00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
Ежедневные новости
08:00
4 мин
Жаңылыктар
09:00
2 мин
Ежедневные новости
12:01
4 мин
Жаңылыктар
13:01
3 мин
Ежедневные новости
14:01
4 мин
Жаңылыктар
15:01
3 мин
Ежедневные новости
16:01
3 мин
Жаңылыктар
17:01
3 мин
Ежедневные новости
18:01
5 мин
Жаңылыктар
19:01
4 мин
Ежедневные новости
20:00
3 мин
07:46
5 мин
Ежедневные новости
08:00
3 мин
Жаңылыктар
09:00
3 мин
Ежедневные новости
12:01
3 мин
Жаңылыктар
13:01
3 мин
Ежедневные новости
14:01
3 мин
Жаңылыктар
15:01
3 мин
Ежедневные новости
16:01
3 мин
Жаңылыктар
17:01
3 мин
Ежедневные новости
18:01
4 мин
Жаңылыктар
19:01
5 мин
Ежедневные новости
20:00
5 мин
Ачык кеп
Таштандыны баш аламан таштагандар жазаланууда - “Тазалык” таштанды көйгөйүн кантип чечип жатат?
23:04
41 мин
КечээБүгүн
Эфирге
г. Бишкек89.3
г. Бишкек89.3
г. Каракол89.3
г. Талас101.1
г. Кызыл-Кыя101.9
г. Нарын95.1
г. Чолпон-Ата105.0
г. Ош, Жалал-Абад107.1

"11 күн бою жалаң кызыл чокто болдум". Фронттон келген каттарды барактап

© Sputnik / Нургуль МаксутоваПисьмо участника ВОВ кыргызстанца Курманбека Казакбаева
Письмо участника ВОВ кыргызстанца Курманбека Казакбаева - Sputnik Кыргызстан
Жазылуу
Жакында Улуу Жеңишке 75 жыл болот. 9-майда Рейхстагга туу сайылган ирмемдерге чейин канча каарман жоокер жанын берип, канчасынын каны төгүлдү. Кыргызстандан да 152 миңден ашуун жоокер каза болгон.

Бул күндү дүйнө калкы, өзгөчө мурдагы совет эли башкача бир сезим менен эстейт. Биз каарман аталарыбыздын, энелерибиздин эрдигин унутта калтырбайбыз. Согуштун тагы, өкүтү жүрөктүн бир бурчунда турганы турган. Кыргызстандан Улуу Ата Мекендик согушка 365 миң адам катышкан.

Sputnik Кыргызстан бул улуу датанын алдында Кыргыз ССРинен бул апаатка аттанган жоокерлердин каттарын мамлекеттик архивден, эл арасынан чогултуп жарыялап баштады.

Улуу Ата мекендик согуштун ардагери Тенти Тамашаев - Sputnik Кыргызстан
92 жашында Кызыл аянттан баскан ардагер Тамашаев: фронтко эки жолу бардым
...Архивдин залына кызматкер Жаңыл алып келген, кызыл мукаба менен жасалган чоң китепти ачтым. Жол-жол баракка жазылган, саргайган каттарды аярлап барактадым. Көзүм сагынычтуу, кусалуу саптарга урунду. Бул жоокердин кийинки тагдырын билбейм, бирок 79 жыл мурда жазылган каттын көчүрмөсүн эмес, дал өзүн кармап турдум. Дээрлик 80 жыл... Каттын бырышкан жерлерин акырын оңдодум. Чекеси кичинеден үбөлөнө баштаптыр. Мезгил баары бир өзүнүкүн алат эмеспи. Башка каттар да арбын экен.

Төмөндө окурмандарга ошол кездеги дагы башка бир жоокер, 19 жаштагы улан Курманбек Казакбаевдин сагынычтуу катын сунуштайбыз. Эскерте кетчү жагдай, каттардын орфографиясы сакталды.

Курманбектин биринчи каты

© Sputnik / Нургуль МаксутоваБул катты 19 жаштагы жоокер Курманбек Казакбаев апакай баракка эмес, товарды ташыганда кошо жөнөткөн береги кагазга жазыптыр. Ушуну да болсо таап алганына канааттанса керек... Кайда отуруп чиймеледи экен, казармадабы, окоптобу же талаадабы?
11 күн бою жалаң кызыл чокто болдум. Фронттон келген каттарды барактап - Sputnik Кыргызстан
Бул катты 19 жаштагы жоокер Курманбек Казакбаев апакай баракка эмес, товарды ташыганда кошо жөнөткөн береги кагазга жазыптыр. Ушуну да болсо таап алганына канааттанса керек... Кайда отуруп чиймеледи экен, казармадабы, окоптобу же талаадабы?

"Амандык кат!

Ардактуу Акталаанын атыр жыт салкын авасында жашап турчу Атам, Апама Салам.

Ардактуу таякем, таяжеңеме жана инилерим Дайырбек, Шүкүрбек, Сагынбек, жеендерим: Карыбек Тилекбюбю ж.б.

Баарыңар жалпы жакшы аман-есен саламатта жатасыңарбы, дениңер сакпы.

Эми мен болсом деним сак. Украинск фронтунда жүрөм. Март айынын 8инде уруш майданга кирдик. Анан марттын 18инде раний болдум, оң бутумдан. Кайра ... айынын 25инде фронтко кеттим. Мен ушул катты Польша жеринде жүрүп жаздым. Эч кандай капа болбогула. Деним сак болсом барармын. 2-курдай фронтко кеттим.

Курманбек, 10-июнь, 1944-жыл".

© Sputnik / Нургуль МаксутоваБул кат мындан 76 жыл мурда жазылыптыр. Сагыныч, кусалык... Каттын ээси Курманбек Казакбаев 20 жашында Польшада курман болуп, Ак-Талаасына кайтпай калган.
11 күн бою жалаң кызыл чокто болдум. Фронттон келген каттарды барактап - Sputnik Кыргызстан
Бул кат мындан 76 жыл мурда жазылыптыр. Сагыныч, кусалык... Каттын ээси Курманбек Казакбаев 20 жашында Польшада курман болуп, Ак-Талаасына кайтпай калган.

PS: Бул саламын жоокер кагаздын тартыштыгынан товарларды жеткирүүдө кошо жазып берилген (товарная накладная) кагазга жазыптыр... Үч бүктөлгөн каттан ошол мезгилдин каары, кыйынчылыгы, азабы кадимкидей сезилет. Кыйын учурлар, тамак-аш эле өп-чап эмес, жазганга кагаз тартыш болгондугу элестейт. Ок жааган майдан талаада ушул кагазды таап алып, балким, траншеянын бир бурчунда, балким, окопто, балким, түндүн бир оокумунда майдандаштары уктап жатканда жазгандыр. Алгач сыя менен баштап, анан карандаш менен улантыптыр. Демек, баары өп-чап, баары чакталуу болгон. Жоокерлердин өмүрү, жашоо сааты да ченелүү болгон. Жүрөк ооруйт... Бул каттын ээси жапжаш улан, 19 жаштагы Курманбек Казакбаев ошол атың өчкүр согуштан кайтпай калган...

Экинчи кат

© Sputnik / Нургуль МаксутоваҮч бурч болуп бүктөлгөн каттар, миллиондогон тагдырлар. Курманбек эгер тирүү болсо 95 жашка чыкмак экен...
11 күн бою жалаң кызыл чокто болдум. Фронттон келген каттарды барактап - Sputnik Кыргызстан
Үч бурч болуп бүктөлгөн каттар, миллиондогон тагдырлар. Курманбек эгер тирүү болсо 95 жашка чыкмак экен...

(Каттын баш жагы эскирип, сары тактар басып кеткендиктен тамгалар окулбай калыптыр...)

... жеендерим. Дайырбек, Тилекбюбю ...Сууракан, Суурабюбю

Акем... Жаркынбай, ежем Үмүтай, инилерим Кадырбек .... Жеңелерим баарыңар жалпы жайык аман есен саламаттасыңарбы? Турмушуңар жакшыбы. Таяке оорубай тынч кеттиңби? Дениң сак-саламатта турасыңбы? Апам Атам күүлүү-күчтүү турушабы? Кудалар баары саламатта жатышабы? Шүкүрбек атаңан кат келип жатабы? Эмне кызматта иштеп жатыптыр?

Согуш. Архив - Sputnik Кыргызстан
Ок чачкан пулемётко секирип... Чолпонбай Түлөбердиев тууралуу 7 факты
Мен болсо март айынын 8... кирип, март айынын 19инде Винниск деген шаарда бутумдан раний болдум. Уруш майданында 11 күн болдум. Ошондон кудайым сактап жүрдү. Согуш кыйын. Март айынын 19унда госпиталга жатып, апрель айынын 25инде ранийим айыкты. Кайра 4-Украинск фронтуна жөнөттү (Крымга). Эштеке эмес, Кудайдан ден соолукту тилейм. Кудай ден соолук берсе үйгө барармын. 2инчи жолу фронтко киришим.

I-фронтто 11 күн бою жалаң кызыл чокто болдум. Далай адамдар өлдү. Жанында фронт...

PS: Калган бир-эки сөз үч бурчтук болуп бүктөлгөн каттын чекесине жазылгандыктан окулбай калыптыр. Жоокердин кагаздын ар бир сантиметрин үнөмдөп, бапестеп пайдалангандыгын көрүүгө болот.

Катка дата коюлган эмес.

© Sputnik / Нургуль Максутова“Кудай ден соолук берсе үйгө барармын” деген саптар бар бул катта. Бирок апаат согуш анын ден соолугун да, өмүрүн да алып кетти.
11 күн бою жалаң кызыл чокто болдум. Фронттон келген каттарды барактап - Sputnik Кыргызстан
“Кудай ден соолук берсе үйгө барармын” деген саптар бар бул катта. Бирок апаат согуш анын ден соолугун да, өмүрүн да алып кетти.

Жоокер жөнүндө маалымат: 1925-жылы ал кездеги Тянь-Шань облусундагы Ак-Талаа районунун Жаңы-Талап айылында колхозчунун үй-бүлөсүндө туулган. Согуш жылдарында комсомолчу Жаңы-Талап селолук советинин катчысы жана мектепте мугалим да болгон. 18 жашка толор замат аскерге кетет. 1943-1945-жылдары 1-Украина жана 4-Украина фронтторунда согушат, фашисттердин Крым тобун талкалоого, Крымды бошотууга катышкан. Винниск шаарын бошотуу үчүн болгон чабуулда жарадар болуп, госпиталга түшөт. Бирок жараты айыгары менен кайрадан фронтко кетип, 1945-жылы кышында Польша жеринде баатырларча курман болот.

Фронттон жазылган каттарды жарыялайбыз, бизге жибергиле

Sputnik Кыргызстан агенттиги Кыргызстандын булуң-бурчуна ошол кезде фронттон жазылган каттар сакталып калса, алардын көчүрмөсүн редакцияга жиберишиңиздерди өтүнөт. Ошол мезгилдин добушун азыркыларга жеткирип, жарыялайбыз. Кат менен кошо ал адам туурасында маалымат тиркелиши керек. Сүрөтү болсо ашыктык кылбайт. Электрондук дарек: news@sputnik.kg, тел.: +996 (312) 986 933, 986 943

Жоокердин каттары КРдин Мамлекеттик архивинен алынды.

Жаңылыктар түрмөгү
0