БИШКЕК, 20-май — Sputnik. Жогорку Кеӊештин Бюджет жана финансы комитетинин мүчөлөрүнөн турган депутаттар тобу Кыргызстандагы сот реформасын колдоо үчүн Европа биримдигинен (ЕБ) грант катары келген 14 миллион евронун кайда жумшалганын иликтеп жатат. Бул тууралуу маалымат парламенттин расмий сайтына жарыяланды.
Эске салсак, 2010-жылдан бери Кыргызстанда соттук реформалар жүрүп келет. Бирок коомчулукта ал аракеттерден жыйынтык чыгып жатканынан күмөн санагандар жок эмес. Ошол эле учурда жергиликтүү ЖМКлар сотту реформалоо үчүн эл аралык уюмдардан миллиондогон каражаттар бөлүнгөнүн жазып жүрөт. Тагыраагы, Европа биримдиги "Кыргызстандагы укук үстөмдүүлүгүн илгерилетүү" программасынын негизинде биринчи жана экинчи фаза менен 13 миллион евродон 26 миллион евро бөлөрүн жазышкан.
Бул акчанын тагдырына кызыккан депутаттардын тобунда Акылбек Жапаров дагы бар. Эл өкүлүнүн айтымында, депутаттар буга чейин ЕБдин Кыргызстандагы өкүлчүлүгүнүн жетекчиси Эдуард Ауэр менен жолугушуп, сот реформасына деп бөлүнгөн каражаттын дайын-дареги жөнүндө сураган.
"Европа биримдигинен "КРдеги укуктун үстөмдүүлүгүн илгерилетүү" долбоорунун 1-фазасында 14 миллион евро келген. Бул акча эмнеге сарпталганын сурап, Ауэр мырзадан жооп ала алган жокпуз. Андыктан депутаттык топ түзүлүп, иликтөө иштери башталды", — деди Жапаров.
Ал белгилегендей, мурда ЕБ бөлгөн каражат Кыргызстандагы өкүлчүлүгүнө келчү. Андыктан акча бул жакта бөлүштүрүлүп, анын кайда жумшалгандыгы тууралуу отчёт берилчү. Бирок азыр шарт өзгөрүп, Кыргызстандын укук тармагын жакшыртуу үчүн жасалчу иш-чараларга тендерлер Европада жүргүзүлүп, акчаны чет элдик компаниялар өздөштүрүп калган.
Жапаров буга чейин сөз болуп жаткан акча кандай максатта жумшалганын билүү үчүн Юстиция министрлигине кайрылып көргөнүн айтты.
Ведомство жетекчилиги акчаны берген тарап өзү каалаган тармакка бөлөрүн билдирген. Мындан тышкары, ар кандай коомдук угуулар, тренингдер, командировкалар, консультациялар болгону кошумчаланган.
"Документте бир нерсе дароо көзгө урунду. 3 миллион евро ЖМКларга бөлүндү деп турат. Бирок Кыргызстандагы бир дагы аттуу-баштуу маалымат каражаттарына бул акча түшпөптүр", — деди Жапаров.
Эл өкүлүнүн маалыматына караганда, Европа биримдигинен "Кыргызстандагы укуктун үстөмдүүлүгүн илгерилетүү" долбоорунун биринчи жана экинчи фазаларында 13 эмес, 14 миллиондон 28 миллион евро келген. Анын биринчи бөлүгү өздөштүрүлүп, эми калганы бөлүштүрүлгөнү жатат.
Ал эми ЕБдин Кыргызстандагы өкүлчүлүгү уюмдун сот реформасын колдоо жаатындагы ишмердүүлүгү профилдик мамлекеттик органдардын жарандык жана административдик мыйзамдарды иштеп чыгуусуна, сотторду, прокурорлорду жана юристтерди окутууга багытталганын билдиришти. Биринчи фазада келген 14 миллион евро ушул максаттарга жумшалган.
Финансы министрлигинин маалыматы боюнча, бюджеттен соттук реформаларга 2015-жылы — 965 миллион сом, 2016-жылы — 1,2 миллиард сом, 2017-жылы — 1,3 миллиард, 2018-жылы — 1,6 миллиард сом кеткен. Быйыл бул көрсөткүч 2 миллиард сомдон ашты.
Белгилей кетсек, Кыргызстанда 2010-жылдан бери сот системасын реформалоо жүрүп келет.
