Россиянын вице-премьери Юрий Борисов COVID-19 пандемиясы "Сармат" континент аралык баллистикалык ракетасынын (КБР) учушун сыноого даярдыгын үзгүлтүккө учуратпаганын, Коргоо министрлиги жана башкы конструктор тарабынан белгиленген мөөнөттө өткөрүлөрүн билдирди.
Россиялык өнөр жай кооперациясы тарабынан Куралдануу боюнча мамлекеттик программасынын алкагында жаңы РС-28 "Сармат" суюк отундуу оор ракетасы менен шахтада жайгаштырылган ракеталык комплексти түзүү иши аягына чыгып барат.
Жаңы ракетанын баштапкы сыноолору 2018-жылы аяктаган. Комплекс аскердик блоктордун, анын ичинде жаңы муундагы гипер үндүүлөрүнүн да кеңири спектрине ээ болуп, 2021-жылы стратегиялык багыттагы ракеталык күчтөргө күч кошот. Белгилей кетсек, атайын "Сармат" үчүн багытталган "Авангард" гипер үндүү комплекси эбак Домбар ракеталык дивизиясында нөөмөт өтөөдө.
"Сарматтын" "Воеводалардан" айырмалап турган өзгөчөлүгү Ю-71 тибиндеги гипер үндүү блоктору бар жаңы КБР өзөктүк эмес жабдылган жогорку тактыктагы курал катары колдонууга боло тургандыгы. Атмосферада 15 Maxтын тегерегиндеги (секундасына 7 чакырым) ылдамдыкта блоктун кинетикалык энергиясы өзөктүк соккуга мүнөздүү болгондой, бирок радиолокациялык жабыркатуусуз кыйратарын кепилдейт. Траекторияны таптак тууралоого жөндөмдүү. КБР учурулган жерден миң чакырым аралыктан объектиден "жылчык" таба алат.
Жаңы ракетаны сериялык чыгаруу үчүн өнөр жай өндүрүшүн заманбапташтыруу аяктады. Ал Оренбург облусунда жана Красноярск аймагында жайгаштырылмакчы. Россия ошентип өзөктүк кармануу дараметин жогорулатууда.
Эки уюлдан бирдей
Дүйнөнүн технологиялык жактан өнүккөн бардык өлкөлөрү континент аралык оор ракеталарды иштеп чыгуу жана өндүрүү жаатында атаандаштарынан озуп чыгууга ашыгат, бирок Россия алда канча алдыда.
РС-28 "Сармат" оор, суюк отундуу континенттер аралык баллистикалык орбиталык ракетасы менен шахтада жайгаштырылган ракеталык комплекс бардык параметрлер боюнча артыкчылыгын көрсөтүп турат. Узакка учушу, ылдамдыгы жана кыйратуучу күчү жагынан дүйнөдө теңдеши жок. Узак аралыкка учуусу боюнча (18.000 чакырымга дейре) "Сармат" чет элдик атаандаштары жете албай жүргөн "Воеводадан" да бир жарым эсеге жогору. Пайдалуу жүк көтөрүмдүүлүгү да 10 тоннага көбөйтүлгөн.
Маңдайкы бөлүгү жеке багыттагы 10 блок менен ажыратылат. Жаңы ракетанын баштапкы массасы 208 тоннаны (анын 178 тоннасы – отун) түзөт. Ракетанын жалпы узундугу – 35,5 метр, диаметри – 3 метр.
"Воевода" менен "Сарматтын" согуштук күчү бирдей, күүлөнүүчү тилкеси жана КБРдин Aegis, THAA жана башкалардын тутумдарын жеңүү жөндөмү да кыйла бүйүр кызытат. Континент аралык баллистикалык ракета абадан коргонуу жана ракетага каршы коргонуу тутумдарын ийгиликтүү жеңүүгө, бутага өз маалында жана таамай тийгизүүгө милдеттүү.
Ар кыл кубаттуулук жана багыттагы блоктордун топтомунда душмандын радиолокациялык станциясынын күчтүү каршылык көрсөтүү каражаттарына жана башка инновациялык компоненттерине ээ болушу мүмкүн. Бул кандай иштейт? Ажыратылгандан кийин маневр жасоочу блок 100 чакырым бийиктикке 15 Max (секундасына 7 чакырымга) ылдамдык менен жылат. Атмосферанын тыгыз катмарын жиреп кирерден мурун (дал бутасынын үстүндө) душмандын ракетага каршы коргонуусунан өтүү үчүн татаал маневр жасайт.
Жогоруда белгиленгендей, мындай аскердик блоктору менен дүйнөнүн кайсы бурчунда болбосун жаңжалдардын жүрүшүндө даректүү өзөктүк эмес сокку урууга болот. "Сарматтын" учуш ылдамдыгы, ыраактыгы, жүк көтөрүмдүүлүгү жана тапшырмага 60 секундда даяр болушу рекорддук көрсөткүчтө (душман тараптан өзөктүк сокку болсо, чагылгандай тездикте жооп кайтарат).
Жаңы КБРге салынган Түштүк уюл аркылуу суборбиталык боюнча болжолдуу душмандын аймагындагы "орбиталык бомбалоо" технологиясы жарандык багыттагы космостук аппараттарды учурууга да мүмкүнчүлүк берет (пайдалануу мөөнөтүнүн аяк ченинде ар бир "Сармат" ага салынган инвестициянын басымдуу бөлүгүн кайтара алат).
Негизги параметрлери
Россиялык стратегиялык багыттагы ракеталык күчтөрү канча жаңы оор ракета алат? Мурдараак америкалык CNBC каналы АКШнын чалгындоо коомчулугуна шилтеме жасоо менен 60 "Сармат" жөнүндө чагылдырган, саны боюнча болжол менен бул эки дивизиядагы "Воеводага" туура келет (Красноярск крайы жана Оренбург облусу). Ошентсе да РФ Коргоо министрлигинин башка да пландары бар. Россиянын Стратегиялык өзөктүк күчтөрү жана АКШнын Стратегиялык чабуулдук күчтөрүнүн топтору үчүн СНВ-3 келишими менен аныкталган КБР жана аскердик блоктордун саны боюнча жогорку чек туурасындагы гана маалымат ачык. РФ үчүн кыймылга келтирүүчү түзүлүштөрдүн саны – 700 жана 1550 блок деп көрсөтүлгөн. Стратегиялык багыттагы ракеталык күчтөр Стратегиялык өзөктүк күчтөрдүн ташуучулар жана октуу дүрмөттөрүнүн жалпы санынын орточо 60 пайызына гана ээ. Ал эми 2024-жылы заманбап гана үлгүлөрүн алууну пландашууда. "Тополь-М" жана "Ярс" комплекстерин эске алганда көп варианттуу перспектива жаралат.
Стратегиялык багыттагы ракеталык күчтөрүнүн өнүгүш келечегин аныктоодо Россия АКШнын ракеталык-өзөктүк дараметин жана тышкы саясатынын өзгөчөлүктөрүн, Эл аралык иштер боюнча россиялык кеңештин келишиминен Вашингтондун чыгышы, орто алыстыктагы америкалык ракеталардын Европада – РФке жакын жерде жайгашуу ыктымалдыгын эске алууга аргасыз. Ошентип, Польша жана Румынияда ар кандай даражада Пентагондун универсалдуу Мк-41 түзүлүштөрү менен ракетага каршы комплекстери ачылган. Ошол жактан "Стандарт-3" ракетага каршы коргонуу жана орточо ыраактыктагы "Томагавк" канаттуу ракеталары учурулушу мүмкүн.
2020-жылга карата Стратегиялык багыттагы ракеталык күчтөрдүн планында ар кыл даражадагы 200дөн ашуун окуу өткөрүү жана континент аралык баллистикалык ракеталарды алты жолу учуруу (анын бешөө Плесецк космодромунан) пландалган. Былтыр ушундай эле санда аскердик окуулар өткөрүлгөн. Стратегиялык ракеталардан бешөө учурулуп, алар ракеталык комплекстердин ынанымдуулугун жана жалпы аскердик күчтөрдүн натыйжалуулугун тастыктаган.
Заманбап стратегиялык багыттагы ракеталык күчтөр азыр үч ракеталык армия, 12 ракеталык туташтыруулардан (анын ичинде стационарда жайгашкан шахталык кыймылга келтирилүүчү төрт жана кыймылдуу кыртыштуу ракеталык комплекстүү сегиз ыкчам дивизия) турат. Менимче, ракеталар бардык агрессорлорго жетишерлик.
Болжолдуу душманга эскертүүчү (куралсыз) сокку урула турганына үмүт артып болбойт.
Стратегиялык багыттагы ракеталык күчтөрдүн объектилери абадан жасалган чабуул каражаттарынан С-300ПМ и С-400 заманбап зениттик комплекстери, "Мозырь" активдүү коргоо тутуму, аракет этүүнүн ар кыл физикалык принциптеринде абадан коргонуунун перспективдүү каражаттары менен жакшы жабылган.
Роботтоштурулган башкаруу тутуму киргизилүүдө. Россиянын өзөктүк курал ташуучуларынын жалпы санынан үчтөн эки бөлүгүнө ээлик кылуу менен өзөктүк триададагы стратегиялык багыттагы ракеталык күчтөр башкы ролду ойнойт. Жаңы "Сармат" континент аралык баллистикалык ракетасы стратегиялык багыттагы ракеталык күчтөрдө жана өзөктүк кармануу тутумунда негизги позицияда.
