00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
Ежедневные новости
08:00
4 мин
Жаңылыктар
09:00
5 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 12:00
12:01
3 мин
Жаңылыктар
13:01
3 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 14:00
14:01
3 мин
Жаңылыктар
15:01
3 мин
Ежедневные новости
16:01
4 мин
Жаңылыктар
17:01
3 мин
Ежедневные новости
18:01
6 мин
Жаңылыктар
19:01
4 мин
Ежедневные новости
20:00
5 мин
Ежедневные новости
08:00
5 мин
Жаңылыктар
09:00
4 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 12:00
12:01
3 мин
Личный интерес
Конгресс аналитиков: новые исследования и проекты для будущего Евразии
12:04
52 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 13:00
13:01
3 мин
Sputnikteн сүйлөйбүз
Ала-Арча паркына эми унаалар киргизилбейт — паркта эмнелер өзгөрөт?
13:04
26 мин
Sputnikteн сүйлөйбүз
Россияда мигранттарга көзөмөл күчөтүлдү. Кыргызстандыктар эмнелерди эске алуу керек?
13:31
25 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 14:00
14:01
3 мин
Особый акцент
Троянский конь для ЦА по-японски — беседа с аналитиком
14:05
40 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 15:00
15:01
3 мин
Ачык кеп
Өлкөдө чоң тоок фермалар өнүгүүдө — коопсуздук жана тобокелдиктер
15:04
46 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 16:00
16:01
3 мин
Будь в курсе
Сохранить историю через археологию. О реализации программы раскопок «Тайны древней истории»
16:04
53 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 17:00
17:01
3 мин
Туяк
Манасчыларды, төкмө акындарды, Улуу Ата мекендик согуш баатырларын даңазалаган. Үмөталиевди эскерүү
17:04
50 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 18:00
18:01
5 мин
Тема дня
«Мусорят сами же альпинисты» — волонтеры о походе для очистки от мусора пиков Ленина и Хан-Тенгри
18:07
36 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 19:00
19:01
5 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 20:00
20:01
5 мин
Киноблог
Мировые кинофестивали: тренды и темы года
20:06
35 мин
Ачык кеп
Өлкөдө чоң тоок фермалар өнүгүүдө — коопсуздук жана тобокелдиктер
23:04
46 мин
КечээБүгүн
Эфирге
г. Бишкек89.3
г. Бишкек89.3
г. Каракол89.3
г. Талас101.1
г. Кызыл-Кыя101.9
г. Нарын95.1
г. Чолпон-Ата105.0
г. Ош, Жалал-Абад107.1

Конуш жайлуу болсун! Өрлүктөө салтынын маани-маңызы

© Sputnik / Александр Кряжев / Медиабанкка өтүүПразднование золотой свадьбы в семье алтайских казахов Дюсенби и Марии Кобдобаевых
Празднование золотой свадьбы в семье алтайских казахов Дюсенби и Марии Кобдобаевых - Sputnik Кыргызстан
Жазылуу
Бу жолу колумнист Шаакан Токтогул ошондой ырымдын бири болгон өрлүктөө салтынын санатынан кеп салды.

Жарыкчылыкка келгенден киши баласы өргө умтулат. Жерден боорун көтөрүп, өйдөлөп өсөт. Бири эки болуп, уул-кыз табат. Ал эми өргөө көтөрүү киши турмушундагы өзөктүү учур, өзгөчө бийиктик.

Өрлүктөөнүн мааниси

Салбурун оюнунун катышуучулары. Архив - Sputnik Кыргызстан
Баатыр деген ким? Кыргыздагы баатыр түшүнүгү
Турак жай — адамдын бала-бакырасынын ордосу, өмүрдөгү олжосу. Өргө тарткан өмүрдөгү бул жакшылыкты "өрлүк" — бийиктеген өзгөчө учур санашып, шааниси жасалган. Той берип, ырымы жасалат. Өрлүктөө салты тууган-уруктун, жоро-жолдоштун, коңшу-колоңдун ынтымагын бекемдөөчү, катышын арттыруучу сонун жөрөлгө. Анын үстүнө киши жакшылыкты жалгыз көтөрө албайт эмеспи. Эл чакырып, жакшылыкты көпчүлүк менен тең бөлүшөт.

Өрлүктөө салты менен катар бир топ ырым жөрөлгөлөр аткарылат. Курмандык чалынат, ак чачылат, аласталат, чачыла чачылат, бата тиленет.

Жөрөлгөлөрдүн мааниси

Аластоо – конушту тазалоо, аруулоо максатында арча түтөтүп, жакшы тилегин айтып болочок өргөөнү жаакшылыктын чордону болсун деген ниетте аласташкан.

Курмандык чалуу – жаңы көтөрүлгөн өргөөнүн ырыска шерик, жакшылыкка жанаш болушун тилеп, Кудай жолуна, арбак жолуна мал союп кан чыгарышкан.

Чуңкурчак капчыгайындагы этнофестивалдын катышуучулары. Архив - Sputnik Кыргызстан
Көк урсун, Жер урсун, Ант урсун... Ант урабы же урбайбы?
Чачыла – кыргыздын бардык жакшылыктарында берекенин мол болушуна, ырыс-куттун агыл-төгүл уланышына, жакшылыктын көп келишине жол ачкан ырым катары кеңири колдонулат.

Көрүндүк – өрлүктөп келген киши куру кол келбей, жаңы үйгө ак тилегин уюткан белегин же кошумчасын ала келет. Муну ыражанын бир түрү катары да караса болот. Болбосо, жакынынын жаңы өргөөсүн куттуктаганы катары кабылданат.

Конушка бата

Өрлүктөө кут уюткан, дөөлөт чакырган бата менен жыйынтыкталат. Батаны боюнда кубаты, жүзүндө нуру, оозунда сөзү бар сөөлөттүү аксакалдар берет.

Конушуң жайлуу болсун,
Өрүшүң малдуу болсун.

Өргөң башка толсун,
Казаның ашка толсун.

Жаңы үйүң жарык болсун,
Башыңарга бакыт консун.

Ушул үйдөн уул үйлө,
Урматка толсун бүлө.

Үйүңдүн,
Түндүгү бийик болсун,
Уугу узун босун.

Керегеси кенен болсун,
Кенемтеси белен болсун.

Оомийин!!!
Ырымын жасабаса, орду томсорот

Көк-бөрү оюнчусу. Архив - Sputnik Кыргызстан
Камчынын орду, касиети, мааниси, сыры...
Үй куруу, өргөө көтөрүү — киши өмүрүндөгү маанилүү учур. Үстүңдө үйүң болсо, очогунда от күйсө – тирүүлүк, жылуулук. Казан асылса – ырыскы-береке. Кыскасын айтканда үй – тукум өстүргөн, учук улаган куттуу турак. Ал эми ырымын жасап, өрлүктөө салтын аткарса, конуш орундуу болуп, өргөө ырыс-кешиктүү болуп, кишиге жугуштуу болот. Жогоруда айтылган ырым жөрөлгөлөр киши жакшылыгына жол ачып, түбөлүгүн түз кылат. Ар ким өз конушун таап, өргөсү өзүнө кут болсун!

Жаңылыктар түрмөгү
0