00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
07:46
5 мин
Ежедневные новости
08:00
3 мин
Жаңылыктар
09:00
3 мин
Ежедневные новости
12:01
3 мин
Жаңылыктар
13:01
3 мин
Ежедневные новости
14:01
3 мин
Жаңылыктар
15:01
3 мин
Ежедневные новости
16:01
3 мин
Жаңылыктар
17:01
3 мин
Ежедневные новости
18:01
4 мин
Жаңылыктар
19:01
5 мин
Ежедневные новости
20:00
5 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 08:00
08:00
4 мин
Утро хорошего дня
Подростковые проблемы через призму искусства - как говорить о сложном?
08:04
43 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 09:00
09:00
5 мин
Күн башат
Калк жашоосун чагылдырган салттуу музыка – Эл ичинен талант издеген сынак
09:05
44 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 12:00
12:01
3 мин
Будь в курсе
Женщины в бизнесе Кыргызстана: равные права или двойные барьеры?
12:04
45 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 13:00
13:01
3 мин
Sputnikteн сүйлөйбүз
Бишкекте тургундарды жылуулук менен камсыздоону жакшыртуу боюнча кандай иштер жүргүзүлүүдө?
13:04
25 мин
Күн башат
Кызыл-Омполду, Кумтөрдү жана башка кендерди иштетүүдө Кыргызстан эмнеге көңүл бурушу керек?
13:31
24 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 14:00
14:01
3 мин
Особый акцент
On air
14:05
0 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 15:00
15:01
3 мин
Ачык кеп
Кыргызстанда кант диабети “жашарууда”— диабетти алдын алуу иштерине кандай көңүл бурулуп жатат?
15:04
45 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 16:00
16:01
3 мин
ОГО!
Люди и события, которые не оставили нас равнодушными
16:05
2 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 17:00
17:01
3 мин
Жума жыйынтыгы
апта ичинде болуп өткөн айрым окуяларга токтолобуз
17:05
45 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 18:00
18:01
5 мин
Об экономике и не только
с Кубатом Рахимовым
18:07
30 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 19:00
19:01
5 мин
Спортбокс
Спорттук экипировкаларды тандоодо эмнеге көңүл буруу кажет?
19:06
40 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 20:00
20:01
5 мин
Итоги недели
Информационно-аналитическая программа
20:06
0 мин
Ачык кеп
Кыргызстанда кант диабети “жашарууда”— диабетти алдын алуу иштерине кандай көңүл бурулуп жатат?
23:04
45 мин
КечээБүгүн
Эфирге
г. Бишкек89.3
г. Бишкек89.3
г. Каракол89.3
г. Талас101.1
г. Кызыл-Кыя101.9
г. Нарын95.1
г. Чолпон-Ата105.0
г. Ош, Жалал-Абад107.1

Өлүктүн курттап кетиши кээде жардам берет... Сотмедэксперттин маеги

© AFP / STRӨлүкканадагы сөөк. Архив
Өлүкканадагы сөөк. Архив - Sputnik Кыргызстан
Жазылуу
Борбордук көчөнүн биринде айтылган даректи көздөй бара жаттым. Сыртынан бийик, кооз эле көрүнгөн имарат. Айланасына бак-дарак, гүлдөр тигилип, отургучтар да орнотулган. Бирок... эшигине жакындаган сайын каңылжаарды жарган жагымсыз жыт күчөй берди. Бул — өлүккананын жыты эле.

Республикалык соттук-медициналык экспертиза борборунун Өлүктөрдү изилдөө бөлүмүнүн башчысы Эрмек Максутов буга чейин медициналык-криминалисттик бөлүмдү 7 жыл жетектеген. Андыктан, ал кишини сыртынан карап эле "окуп" коет.

© Sputnik / Гульдана ТаланбековаЭрмек Максутов: биздин мурдубуз жытты сезбей деле калган
Заведующий отделением исследования трупов Республиканского бюро судебно-медицинской экспертизы Эрмек Максутов  - Sputnik Кыргызстан
Эрмек Максутов: биздин мурдубуз жытты сезбей деле калган

Соттук-медициналык эксперт десе эле эт кескендерди элестетебиз. Алардын жумушу — маркумдардын өлүмүнүн себебин аныктап чыгуу.

— Бул жагымсыз жытка сиз көнүп деле калган болушуңуз керек…

Инклюзивная школа в Челябинской области - Sputnik Кыргызстан
Катары суюлган дарыгерлер. Рейтинг
— Биздин мурдубуз жытты сезбей деле калган. Хлор менен канча жуусаң да жыт кетпейт. Адам каза болгондо кан айлануусу токтогондуктан ички органдарда суюктуктар бөлүнүп, химиялык зат алмашуулар жүрөт да "уу" чыгат. Жагымсыз жыт эт чирип, сөөгү гана калмайынча токтобойт. Бир гана бальзамдаштыруу жолу менен кан тамырларына дары киргизип катырса болот. Андыктан эл арасында өлүктү үч күндөн ашырбай жерге бериш керек деп бекер айтылбайт.

Анын үстүнө бизге дайыма эле жаңы өлүктөр келе бербейт. Люкка, сууга түшүп кетип бир нече убакыт жатып калышат. Анан бизге курттары менен келет.

— Силерге ошол боюнча алып келип береби?

— Аны тергөөчү, ыкчам иликтөө кызматынын өкүлдөрү бирден терип отурбайт да. Бир жакшы жери, кээде кишинин качан каза болгонун болжолдуу түрдө курттардын өлчөмүнөн билсе болот.

— Ал сөөктөр каякта?

— Ылдыйда. (Биз имараттын үстүндө отурганбыз. Бул жакта гистологиялык, соттук-криминалистик, биологиялык бөлүмдөр бар).

© Sputnik / Гульдана ТаланбековаИмараттын жер төлөсүндө өлүккана жайгашкан
Республиканское патологоанатомическое бюро (морг) в Бишкеке - Sputnik Кыргызстан
Имараттын жер төлөсүндө өлүккана жайгашкан

— Эрмек Оморбаевич, мен ылдый жакты көрмөйүнчө суроо бере албайм.

— Макул, бирок мен айткан гана нерселерди сүрөткө тартасыз.

— Сүйлөштүк.

(Ошентип жер төлөдөгү өлүкканага түшүп бара жаттык. Жанагы каңылжаарды өрттөгөн жыт мурунду таптакыр эле жарып кетти. Ушул жерден денемди калтырак басканын жашыргым келбейт).

— Бул өлүкканада күнү-түнү кезекке туруп иштешет. Ажал айтып келбейт да. Автокырсыктан, атышуудан, токмоктон, зордук-зомбулуктан каза таап келишет. ИИМдин башкы кызматкерлери атайын машина менен өлүктөрдү алып келип беришет. Каалаган киши келип эле өлүк тапшырып кете бербейт. Атайын документтин негизинде кабыл алабыз. Муздаткычка киргизип коюп чекесинен изилдөө жүргүзө беребиз.

© Sputnik / Гульдана ТаланбековаЭрмек Максутов: мен өлүкканада түнкү 3-4тө деле жүрө берем
Республиканское патологоанатомическое бюро (морг) в Бишкеке - Sputnik Кыргызстан
Эрмек Максутов: мен өлүкканада түнкү 3-4тө деле жүрө берем

— Ошондо бул темир үстөлдүн үстүндө изилдөө жүргүзүлөбү?

— Ооба. Изилденгенден кийин муздаткычтарга салабыз. Ал жакка да атайын өтө катырып же жибитип ийбей сактайбыз. Сапаты бузулса иштегенге тоскоол болот.

Биз сотмедэксперттер изилдөө жүргүзүп бүткөндөн кийин медициналык-криминалистиик бөлүмгө кабарлайбыз. Алар фотоаппарат менен өлүктү ар кандай ракурста тартып кетет, "таанып биле турчу картага" илишет. Ал документтин баары кезек күткөн жайда сакталат. Өлүмдүн себеби ачылып, кагазга түшүрүлгөндөн кийин тергөөчүгө өткөрүп беребиз.

— Азыр бул жерде канча өлүк бар? (Күрүлдөп иштеп көк түстөгү жаткан ири муздаткычты карап суроо узаттым).

— Азыр алты өлүк жатат. Негизинен 80дей сөөк батат.

— Төмөндө өлүктүн бузулушун бальзамдаштыруу жолу менен токтотуу мүмкүн деп айтып калдыңыз. Ал кандай учурда колдонулат?

— Көбүнчө таанымал адамдар каза болгондо жерге берилгиче убактылуу катырабыз. Анткени, алар театрга коштошуу аземине алып барылышы керек. Маселен, Чыңгыз Айтматов, Болот Миңжылкыев өңдүү залкарлардын сөөгү ушул жерден катырылган.

© Sputnik / Гульдана ТаланбековаӨлүктөр ушундай темир үстөлдүн үстүнөн изилденет
Республиканское патологоанатомическое бюро (морг) в Бишкеке - Sputnik Кыргызстан
Өлүктөр ушундай темир үстөлдүн үстүнөн изилденет

— Ушул жерден эл ичинде желдей тараган суроолордун бирин берсем. Өлгөн адамдын органын алып коюшат деген чынбы?

— Маркумдун ички органдарынан изилдегенге бир аздан кесип алабыз. Кошумча каны, заарасы алынат. Адам каза болгондон кийин органдар жарактуу деп саналбайт. Маселен, бөйрөк алмаштырууну алалы. Аны трансплантация кылууда жакын кишилери болгону дурус. Себеби, канынын тобу, айрым өзгөчөлүктөрү туура келиши керек. Операция учурунда бөйрөктөр ошол замат салынат. Анан азыр органдар алынып, эртеси чет мамлекетке жиберилет деген жаңылыштык.

— Сөөк союлгандан кийин органдарды эмне кыласыздар?

— Ордунда эле калат. Бардыгын салып туруп терини тигип коебуз.

— Түшүнүктүү. Эми муздаткычтын ичин ачасызбы?

— Кандай зарылчылыгы бар эле? Адам каза болгондон кийин өзгөрүлөт.

© Sputnik / Гульдана ТаланбековаМаксутов: маркумдун ички органдарынан изилдегенге бир аздан кесип алабыз
Республиканское патологоанатомическое бюро (морг) в Бишкеке - Sputnik Кыргызстан
Максутов: маркумдун ички органдарынан изилдегенге бир аздан кесип алабыз

— Мындай учурда өлүктөрдү туугандары да тааныбай калган учурлар болобу?

— "Айылдагы ата-энеси карап салып ийчи" деп айтты деп сүрөтүн көтөрүп келишет же "он жыл мурун чогуу окудук эле" деп келип алгандар бар. Анда сен жарабайсың жакын туугандары келиши керек деп айтабыз. Арасында таанып кеткендер да бар. Келген киши сотдмедэкспертке, тергөөчүгө эмне себептен таанып калганын айтып берет. Жөн эле тааныдым деп алып кете албайт.

— Сөөктөр канча күн моргдо сакталат?

Городская клиническая больница № 4 - Sputnik Кыргызстан
Өлкөнүн эң көп дарт чалган аймактары. Рейтинг
— Иликтенип бүткөн сөөк үч күндөн ашык турбашы керек. Эгер адам кандайдыр бир себептер менен ким экендиги такталбай жатса 10 күн сактай турабыз. Андан кийин сөөктөрдү көмүү бюросуна арыз жөнөтөм. Андан кийин машина келип катталган номерлери менен баштыкка ороп, анан борбордун Чоң-Арык айылындагы түштүк-батыш көрүстөнүнө коюшат.

Кийин сөөктү туугандары сүрөттүн жардамы менен таап кетишет. Ошондон кийин эксперт тергөөчүгө кабар берет да өлүктү таануу боюнча протокол түзүлөт. Биз берген номер менен көрүстөнгө барып санэпидемстанциядан уруксат алып казып кете берет. Аягында маркум каза болгону чын деген атайын справка толтурушат.

Эрежеде биз сөөктү ороп бергенге милдеттүү эмеспиз. Анан бизге ороп бербейсиңер деп сүр көрсөткөндөр да бар. Орустарда сөөктү кийинтип кетүү салты бар. Өздөрүнүн эси чыккандыктан биздин балдар жардам беришет.

© Sputnik / Гульдана ТаланбековаӨлүкканада мен иштебесем, дагы бирөө иштеши керек да
Заведующий отделением исследования трупов Республиканского бюро судебно-медицинской экспертизы Эрмек Максутов  - Sputnik Кыргызстан
Өлүкканада мен иштебесем, дагы бирөө иштеши керек да

— Көрүстөндөн да алып кеткенден баш тарткандар болобу?

— Колунда жоктор баш тартат. Кээ бирлер сөөктү казганга болбойт деген түшүнүк менен көмүлгөн жерине куран түшүрүп коюп кетип калышат. Ар кандай учурлар болот.

— Моргдогу маек бүттү окшойт. Эми үстүнө чыгалы, жумушуңуз оорбу?

— Бир принцибим бар. Кандай гана окуя болбосун өзүм аркылуу өткөрбөйм. Убактылуу ошол абалга кирем да кайра чыгып кетем. Ал маанайды үйгө да алып барбайм.

Операция на позвоночнике - Sputnik Кыргызстан
Адамды ажал оозунан сууруп алган кыргызстандык 10 дарыгер
Айрым учурда физикалык-психологиялык жактан кыйналган учурлар болот. Жыл жаңырганда учак кулап моргдон киши үзүлгөн жок. Сыртка чыксаң бакырып-өкүрүп, сыздап ыйлап жер чапчыгандар, ичке кирсең өлүктүн көптүгүнөн айланып өтөсүң. Бирок Апрель, Ош окуясында дал ушундай көрүнүшкө күбө болгондуктан, тажрыйбалуу болуп калыптырбыз. Кырсык тууралуу укканда эч кимди үйүнө кетирбей, команданын ишин бат эле бөлүштүрдүм.

Биз эшикте иштеп жатканда маркумдун туугандары күтүп отурган жай жок эле. Жакында эле айланага атайын жыгачтан жасалып, үстү жабылган отургучтарды орноттук. Бардыгы өзүбүздүн күчүбүз менен ишке ашты.

— Окуяны айтып берип жатканда дагы сизден эч бир ашыкча сезимдерди байкай албадым. Таш боор болуп калган жоксузбу?

— Адамга тирүү кезинде жардам бербей, бурулуп басып кеткең — ошол таш боорлук. Өлгөн адамды артка кайтаруу мүмкүн эместигин түшүнүү керек. Аны эми миң кааласаң да тирилте албайсың.

© Sputnik / Гульдана ТаланбековаИчимдикти аныктаган хромотограф аппараты
Республиканское патологоанатомическое бюро (морг) в Бишкеке - Sputnik Кыргызстан
Ичимдикти аныктаган хромотограф аппараты

— Эмнеге тирүү кишилер менен иштебейсиз?

— Мен иштебесем, дагы бирөө иштеши керек да. Өмүр бою спорт менен машыгып, убагында бокс боюнча СССРдин чебери аталгам. Агамдын сунушу менен медициналык инстититутка тапшырдым. Мен эмнегедир ыкчам иликтөө кызматкерлеринин ишмердүүлүгүнө кызыкчумун. Ошондуктан соттук-медицинаны тандап алгам. Өзүмдүн да көрүү, эстеп калуу сезимим күчтүү.

— Өлүктөрдү изилдөө бөлүмүнүн башчылыган чейин медициналык-криминалисттик бөлүмдү жетектептирсиз. Бул кесиптеги адамдардын психологиясы абдан күчтүү болот деп айтышат?

Учреждения для лиц с ограниченными возможностями жизнедеятельности - Sputnik Кыргызстан
"Доктур, мен өлүп каламбы?" деп сурады бала кадала тиктеп. Бишкектик онкологдун маеги
— Азыр мен өлүк изилденгиче эле карап туруп болжолдуу жыйынтык чыгара берем. Кээде зордукталган кыз менен кылмышка шектүүнү алып кирип калат. Кызды текшерип, баланын күнөөлүү экендигин билип "эмнеге мойнуңа албай жатасың, бардык нерсе сенин күнөөлүү экениңди көрсөтүп турат, айтсаң өзүң үчүн жакшы болот" деп сөзгө келтирип, укук коргоо органдарына жардам кылып коем.

— Негизи зордуктоого кабылгандар канча күн ичинде кайрылса болот?

— Алар 5-6 күндүн ичинде келиши керек. Андан кийин гинекологиялык үстөлгө барып текшерилет.

— Билишимче ичимдик ичкендерди да аныктайсыздар?

— Ичимдикти аныктаган хромотограф деген аппарат бар. 1976-жылы чыккан. Ал кан, булчуң, өт, заарадагы ичимдикти таба турчу жалгыз аппарат. Кыргызстан боюнча бизде гана бар.

— Чынын айтсаңыз, жумуш учурунда корккон учурлар болобу?

— Жок, негизи тирүү кишиден коркуш керек го. Мисалы, сиз коркушуңуз мүмкүн. Мен өлүкканада түнкү 3-4тө деле жүрө берем. Биз менен бир ай жүрсөңүз сизде кызыгуу сезими пайда болот. Өлүк эмес, анын эмне себептен жан бергенине кызыгып, окуяны кубалай баштайсыз.

Жаңылыктар түрмөгү
0