БИШКЕК, 12-июнь — Sputnik. Төрт жылдан бери Нарын облусунун Кочкор районунда гречканын "Богатырь" деген сорту ийгиликтүү өстүрүлүп жатканын Кочкор районунун агрардык өнүктүрүү башкармалыгынын адиси Рахат Исраилов Sputnik сайтынын кабарчысы менен маегинде билдирди.
Исраиловдун айтымында, 2011-жылы гречканы аз гана санда өстүрүп көрүшкөн. Ал эми 2013-жылдан тартып фермерлер бул дан азыгын активдүү өстүрө баштаган.
Азыр Кочкор районунда үч фермер гречка өстүрөт. Алардын бирөө Теңдик айылында, калган экөө Талаа-Булак айыл өкмөтүндө. Район боюнча гречка талааларынын жалпы аянты алты гектарды түзөт.
"Жазында дыйкандар гречканын үрөнүн себет. Бир гектар жерге 200 килограммдай урук кетет. Өсүмдүктүн даны 90-100 күндө бышып жетилет. Жемиштүү болгон жылдары бир гектардан 25-40 центнер түшүм алынат", — дейт Исраилов.
Нарын облусунун аба ырайы гречка өстүрүүгө ыңгайлуу деп эсептейт ал. Гречканы арпа айдалуучу талаарга сепсе болот. Түшүмү комбайн менен жыйналат.
Исраилов гречканын "Богатырь" аттуу түрүү башкаларга караганда дандуу келе турганын белгилейт. Фермерлер түшүмдөрүн базарда сатышат. Анын сапатына нааразы болгондор жок деп кошумчалады ал.
"Сатык жагынан кыйынчылык жок. Келишим түзүп алышып, дүңүнөн алуучуларга сатышат. Кээде аскер бөлүктөрүнө да саткандары бар. Гречканын килограммы Нарындын базарларында 50 сом турат. Негизинен гречка Бишкекте жакшы сатылат", — дейт Исраилов.
Дыйкандар атайын долбоор жазып тийиштүү жабдуу сатып алууну ойлошкон.
"Эгер атайын жабдыкты сатып алсак, бул фермерлердин ишин жеңилдетип, кызыккан адамдар да көбөйөт эле", — деп эсептейт ал.
Долбоорду 15 фермер иштеп чыгууда. Кызыккан тараптар менен сүйлөшүүлөр жүрүп жатат.
"Азырынча долбоор боюнча ар бир маселени ойлонуудабыз. Мүмкүн 300 миң доллар турган жабдууну сатып алууга мамлекеттин жеңилдетилген насыясы зарыл чыгар. Жабдуу деп калибрлөө боюнча аспаптар, тазалоочу, кабыгынан ажыратуучу жана баштыктарга салып бекитүүчү жабдыктар эсептелет", — деди Исраилов.
Сатып алына турган техниканы Кочкор районунун борборуна орноштуруу каралууда. Келечекте продукцияны "Нарында өсүтүрүлгөн" деген марка менен чыгаруу пландалып жатат.
Айыл чарба жана мелиорация министри Таалайбек Айдаралиев Sputnik сайтынын кабарчысына берген маегинде фермерлерге жеңилдетилген насыя алууну кеңеш кылды.
"Насыя же лизинг алууга эмне тоскоолдук кылып жатат? Көпчүлүк балдар ошентип кымбат техника үчүн насыя алууда. Анын үстүнө азыр фермерлерди колдош үчүн жеңилдетилген насыялар 9 пайыз жылдык үстөк менен берилүүдө", — деп билдирди ал.
Кыргызстанда гречка чакан гана аянттарда: 2012-жылы 43 гектар, 2013-жылы 26 гектар жана 2014-жылы 23 гектар жерде айдалып, орточо түшүмү 14,3 ц/га, 9,7 ц/га жана 9,6 ц/га түзгөн. Аталган дан өсүмдүгү негизинен Ысык-Көл облусунун Ак-Суу районундагы "Заря" үрөн чарбачылыгында өстүрүлүп келген. Андан сырткары, 3-5 гектардан Нарын жана Чүй облустарында айдалчу. Бирок көбүнчө түшүмү аз эски сорттору эгилген. 2015-жылы гречка Талас облусунда да өстүрүлө баштады.
