Бешик — кыргыз элинин маанилүү буюму. Бул буюмдун болжол менен X-XI кылымдарда Борбор Азияда Караханид мамлекетинин тушунда пайда болгондугу айтылат. Негизинен Азиядагы жана түрк элдеринин бешиги окшош болгон. Убакыттын өтүшү менен бешикке трансформациялык өзгөрүүлөр кирип, ар башка этностук уруулардын оюу-чиймелери түшүрүлүп, түстөр берилген.

Бешик жасала баштаганда биринчи жыгачынан баштап, бала уктаганга чейинки ар бир кыймыл-аракет каалоо-тилек, бата менен коштолот.

Бешик көчмөндөргө ыңгайлуу болуп, атка өңөрүп келе жатканда оодарылып кетсе да бала жабыркабагандай архитектурада жасалган. Үй шартында да бардык ыңгайлуулуктарды эске алып, энеси оокат менен алектенип жатканда бала кулап калбай тургандай курашкан. "Курт-кумурска жолобосун, жин-шайтандан сактасын" деген ойдо бешикти көбүнчө арчадан жасалганын баалашкан. Мык колдонсо бешиктин өмүрү кыска болуп калат деп бышык жип, териден тилинип жасалган көк менен байлап жасашкан.

Бешик кызга же уулга деп бөлүнгөн эмес, бирок атайы арнап жасоодо кызга же эркек балага мүнөздүү түстөр менен кооздошкон.

Жаңы төрөлгөн ымыркайды бешикке бөлөө — кыргыздын илгертен келе жаткан каадасы. Наристе жарык дүйнөгө келгенине жети күн болгондон кийин аны бешикке бөлөшкөн. Бешикти тай тараптан алып келишкен. Ал каада сөзсүз той менен коштолот. Тойдо аялдар чогулуп, аттуу-баштуу, көп балалуу байбиче баланы бешикке салган.

Ымыркайды бөлөөрдөн мурда бешикке 9 чүкө салып, баланын жолу оң болсун деп байбичелер "оң, оң" деп күлтүккө чүкөлөрдү түшүргөн. Аны "казынага байлыгы түштү, көп мал союлат экен" деп жорушкан. Чүкөнү баштыкка салып, чоңойгондо ойносун деген максатта бешикке илип коюшкан.

Чүкө менен бирге бала кайраттуу, курч, сүрдүү болсун деп балта, колунан камчы түшпөй эр жигит болсун деп камчы, уста болсун деп балка коюшкан. Ал эми кыз баланы чебер болсун деп кайчы, акылдуу болсун деп калем, дегеле түрдүү тилектер менен ар кыл буюмдарды чүкөгө кошуп, "оң, оң" деп күлтүккө түшүрүшкөн же башына коюп коюшкан.

Бөлөп жаткан энеге чарчы формадагы боорсок тиштетип коюшкан. Ал сүйлөбөй, ичинен тилектерин айтып бөлөйт. Ошондо бала жоош болот. Ал эми боорсоктун мындай формасы көбөйүүнү түшүндүрөт.

Бешикке салып жабууларын жапкандан кийин 7 түрдүү (уйкучу, шайыр, акылман ж.б.) адамдын кийимдерин ошолордой болсун деп жаап коюшкан.

Андан соң бешиктеги баланы энеси көтөрүп, артка үч кадам таштап, наристени элдин керегине жараган эр-азамат кылып өстүрөм деп элге убада берип жүгүнөт. Ал учурда эл батасын берген. Бул энелерге чоң жоопкерчиликти арткан. Бешикке салуу жөрөлгөсү бүткөн соң ыраазылык иретинде байбичеге ак жоолук салышкан. Эл арасында бешик ыры ушундан кийин жаралган деп айтышат.

Баланы чечип алган соң аны куру калтырбай чүкө, бычак, пахта, арча салып коёт. Бул ырым наристе кайра жатканча бешикти коруп турат деген максатта жасалган.

Эгер үйдө наристе катарынан көз жума берсе, бешикти кошо көмүшкөн.

Ымыркай чоңоюп бешиктен чыкканда ороо-чулгоолорун тазалап, бөбөктү бөлөгөндөй кылып ороп койгон. Бул мындан ары да бала үзүлбөсүн деген ырым.

Атасы баласына мээримдүү болсун деп айрым кийимин атайы ороо же жабуу катары пайдаланышкан.

Бешиктин ичине арча түтөтүү оору, илдеттин алдын алат дешкен.

XVIII кылымдын ортосунда түрк элдеринин бешиги бири-биринен айырмалана баштаган. Учурдагы Кыргызстандын жети облусунда жасалган бешиктердин да бири-биринен айырмасы бар экени айтылат. Ошто жасалган түрү менен Нарын же Таластагы уста жасаган бешиктен айырма тапса болот.

Түрк тилдүү калктарда бешиктин негизги функционалдык милдети окшош, бирок оюу-чийүүсү, формасы боюнча бири-биринен айырмаланып турат. Түрк, азербайжан, түркмөн, өзбек эли – "бешик", казактар "бесик" дешери маалым болду.

Азия элдеринин ичинен азыркы күнгө чейин Тажикстандын басымдуу бөлүгү баланы бешикте (гахвора) чоңойтуп келишет.

Дүйнөдөгү дээрлик бардык эл кудум өзүндөй окшошпосо да, ар бир улуттун бешиктей кызмат аткарган баланы жаткырган буюму болгон. Алардын аталышына көз жүгүрттүк.

Бешик ыры менен баланы сооротуп, уктатпастан, эне ымыркайдын келечегине жакшы ой-тилекти айтып, келечектүү болсун деген ниетти билдирген. Эне чүрпөсүнө тилегин айтып ырдоо менен өзү да жеӊилдеп, ичиндегилерин чыгарып алган.