Кыргыз маданиятынын өнүгүүсүнө опол тоодой салым кошуп, өмүрүн театр менен киного арнаган Жамал Сейдакматова бүгүн 80 жашка толду. Sputnik Кыргызстан агенттиги залкар инсанды туулган күнү менен куттуктап, актриса тууралуу кызыктуу фактыларды сунуштайт.
Кир жууп, камыр жууруганды билген эмес. Жамал Сейдакматова 1939-жылы 21-сентябрда Көлдүн күңгөйүндөгү Темир айылында туулуп-өскөн. Атасы көп убакыт бала жытын искей албай жүрүп, бешинчи жубайынан Жамалды көргөн экен. Апасы Ажар Каракол театрында актриса болуп иштеген. Ата-энесинин жалгыз баласы болуп абдан эрке өскөндүктөн, кыз кезинде кир жууп, камыр жууруганды билген эмес.
Чоң окумуштуу болмок... Бала чагынан эле ыр-бийге шыктуу болуп өсөт. Ата-энеси мыкты билим алсын деп борборго жөнөткөн. Мектепти аяктагандан кийин атасынын тили менен Москвадагы Жеңил өнөр жай институтуна тапшырат. Баары бир жүрөгүн уялаган максаты жанына жай бербей, акыры аталган институтту 2-курстан таштап, Фрунзеге келип театрга кирип алган. Актриса мындай кадамга кичинекейиндеги кыялын орундатуу үчүн барган. Анткени алардын үйүнө Карамолдо Орозов, Саякбай Каралаев, Муратбек Рыскулов, Алиман Жанкорозова, Бакен Кыдыкеева өңдүү залкарлар көп келип, секелек кыз алардан чоң таасир алып шыктанган. Ал эми жакшы окуган Жамалдын жакындары менен ата-энеси аны чоң окумуштуу болот деп күтүшкөн.
Кинодогу ишмердүүлүгү. Актриса театрда иштеп жүргөн маалында кино жаатында эмгектенип, тасма талаасын да багындырган. "Акбаранын көз жашында" – Көктурсундун, "Алыскы тоолордо" – Зыягүлдүн, "Тянь-Шань кызы" тасмасында – Алтынайдын, "Караш-Карашта" – Хаджанын, "Уланда" — Фатиманын, "Курманжан даткада" – Курманжан датканын ролдорун өтө жогорку деӊгээлде ойногон. КР эл артисти 20дан ашык тасмада түрдүү образдарды жараткан.
"Тунгуч" театрынын негиздөөчүсү. Жамал Сейдакматованын чыгармачылык жаңылыкка чаңкоосу, умтулуусу 1989-жылы "Тунгуч" театрынын түптөлүшүнө алып келген. Пикирлеш артисттердин тобу менен Кыргыз академиялык драма театрынын ичинде студия ачууга аракеттенип, алгач драматург Жеңишгүл Өзүбекованын "Апамдын махабаты", Казат Акматов менен Жаныш Кулмамбетовдун "Мунабия" драмаларын режиссер Алмаз Сарлыкбековго койдурат. Театрдын ичинде дагы бир театрдын түзүлүшү ал кездеги жетекчиликке жаккан эмес. Сейдакматова санаалаштары менен театрдан чыгып кетет. Ошентип 1990-жылы декабрь айында Кыргызстан театр ишмерлер союзунун имаратынын залында өлкөдөгү эң алгачкы жеке менчик "Тунгуч" театрын ачкан.
Актриса созолонто ырдачу. Кезинде концерттерге да ырдап катышкан. Казактардын "Айгөлөк", кыргыздын "Комузчу" ырларын аткарган. Обончу Экия Мукамбетовдун "Сайрагүл", "Айдайлы жашоо кемесин" сыяктуу чыгармаларын ырдап чыгып, Сейдакматова убагында өз замандаштарына таланттуу ырчы катары да таанылган. Өзүнүн айтымында, ырдаган соң сахнанын артына барып муздак суу иче берип үнүн бузуп алган да, авазы мурункудай шаңкылдап чыкпай калган.
Жеке турмушу. 22 жашында таланттуу артист Болот Шалтаевге турмушка чыккан. Уулу жети жашка чыкканда жолдошу оорудан улам каза болуп калган. Экинчи турмушу Садырбек Назаров менен таанышканда ал шаардык кеңештин, Жамал эже райондук кеңеште депутат болуп турган. Эл өкүлдөрү жолугуп сүйлөшүп, ар кандай маселелерди талкууга алган убакта таанышып, баш кошушкан. Жамал эже жолдошун турмушта орой, бирок жүрөгү таза, чынчыл, принципке катуу турган адам деп сыпаттайт. Ортолорунда Ажар аттуу кызы бар.
Эмгекчил, шайыр, чоң эне... "Туңгуч" театрынын негиздөөчүсүн жакында президент Сооронбай Жээнбеков II даражадагы "Манас" ордени менен сыйлады. 80 жашка чыккан байбиче өмүрүндө эч нерсеге өкүнбөйт, азыркыга чейин сахнага чыгып, тасмаларга тартылып келет. Алты небереси бар. Өтө жөнөкөй чоң эне кээде ырдап, бийлеп жаштыгын эстеп, балдарынын төрүнүн көркү.
Подписывайтесь на наш Telegram-канал
