүүчүлүккө, фашизмге жана ксенофобияга да тарбияласа болот.

— КРде билимдин мындай багыт алуусуна жол бербеш үчүн эмне кылуу керек?

— Тарыхты окутууда сөзсүз анын максаты, концепциясы жана методологиясы болушу керек. Украинада тарых сабагын окутууну талдоодо кайсы бир материал берилүүчү таптакыр башка ыкмалар менен жүргүзүлгөнү аныкталды. Ошол эле учуда ар бир окуучу өз тыянагын чыгарган. Көз карашы калыптанала элек жана көп нерселер жөнүндө түшүнүгү жок балага сабакты мындай берүүгө эч болбойт. 

Сабактардын саатынын азайышы билим деңгээлин төмөндөтөт деп эсептейт эксперт
Байыркы болобу, орто кылымдагыбы же азыркыбы — адамзаттын бүтүндөй тарыхы баш-аягы жок согуш менен күн көрүү үчүн күрөштөн турат. Дал ушул себептен балдарга тарыхты башка нукта окутуп, тарыхый процесстеги көптөгөн жакшы нерселерге түшүндүрмө бериш керек.

Мисалы, Кыргызстандын Россияга кошулуу маселесин ар кандай караса болот. Бул баскынчылык болгонбу же ыктыярдуулук менен кошулуубу, биздин көздөгөн максатыбызга жараша мүнөздөй алабыз. Бүгүн биздин максат интеграция болгондуктан, биз муну оң жагынан карап, достук мамилелерине таянуу менен тарыхты окутушубуз керек. Советтер Союзунун курамында КР экономикалык, маданий ж.б. көп өсүштөргө жеткени анык да.

— ЕАЭБ өлкөлөрүнүн ортосунда билим берүү концепциялары кандайча түзүлөт?

— Тарыхта пайда болуучу талаштуу суроолорду чечиш үчүн ошол багытта эл аралык долбоорлорду түзүү зарыл деген ишеничтемин. Материалды терең иликтөөчү адистер биргелешип концепцияларды иштеп чыгып жана окуу материалдарын жазышы керек. Алар объективдүү болушу үчүн биргелешкен долбоорлор зарыл, себеби ал бир мамлекеттин чегинде жасалса, албетте, ал күлдү өз көмөчүнө тартат деген коркунуч бар.

— КРдин мектептери менен жогорку окуу жайларында сабактар кыскартылып жатат. Дүйнөлүк жана биздин тарыхты окутуу сабактарынын кыскарышына кандай комментарий бересиз?

— Азыр мектепте тарых жаңы концепция боюнча окутулуп жатат. Анда интегративдүү курстарды түзүү каралган. Коом таануу, гуманитардык сабактардын алкагында тарых, коом таануу, жарандык таануу жана экономика окутулат.

Бирок бул бир жагынан аргасыз чара. Себеби мектеп окуучуларынын сабактары өтө көп. Кыязы, маалымат агымы чоң болгон шартта ушундай кылуу керек.

Ошентсе да, тарыхчы катары тарых сабагынын сааттары көбөйтүлсө дейм. Себеби, бул сабак социалдык милдетти аткарат. Ушул сабак боюнча бүгүн мамлекет социалдык тапшырым жасайт, жана бул өтө маанилүү жана зарыл нерсе. Албетте, балдар тарыхты эле эмес, башка сабактарды окушу керектигин түшүнөм, ошон үчүн сааттарды кыскартуу акылга сыярлык чекте болушу зарыл.

Жаңылыктар түрмөгү
0