00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
Ежедневные новости
08:00
5 мин
Жаңылыктар
09:00
4 мин
Ежедневные новости
12:01
4 мин
Жаңылыктар
13:01
3 мин
Ежедневные новости
14:01
3 мин
Жаңылыктар
15:01
3 мин
Ежедневные новости
16:01
4 мин
Жаңылыктар
17:01
3 мин
Ежедневные новости
18:01
6 мин
Жаңылыктар
19:01
4 мин
Ежедневные новости
20:00
6 мин
Күн башат
Кыргызстандын айыл чарбасы климаттын өзгөрүшүнө кантип ыңгайлашат — Бакудагы COP29 саммитинде эмнелер сөз болду?
07:06
41 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 08:00
08:00
4 мин
Утро хорошего дня
Новые подходы в образовании: курсы для педагогов от СКФУ России
08:05
48 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 09:00
09:00
5 мин
Күн башат
Манас эпосунун күнү ар улуттун өкүлдөрү манас айтат — “Манас” театрынын чет өлкөдөгү филиалдары, жаңы долбоорлор, спектаклдер
09:06
45 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 12:00
12:01
3 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 13:00
13:01
3 мин
Sputnikteн сүйлөйбүз
Өлкөдөгү фитосанитардык абал кандай? - күчөтүлгөн көзөмөл эмне өзгөрүүлөрдү алып келет?
13:04
25 мин
Sputnikteн сүйлөйбүз
Канча адам активдерди ыктыярдуу легалдаштыруу өнөктүгүнө катышты?
13:31
25 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 14:00
14:01
3 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 15:00
15:01
3 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 16:00
16:01
3 мин
Максимальный репост
On air
16:05
2 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 17:00
17:01
3 мин
Экономикалык панорама
ЕАЭБдин жалпы каржы рыногун түзүү максаты эмнеде?
17:04
40 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 18:00
18:01
5 мин
Тема дня
Буллинг, кибербуллинг и квадробинг: как Минобразования собирается бороться с проблемами школьников
18:07
38 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 19:00
19:01
5 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 20:00
20:01
5 мин
Личный интерес
Вода и энергия: основные вызовы и решения для Центральной Азии
20:06
52 мин
КечээБүгүн
Эфирге
г. Бишкек89.3
г. Бишкек89.3
г. Каракол89.3
г. Талас101.1
г. Кызыл-Кыя101.9
г. Нарын95.1
г. Чолпон-Ата105.0
г. Ош, Жалал-Абад107.1

Кышы сонун кыргызда кышкы спорт неге өнүкпөйт?

© Sputnik / Константин Чалабов / Медиабанкка өтүүЛыжачы. Архив
Лыжачы. Архив - Sputnik Кыргызстан
Жазылуу
Кыргызстандын жаратылышы, тоолору, ак кар, көк музу спорттун кышкы түрлөрүн өнүктүрүүгө абдан ыңгайлуу. Бирок кышкы спортко анча көңүл бурулбай келүүдө. Кышкы спорттун көйгөйлөрү жана келечеги тууралуу спорттук баяндамачы Кабыл Макешов ой толгойт.

Горнолыжная база в Тоо-Ашуу - Sputnik Кыргызстан
Лыжа спорту боюнча машыктыруучу Борисов: Олимпиадага жакшы даярдана албай калдык
Кыргыздар тээ илгери жоокерчилик заманда эле лыжаны чаңгы деп, бийик тоолордо чаңгы тээп, аң уулап келгенин Кытайдын байыркы тарыхый маалыматтарында жазылганын адистер айтып келишет. Кыргыз жергесинде чаңгы-лыжа мелдештери 1926-жылдан бери өткөрүлүп келген. Бишкек, Каракол жана Нарын шаарларында бир убактарда лыжа ийримдери иштеп, спортчулар союздук мелдештерге катышып турган. 1936-жылы Караколдо чаңгы (лыжа) менен чуркоо боюнча Кыргызстандын биринчи чемпионаты өткөн.

1936-жылы 5-январда Фрунзеден (Бишкектен) Москвага чейин лыжалык жүрүш уюштурулуп, Ала-Тоодон жети азамат Айтыш Самтыров, Ишен Түркмөнов, Александр Назаров, Николай Красников, Александр Перлов, Иван Николаев жана Рашид Шарипов 54 күндө 3885 чакырым аралыкты басып өтүп, 1-мартта Кызыл Аянтка жетип, комсомолдун 10-курултайында рапорт беришкен.

Кыргызcтандыктар союздук мелдештерге, СССР элдеринин кышкы спартакиадаларында азыноолак ийгиликтерге да жетишкен. Кыргызстандагы биринчи лыжа базасы 1960-жылы Воронцовка кыштагы менен Кашка-Суу айылдарынын ортосундагы "XX лет Киргизии" атындагы жайкы пионер лагеринде ачылган. Кышкы спорт түрүнө таандык базада биринчилерден болуп "Алга" спорт коомунун спорт инвентарларды убактылуу колдонууга берчү күркөсү иштей баштаган.

Эгемендүү эл болгондон бери лыжа спортунун дээңгээли төмөндөп кеткен. Шыпка чейин тизилген мектептердеги лыжалар эскирип, сынып, сатылып жок болду. Учурда өлкө боюнча беш-алты гана кесипкөй машыктыруучу калды. Анын үчөө Бишкекте, калган экөө Нарын менен Караколдо иштейт.

Лыжачылар. Архив - Sputnik Кыргызстан
Швейцариялыктар кыргызстандык гиддерге лыжа мектебин ачууну үйрөттү
Азыр сапаттуу лыжа сатып алгың келсе анын куну бир жылкынын баасына барабар. Карапайым калк лыжа сатып алууга чамасы да жетпейт. "Нооруз", "Оруу-Сайдагы" лыжа базалары президенттин алдындагы иш башкармалыгынын карамагына өткөрүлүп, киреше табуунун булагына айланып калган. Жакшы адистердин көбү башка жактарга кетип, лыжа спорту көңүлдөн чыгып бараткан. Соңку учурларда гана кышкы спортко кызыгуу жандана баштагансыйт.

Кыргыз мамлекетик дене тарбия жана спорт академиясынын ректору Токтобек Иманалиев дем алыш күндөрү окуу жайдын Кой-Таштагы базасына келип эс алып, лыжа тепкендер арбын болуп калганын айтат.

"Биздин окуу жайда мурда лыжа спорту боюнча адис-машыктыруучулар даярдалчу. Эгемендик алгандан бери 1-2-курстун студенттеринен лыжа спорту боюнча курсттук таанышуу сабактары гана өткөрүлүп, окуу-машыгуу бир жума гана болот. Үч эле мугалим калды. Тоо лыжасынын жабдууларынын кымбаттыгы кендирди кесип жатат. Ошентсе да спорттун бул тармагын өнүктүрүү учурдун талабы болуп турат", — деди ал.

Чындыгында Кыргызстандын жаратылышы, ак кар, көк музу спорттун кышкы түрлөрүн өнүктүрүүгө абдан ыңгайлуу. Айрыкча Нарын облусундагы узак кыш, Ысык-Көлдүн тоолуу аймагы, Чүй, Таластын тектирлүү тоолору лыжа спортчуларына машыгууга мүмкүндүк берет. Кыш мезгилинде гана эмес, жаз жана жай айларында да ак кар-көк музу кетпеген мөңгүлүү аймактарда жыл бою лыжа тебүүгө шарт бар. Мындай жагдайды Россиянын президенти Владимир Путин да байкап, биргелешип лыжа базасын куруу демилгесин көтөргөн. Бирок бул демилге Кыргызстандын жетекчилери тарабынан колдоого алынган эмес. Атүгүл өлкөгө келген чет элдик меймандар да кыргыз тоолоруна суктанып, эл аралык лыжа базаларын куруу менен кар менен жаратылыштан пайда көрсө болорун суктануу менен айтып жүрүшөт.

Автор проекта Sports Awards Динара Орозбаева - Sputnik Кыргызстан
Динара Орозбаева: спортчулар — бүгүнкү күндүн баатыры
Кар көрүүгө зар болгон Азия мамлекеттеринин адистери менен биргелешип, Кыргызстанда заманбап тоо лыжа базасын курууга неге болбосун? Ал түгүл "Спорттун кышкы түрлөрүн өнүктүрүүнүн келечеги жок, каражатты көп талап кылат" деген кыяздагы жетекчилер да болууда. Азыркы учурда кышкы спортту өнүктүрүү учур талабы. Себеби, жыл өткөн сайын Азия аймагында кышкы оюндарынын жана кышкы Олимпиада оюндарынын дүйнөлүк таасири артып баратат.

Кыргызстандык спортчулар Лиллехамeр, Нагано, Солт-Лейк-Сити, Ванкувер, Сочи шаарларында өткөн кышкы олимпиадаларга, Харбин, Кангвон жана Аомори, Астана, Алматы, Саппоро шаарларында өткөн кышкы Азия оюндарына катышып келген. Азия өлкөлөрү да соңку жылдары кышкы спортту өнүктүрүүгө кызыкдар болуп, инвестиция салууга өнөктөш издей башташты. Коңшу Казакстан Азиянын кышкы оюндарында Кытай, Япония өлкөлөрүнөн кийинки үчүнчү орунду ээлеп жүрөт. Өткөн жылы Алматы шаары бүткүл дүйнөлүк студенттердин кышкы универсиадасын өткөрүп, кышкы спорт түрлөрүн өнүктүрүп алышты. Ал түгүл Алматы шаары 2022-жылкы кышкы олимпиадалык оюндарды өткөрүүгө негизги талапкерлердин финалында 4 упай айырма менен Пекин шаарына уттуруп жиберип, арманда калды. Келечекте Казакстан кышкы олимпиаданы өткөрүүгө белсенип турат.

Азыркы учурда Кыргызстанда балдар хоккейи активдүү өнүгүүгө багыт алды. Бир эле мисал: жакында кыргызстандык жеткинчектер АКШда өткөн эл аралык турнирдин жеңүүчүсү болуп келишип, сүйүнүчкө бөлөдү. Аларды көрүп Кыргызстанда кышкы спорттун келечегине ишеним артып, үмүт кылат экенсиң. Кышкы спорттун өнүктүрүүнүн келечегине ишенген Жаштар иши, дене тарбия жана спорт боюнча мамлекеттик агентиктин директору Канат Аманкулов төмөндөгү оюн билдирди:

"Өлкөбүздүн мөңгүлөрүндө жыл бою лыжа тепсе болот. Бишкектин айланасындагы Аламүдүн муз төрүндө 6-7 ай лыжа тээп, машыккандар да бар. Кышкы спорт түрлөрүн өнүктүрүү үчүн атайын адистешкен спорт мектебин ачтык. Кыргызстанда эл аралык талаптарга жооп берген тоо лыжа базасы жок. Чет жерден инвесторлорду издеп, сүйлөшүүлөрдү жүргүзүп жатабыз. Ал эми кышкы спорттун түрлөрүнө көп жылдардан бери көңүл бурулбай келе жатканынын негизги себеби — мамлекеттик казынадан спортко бөлүнүп жаткан каржылоонун жетишсиздиги. Ошондой болсо да кышкы спорттун популярдуу түрү деп хоккей, лыжа жана сноуборд тебүү болууда", — деди ал.

Награждение лучших спортсменов Sports and Youth Awards 2017 в Бишкеке - Sputnik Кыргызстан
Кычыраган мушкерлер, көйкөлгөн балбан кыздар. Sports Awards кандай өттү
Бишкектин айланасындагы "Оруу-Сай", "Чуңкурчак", "Чоң-Таш" жана "Нооруз" лыжа базаларына көңүл буруп, спорттун бул тармагын өнүктүрүүгө мамлекет каражат бөлгөнү оң. 2018-жылы өткөрүлүшү белгиленген 500дөн ашык иш-чаралардын ичинен кышкы спорттун түрлөрү боюнча беш-алты гана мелдеш белгиленгени да өкүндүрөт.

Ошондой болсо да жакында 9-февралдан 25-февралга чейин Түштүк Кореянын Пхёнчхан шаарында өтө турган кышкы олимпиадалык оюндарга биатлон боюнча Тариэл Жаркынбаев менен тоо лыжа боюнча Евгений Тимофеев катышканы турат.

Жаңылыктар түрмөгү
0