Армениянын аскердик техника жактан көбүрөөк жоготууга учурашынын себеби эмнеде

Кеп куралдабы же коргонуп жаткан тараптын өздүк курамынын даярдыгындабы деген маселеге аскерий баяндамачы Александр Хроленко үңүлүп көрдү.

Бүгүн армян тараптын жеңилип калышын Су-30-СМ истребителдеринин "эч нерсеге жарабай" тургандыгы менен жактаган аракеттер байкалууда. Анын катарына С-300 зениттик комплексти, "майнапсыз" РЭБ комплексин жана "такыр башка системадагы" танкаларды кошушту. Мунун баары россиялык куралдар.

Армения үчүнчү өлкөлөрдүн (мисалы, индиялык Swathi радарлары) куралын эч качан албагандай айтышты. Ал эми азербайжандык куралдуу күчтөр израилдик жана түркиялык үлгүдөгү гана ("Байрактар" тибиндеги) аскер техникасын алган сыңары жар салышууда. Ошондо жалпы дискурс: Карабах россиялык куралдарды союздаштар менен өнөктөштөргө берүүнү жөндөп, түздөп турат. Буга окшогон ой-жүгүртүүлөрдүн схемасы жетекчиликтин аскердик-саясий кетирген стратегиялык катачылыгын, жаздым басып алышын жана дүйнөлүк курал рыногундагы айыгышкан атаандаштыкты жаап-жашырууда.

Бул учурда чындыкка жүз буруп кароо орундуу болчудай.

Москва Арменияга бир нече аскердик насыяларды берди. Аны андан ары аскерий курулуш менен алып кетүү армян тараптын иши. Эгерде россиялык С-300 зениттик ракеталык комплекс Карабахтагы согуш аракеттеринде колдонулган болсо жана ишенимдүү ПВО системасынын жоктугунан жабыр тартышса, анда жогоруда айтылган 40 млн. долларлык Swathi индиялык радарларынын активдүү иштегендиги көрүнбөй жатпайбы.

Рекламалык аннотацияга ылайык, минометтук атууларды 20 чакырым, артиллериялыктарын 30, ракеталыктарды 40 чакырымга (ар бир жабдуу негизи 7 бутаны бир маалда байкап, көзөмөлдөп турууга жөндөмдүү) чейин билүүгө болот эле да. Кыязы, эсептөөлөр жаңы радарларды өздөштүрө элек окшобойбу. Армян адистерин окутуу жана россиялык өндүрүштөн чыккан аскердик техниканы иштетип, колдонуу (курал өзүнөн өзү атыла бербейт эмеспи) чечүүчү (алсыз) нерсе болуп көрүнүшү мүмкүн. Албетте, аскердик ишкерде чала даярдык менен эрдемсинүү орунсуз нерсе.

Жоготуулар менен олжо

Азербайжан башчысы Илхам Алиев 1-декабрда элге кайрылып жатып Тоолуу Карабахта армян тарап канча аскердик техникасынан ажырагандыгын кең-кесири айтып берди. Тизмектелген узун тизмеде жок кылынган жана олжо катары алынган ар кыл куралдардын жүзгө жакыны саналган. Азербайжан президенти ракеталык комплекстерди, бир дем менен атылуучу реактивдүү системаларды, танкаларды жана радиоэлектрондук күрөштүн каражаттарын атады.

Бул системаларга жана Азербайжан армиясынын атайын эле "көлөкөдө" калтырылган жоготууларына (кыязы, өтө маанилүүлөрүнө) ар башкача караса болот. Бирок жаралган бул абалда (жети райондун кайтарылышы) президентке каршылашынын жоготуулары тууралуу көбүртүп айтканга деле негиз жок.

Армян топторунун Тоолуу Карабахтагы согуштук 44 суткасындагы аскердик уюштуруу маселесинин деңгээли боюнча мыйзам ченемдүү суроо жаралат.

Армения тараптын аскердик техникаларынын көп санда жок кылынышын каршылаш менен болгон айыгышкан салгылашы деп түшүндүрүүгө болот. Бирок ташталган 79 танка, жөө аскерлердин согуштук 47 машинасы, артиллериянын 104 бөлүгү (пушкалар менен минометтордуку), "Шилка" деп аталган 5 зениттик курал, 93 атайын автомобиль, 270 жүк ташуучу автокөлүк таңгалууну жаратты. Кыязы, Баку бул олжолорду президенттин сөзүнө далил катары көрсөтсө керек.

Ал арада согушка жарамдуу 790 танка – бул танкалык 2,5 батальондун куралы (коргонуу жана чабуул коюуда кубаты абдан күчтүү).

Армян тараптын мындай "берешендигин" эки нерсе менен түшүндүрүүгө болот. Аскер техникалары башаламандыкта, чегинип бара жатканда ташталган же күйүүчү майы жок калган (тылды камсыздоодогу көйгөй) жана машиналар андан ары жүрө алган эмес.

Кандай болгондо да бул жерде уюштуруу иштери боюнча бүтүм кылса болот, бирок бул Армениянын башкы штабынын жана аскердик-саясий жетекчиликтин укугу.