Жакшы маанайдын башаты таңда. Бекеринен кыргыз эли таң заарда Жараткандын ырыскысы себилет деп айтпаса керек. Байкашымча, мындай маанидеги макал дүйнөнүн дээрлик ар бир калкында бар. Демек, күнүңдүн кандай өтүшү - аны кандай баштаганыңа өтө байланыштуу. Башкача айтканда, күндүн башталышы — күндүн падышасы. Ошондуктан бир канча жылдан бери өз тажрыйбабыздан өткөрүп, берекесин жана рахатын таткан ушул багыттагы айрым тартип-эреже менен бөлүшсөк дейм.
1. Күндү тосуп алыңыз. Күн сизди тосуп албасын. Канча адамдар күн чыкканча уктайт. Муну менен алар таңкы ырыскысынан эле куру калбастан, өмүрдүн эң берекелүү ирмемдерин ысырап кылып бошко кетиришет. Таңкы абадай таза аба күндүн башка бөлүгүндө болбойт. Таңкы убактагыдай мемиреген бейпилдик, сулуулук, куштардын кооз үндөрүнүн симфониясы, акыл-ойдун, пикирдин тазалыгы башка сааттарда кайталанбайт. Бул өмүргө келип супа салган таңды көрбөө — Египетке барып пирамиданы, Москвага барып Кызыл аянтты көрбөгөндөй эле кеп. Таң — бул сенин убактың. Кандай иш кылсаң да эч ким тоскоол болбойт. Бир аздан соң балдарың ойгонот, анан телефон чалуулар башталат, ошентип отуруп шакардай кайнаган турмушка кайрадан баш-отуң менен кирип кетесиң...
3. Ниетиңизди түздөңүз. Түз жүргөн адам кем болбойт, назардан калбайт, оңойлук менен балакетке учурабайт, ызат-аброй күтөт. Түз жүрүм ниетти түздөөдөн башталат. Ошондуктан "буюрса, бүгүн жакшыны аткарам, жамандан сактанам" деп бекем ниет кылыңыз. Ниет кылуу жепжеңил, опоңой. Бирок анын адам дилине жана аракетине тийгизген таасири эбегейсиз. Ар кандай амал эки кадам менен ишке ашат: биринчиси — ниет, экинчиси — аракет.
4. Күндү күлүп баштаңыз. Жылмайыңыз. Адамдын түрү өзгөрсө, дили да өзгөрөт дейт. Демек, жүзүң жылмайса, жүрөгүң кошо жылмаят. Жылмаюу баштагы жагымсыз ойлор, жүрөктөгү терс сезимдер үчүн булутту айдап кеткен шамал сыңары... Жакшы окуяны, жакшы адамдарды, жакшы идеяларды, жакшы себептерди эстеңиз. Көзүңүздүн көргөнү, тилиңиздин сүйлөгөнү, дене мүчөлөрүңүздүн иштегени, дегеле аманчылыгыңыз — чексиз кубанууга себеп экенин бир эстеп коюңуз.
5. Кийинген соң төшөгүңүздү дароо иретке келтириңиз же жыйып коюңуз. Бети-колуңду жууп кайра киргениңде уктоочу бөлмөң жыйналуу турса, кадимкидей маанайың жаркып, көңүлүң шаттанат. Күнүң тартип менен натыйжалуу башталса, туюм күндүн калган бөлүгүн да ушундай улантуу керек деген буйрукту кабылдап, иштердин ирээттүүлүгүнө себеп болот. Чөйрөң чачылып жатса, акыл-пикириң да чаржайыт иштейт. "Иретсиз иште ийгилик болбойт" деген ошол. Жашоонун эң сонун эрежелеринин бири — өзүңө өзүң кызмат кылуу, башкага оордугуңдү тийгизбөө. Кээ бирлер апам, аялым же балдарым жыйнайт деген таризде алганын алган, салганын салган жеринде чачып калтыра берет. Биз тургай пайгамбарлар да өзгөгө оордугун тийгизбей, өз иштерин өздөрү кылышкан.
7. Тазалыкка барып муктаждыктарды аткарган соң жок дегенде бетти, колду, тишти, бутту, кулактын ичтерин таза жууңуз. Дененин, дилдин, кийимдин, чөйрөнүн тазалыгы — сонун маанайдын, бактылуулук сезимдин угуту.
8. Ибадатка убакыт бөлүңүз. Ибадатты ар ким ар башкача жасашы мүмкүн: бирөөлөр мемиреген жымжырттыкта сүкүт (медитация) чалат, бирөөлөр Жаратканга сыйынат, бирөөлөр белгилүү бир руханий көндүмдөрдү кайталашат. Адамдын денеси, булчуңу машыгууга, кыймылга кандай муктаж болсо, жан дүйнөсү, руху да ошондой көнүгүүлөргө муктаж. Ибадат — бул жүрөк тынчтыгынын, рух бейпилдигинин башаты...
9. Уктап жаткан болсо да жубайыңыздын бетинен өөп, анан таза абага чыгыңыз. Бул кеңеш өзгөчө шаар тургундарына тиешелүү. Айылда каалайсыңбы-жокпу, чү дегенде эле эшикке чыгасың, анткени даараткана эшикте жайгашкан. Болбосо, жылкыга чөп салып, тоокко жем чачуу керек же кышында кар күрөп, очокко от жагуу зарылдыгы бар. Кайда болбо, кандай шартта жашаба, эртең менен таза абада сейилдөөнү адат кыл. Чыгып бара жатканда моюн жар бербегени менен, кирип келе жатканда өзүңүзгө өтө ыраазы болосуз. Таза абадан кере-кере дем алыңыз. Бактыбызга жараша кыргыздын абасы таза, демек, биз өтө байбыз. Бизге укмуш көрүнгөн Чыгыш жана Батыштын өнүккөн өлкөлөрүндө биздикиндей акактай абаны триллион евро берип да сатып ала албайсың.
11. Кайра үйгө киргенде көп кабаттуу үйдө болсоңуз, лифт колдонбогонго аракет кылыңыз. Напсини жеңген адам гана максат чокусун багынта алат. Напсини чыркыратып жеңүүнүн бир жолу — каалооңо каршы иш жасоо...
12. Тердеген болсоңуз, денеңизди толук жууңуз. Айылдарда суукта ар дайым эле душка түшүү мүмкүнчүлүгү болбойт, ошондуктан жок дегенде белден өйдө жагын суу менен тазалаңыз.
13. Андан соң китепти колго алып он мүнөтчө окуңуз. Ибадаттан жүрөк, көнүгүүдөн дене, ал эми окуудан мээ ракат алат, өнүгөт. Жакшы китептен буга чейин эч ким айтпаган, эч ким сурабаган акыл, идея табасыз. Китеп окусаңыз сөзсүз көңүлүңүз көкөлөп, өзүңүзгө болгон ишенимиңиз артат. Анткени сиз байып каласыз. Болгондо да башкаларга берсең азайчу акчага эмес, көбөйчү акылга, рухка бай болосуз.
14. Анан үй-бүлөңүз менен тамактанууга отуруңуз. Тамакка тойгон болсоңуз элдин да тоюшун күтпөй туруп кетсеңиз болот, бирок тамактанууну эл менен чогуу баштаңыз. Тамак үстүндө жагымдуу сөздөрдү сүйлөңүз. Тамак даярдап бергенге рахмат айтып, таткан даамыңыздын таттуулугун мактаңыз. Дүйнөдө канча адамдар наны жок ачкачылыкта жашаганын ойлоп, Жаратканга чексиз шүгүр айтыңыз.
Бул тартипти "Минимум программасы" деп атадым. Анткени сиз кыска эле убакта денеңиз менен кошо рухуңуз жана акылыңыз да бакыбат болушуна кам көрдүңүз. Өзүңүз менен кошо өзгөлөрдү кубантып, жүрөктөрдү жылыттыңыз. Адам дене-бой, руханий, интеллектуалдык жана эмоционалдык жактан өнүгүүсү керек. Сиз күн чыкканчакты эле ошонун баарын аткарып коюп, күнүмдүк минимумду толтурдуңуз.
Таң — бул күндүн ийгилик үрөнү себилген жер. Анын топурагы семиз, берекелүү болушуна кам көрөлү, үрөн себээрден мурда жерди жакшы иштетели, топуракты майдалап даярдайлы...
