Америка мени өзгөртүп койду. АКШдагы кыргызстандык мушкер менен маек
13:05 17.10.2021 (Жаңыртылды: 22:33 16.12.2021)
© Фото / предоставлено Басызбеком Баратовым
Жазылуу
Жарым жыл ичинде кыргызстандык Басызбек Баратов АКШдагы профессионалдык бокс мелдештеринде үч ирет жеңишке жетти. Ал Sputnik Кыргызстандын кабарчысына изги тилектери, спорттук карьерасы жана мекендеги бокс көйгөйлөрү тууралуу айтып берди.
Басызбек Баратов 16 жашка толгон кезде ата-энеси Россияга иштеп кетет. Мушкерликке жаңыдан аралаша баштаган улан да көп өтпөй жакындарынын жанына, Москвага барат. Эки жылдан соң жаштар арасында Россия чемпиондугун утуп, кийин да боксту сүйүүчүлөр арасында россиялык борбор калаанын бир нече жолу чемпиону атыгат. Ушул тапта мушкер үй-бүлөсү менен Питтсбургда турат. Профессионалдык бокс боюнча дүйнө чемпиону болууну самайт. Өткөн айда эле кыргызстандык мушкер АКШда бешинчи ийгилигин жаратып, америкалык Жозеф Ридди жеңди. Мушкер мекендешибиз менен спорттогу карьерасы, Америкадагы турмушу тууралуу баарлаштык.
— Жеңишиңиз кут болсун! Алгач окурмандарга өзүңүз жөнүндө азыноолок кеп салсаңыз. Анан да АКШда бул чыйырыңыз качан башталды?
15 Тогуздун айы 2021, 18:06
— Жалал-Абад облусундагы Барпы айылында төрөлгөм, бой жеткиче ошол жерде чоңойдум. 12 жашымдан тарта бокс менен машыгам. 16га толгон кезимде ата-энем Россияга сапар алган. Кийинчерээк мени да алып кетишти.
Москвада колледжге өтүп, бокс секциясына жазылдым. Тийиштүү тандоодон соң мени Армиянын борбордук спорттук клубуна (ЦСКА) кабыл алышты. 2010-жылы жаштар арасында (боксту сүйүүчүлөр ичинде) Россиянын чемпиондугуна татыгам. Кийин Москванын чемпиондугунда төрт ирет жеңишке жетишип, спорттун чебери болдум.
Ошол жылдары Россиянын Куралдуу күчтөрүндө аскердик кызмат өтөдүм. Аскер кызматкерлеринин арасында да чемпионаттарга катышып, ийгиликтерге ээ болуп жүрдүм. 2015-жыл мен үчүн тагдыр чечерлик убак болду. Дээрлик бир маалда профессионалдык карьера боюнча үч: Азербайжан, Казакстан жана АКШдан сунуш түшпөспү. Американы тандадым, Филадельфиядагы бир уюм менен үч жылга келишим түздүм. Бирок ал уюм менен бир нече мелдеш өткөргөн соң макулдашууну бир жактуу бузууну чечтим.
Баратов: Жалал-Абад облусундагы Барпы айылында төрөлгөм, бой жеткиче ошол жерде чоңойдум. 12 жашымдан тарта бокс менен машыгам
© Фото / предоставлено Басызбеком Баратовым
— Эмнеге анттиңиз?
— Келишимде медициналык кызматтар каралбай, жеке маселелер эске алынбаптыр. Анан калса профессионалдык бокс бул жакта көпчүлүк элестеткендей эмес экен. Россияда боксту сүйүүчүлөр арасында мелдешип жүрүп да стипендия алчумун, иштебестен бокс менен гана машыкчумун. Америкага келерде көп каражат табам деген ойдо элем. Күткөнүмдөй болбоду.
9 Тогуздун айы 2021, 16:02
Гонорарды жашаганыңа жеткирүү үчүн өз салмагыңдагы эң күчтүү 20 мушкердин сабына илинишиң керек. Ошондуктан мушкерлердин дээрлик баары иштен бошогондо гана машыгышат. Аны менен бирге эле бейтааныш жагдай да мага таасир этти окшойт. Айтор, мен үчүн кыйын эле болду, шарттары жаккан жок, ошол себептен баш тартууну чечтим. Кийин Кыргызстандан сүйлөшкөн кызым келди. Баш коштук, уулдуу болдук. Азыр эки баланы тарбиялайбыз.
Ошол маалда спорттогу карьерам аяктады окшойт деген ойлорго чулганып, үй-бүлө күтөм, жолтандабас, үй сатып алам, ошол мага жетет дедим.
— Кайрадан спортко кайтууга эмне түрткү болду?
— Америка мени бир топ өзгөрттү. Машина, үй — бул да жетишкендик чыгар, бирок материалдык нерселер менен гана чектелбеш керек. Бара-бара боксту чындап эңсей баштадым, чемпион кемерин тагынууну максат койдум. Андан кийин мекендеги кичинекей мушкерлерге билгенимди үйрөткүм келет.
Былтыр спортко кайтып, бирок пандемиянын айынан алгачкы беттеш быйыл өттү. Жаңы клубдун курамында май айынан бери үч жолу рингге чыктым.
1/3
© Фото / Brett Rothmeyer
Баратов: Россияда боксту сүйүүчүлөр арасында мелдешип жүрүп да стипендия алчумун, иштебестен бокс менен гана машыкчумун. Америкага келерде көп каражат табам деген ойдо элем. Күткөнүмдөй болбоду
2/3
© Фото / Brett Rothmeyer
Баратов: Россияда боксту сүйүүчүлөр арасында мелдешип жүрүп да стипендия алчумун, иштебестен бокс менен гана машыкчумун. Америкага келерде көп каражат табам деген ойдо элем. Күткөнүмдөй болбоду
3/3
© Фото / Brett Rothmeyer
Баратов: Россияда боксту сүйүүчүлөр арасында мелдешип жүрүп да стипендия алчумун, иштебестен бокс менен гана машыкчумун. Америкага келерде көп каражат табам деген ойдо элем. Күткөнүмдөй болбоду
1/3
© Фото / Brett Rothmeyer
Баратов: Россияда боксту сүйүүчүлөр арасында мелдешип жүрүп да стипендия алчумун, иштебестен бокс менен гана машыкчумун. Америкага келерде көп каражат табам деген ойдо элем. Күткөнүмдөй болбоду
2/3
© Фото / Brett Rothmeyer
Баратов: Россияда боксту сүйүүчүлөр арасында мелдешип жүрүп да стипендия алчумун, иштебестен бокс менен гана машыкчумун. Америкага келерде көп каражат табам деген ойдо элем. Күткөнүмдөй болбоду
3/3
© Фото / Brett Rothmeyer
Баратов: Россияда боксту сүйүүчүлөр арасында мелдешип жүрүп да стипендия алчумун, иштебестен бокс менен гана машыкчумун. Америкага келерде көп каражат табам деген ойдо элем. Күткөнүмдөй болбоду
— Жакында 30га чыгат экенсиз, чемпиондукка карай чыйырды баштоого кеч эмеспи?
— Айрымдар бокс үчүн мени жашы улуу деп ойлошор, бирок андай эмес. 25 жаштагы мелдештеримди ойлосом, спорттун бул түрүн, анын маңызын түшүнчү эмес экенмин. Азыр өз мүмкүнчүлүктөрүмдү так баалай алам, дагы 3-4 жылым бар. Эң алдыңкы саптагы мушкер менен беттешке чыгуу үчүн алдыдагы беш-алты таймашта утуп чыгышым керек. Ошондон соң Америка бокс федерациясынын (ABF) кемери үчүн күрөшүүгө укук алам. Келерки беттеш декабрь айына белгиленди.
— Сөздөрүңүздөн бокс жетиштүү киреше алып келбейт экен деген бүтүм чыгарып турам. Анда жашоого кантип акча табасыз?
15 Тогуздун айы 2021, 16:22
— Жаңыдан келген жылдары курулушта иштедим. Азыр негизинен жүк ташуучу унаа (трак) айдайм. Таксиден да кошумча табам. Бир аз токтолуп, үй-бүлө күткөнгөбү, жылдар ушунчалык тез өтүүдө дейсиз. Жаңы эле ойгонгондой болосуң, кайра эле күүгүм кирип калат. Спорттон алган гонорар жашоого жетпейт. Мисалы, менин деңгээлимдеги бир таймашка 2-5 миң доллар төлөнөт. Беттешке эки-үч ай камынганыңды эске алсаң, бул акча тамак-ашыңа да жете бербейт. Андан тышкары, батир жана бала бакчага төлөш керек. Баса, бул жакта бала бакча акысы аябай кымбат. Негизи эле Америкадагы турмуш оңой-олтоң эмес. Өнүккөн өлкөлөрдүн, ири калаалардын чыгымдары да кабелтең. Ошол себептен жумушту бул жакта биринчи орунга коесуң.
Ошентсе да жеңишим арткан сайын гонорарым да жогорулоодо, эми машыгууларга көбүрөөк басым жасоом керек. Азыр мага бул жакта жашаган туугандарым, досторум көмөктөшөт. Бир нече жолку беттештен кийин мени киреше өзү таап калар.
View this post on Instagram
— Азыр сиздин статистикаңыз кандай? Кайсы мелдештер эсиңизде калды?
— АКШда жалпы сегиз таймаш болду. Бешөөндө уттум, бир ирет жеңилдим, эки жолу тең чыгып калдык. Эң биринчи беттеште утулуп калдым. Атаандашым күчтүү болчу дебейм, профессионалдык рингде экениме өзүм маани бербей калдым өңдөнөт.
11 Тогуздун айы 2021, 17:04
Ал эми Лас-Вегаста өткөн мелдеште залдагы эл мекендешин – мексикалык мушкерди катуу сүрөөнгө алып турду. Мага каршы маанайда экенин ачык билдирип, ар бир кыймылымды жактырбаган добуш чыгарып жатышты. Ошол беттеш мен үчүн өтө оор болгон.
Сентябрда америкалык Жозеф Рид менен таймаштым. Ал спорттун бул түрүн сүйүүчүлөр арасында АКШ чемпиону, "Алтын мээлей" улуттук трофейинин ээси, бирок профессионалдык рингде анын биринчи беттеши эле.
Калыстар бир добуштан менин жеңгенимди жарыялашты. Мени сүрөп турган кыргызстандыктарга ырахмат. Залда өлкөбүздүн желегин көтөрүп колдоп жатышканын көрүп таң калдым. Кээ бири үй-бүлөсү менен келиптир.
— Негизи рингге чыгууга канча убакыт даярдануу зарыл?
— Мурдагысына төрт апта камынгам, ал эми өткөн айдагы мелдешке даярданууга алты апта кетти. Ошол тушта жумушту токтотуп, машыктыруучунун программасы боюнча машыгууга гана күч жумшайм. Таймаштар жок убакта машыгуу бир же бир жарым саатка созулат. Андан ашык убакыт бөлүүгө шарт болбойт.
Баратов: АКШда жалпы сегиз таймаш болду. Бешөөндө уттум, бир ирет жеңилдим, эки жолу тең чыгып калдык
© Фото / предоставлено Басызбеком Баратовым
— Кыргызстандагы бокс жаңылыктарына көз салат чыгарсыз. Соңку убакта жыйынтыктар анчалык көңүл жубатарлык эмес. Республикадан бир дагы мушкер Токио олимпиадасына катышкан жок, курама топтун машыктыруучулары да отставкага кетишине күбө болдук. Өлкөдөгү бокс тармагын өнүктүрүүгө эмне тартыш болууда деп ойлойсуз?
— Россия, Америкада таймаштым, Казакстан, Өзбекстандагы жагдайдан кабарым бар. Ал жактарда турнирлерди уюштуруу, мушкерлерди таанытууну менеджер, промоутерлер колго алган. Менимче, Кыргызстанда ушундай адистер жетишсиз. Машыктыруучулар залда өз ишин аткарат, анын тышында бизге күчтүү менеджмент керек. Продюсерлер аймактардан өнөрлүү ырчыларды тапкандай эле промоутерлер бул багытта да ошондой иш алып барууга тийиш. Албетте, каржы жагы бизде өтө чектелүү. Бирок кеп акчада гана эмес, пикирлештердин тобу да жетишсиз. Коңшу Анжиян, Чымкентте өткөн беттештерге биздин балдарды катыштыруу, облустарда аймактык таймаштарды өткөрүү үчүн демөөрчү табууга болот.
— Балким, маселе мушкерлерибиздин даярдыгында болуп жүрбөсүн...
9 Аяк оона 2021, 19:02
— Жок, мушкерлерибиздин даярдыгы тийиштүү деңгээлде, башкалардан чабал эмес. Жөнөкөй эле мисал келтирейин, эмнеге Жалал-Абаддан олимпиадалык чемпиондор жок, ал эми Анжияндан бар?
Жаңыдан баштаган кезде Хасанбой Дусматов менен рингге чыккам, ал 2016-жылы Риодо өткөн Олимпиадада чемпиондукту багындырды. Башкача айтканда, биздин мушкерлерге колдоо гана жетишпей турат. Айрымдар жетекчилик кызматтарды узак мезгил ээлеп отуруп алышат. Бирок андан майнап чыкпаса жаңылануу абзел. Бокс — спорттун олимпиадалык түрү, башкача мамиле, жаңы ыкмаларды талап кылат.
Кыргызстанда эки ири иш-чара: Дүйшөнкул Шопоков атындагы эл аралык турнир жана республика чемпиондугу өткөрүлөт. Андан бөлөк уюштурулбайт, ал эми сыртка чыгууга демөөрчүлөр керек. Таланттуу балдарыбыздын өз күчүн көрсөтө албаганы кейиштүү.
Баратов: мекенди, албетте, сагынбай койбойсуң. Бирок адегенде Америкада чемпиондукту багындырып, кемер тагынууга умтулам
© Фото / предоставлено Басызбеком Баратовым
— Америкадагы спорттон тышкаркы жашооңуз тууралуу да айтып берсеңиз?
— Бош убакыт табылса эле мекендештер менен кезиге калабыз, бири-бирибиздикине конокко барып, чогуу жүрүүгө тырышабыз. Бул жакта кыргызстандыктардын баары алдыга умтулуп, иш менен алек, үй-бүлөсүн багуу үчүн тынымсыз мээнеттенишет.
Мекендешин алдап же аны "сатып кетүүгө" аракет кылган кишини уга элекмин. Баткендеги апрель-май айларындагы окуялар биздин диаспоранын биримдигин көрсөттү. Ар бири салымын кошуп, жаңжалда жабыркагандар үчүн бир нече күн ичинде бир топ каражат топтой алдык.
— Кыргызстанга качан сапар алам деп турасыз?
— Мекенди, албетте, сагынбай койбойсуң. Бирок адегенде Америкада чемпиондукту багындырып, кемер тагынууга умтулам. Андан соң үй-бүлөбүз менен Кыргызстанга барсакпы дейм. Негизи өлкөгө барганда бокс мектебин түптөгүм келет, эгер ал тилегим да ишке ашпай калса, машыгуу залдарына баш багып, тажрыйбамдан бөлүшмөкчүмүн.
