БИШКЕК, 3-ноя. — Sputnik, Айида Батырбекова. "Тибиртке" рубрикасы Мамлекеттик тил комиссиясынын жардамы менен фразеологизмдерди чечмеледи.
Ээги түшкөн — абдан карыган, карылыгы жеткен. Мисалы: ээги түшкөн менен карыянын акылы али даана, баскан-турганы тың.
Ышы күбүлүү — болгон мүмкүнчүлүгүнөн, колундагысынан ажырап мүңкүрөп калуу. Мисалы: малына чиренген байлар бир жолку жутта эле ышы күбүлүп, ит көрбөгөн күндү көрүп калышты.
Этинен эт кессе да унчукпаган — кебелбеген, тоготпогон, кабак-кашым дебеген, көтөрүмдүү. Мисалы: Алымбай этинен эт кессе да унчукпаган, дулдуйган неме экен.
Чычкысы кайноо — чыдамы кетүү, өтө чыдамсыздык менен күтүү. Мисалы: болчу, тигинин чычкысы кайнап баратат.
Үй күчүк — үйдөн чыкпаган, эки жакка чыгып элге аралашпаган, үйдөн алыс кетпеген, дайыма үйдө жүргөн. Мисалы: Атайдын үй күчүк болушун көпчүлүк жактырбады.
Чычкан мурдун канатпоо — эч мал сойбоо, түк эт көрбөө, кан чыгарбоо. Мисалы: борбордогу окуудан балдарың келип отурса, чычкан мурдун канатпаган уят эмеспи.
Ээр качкы — качкы, кичине эле кармоодон чыкса качып жөнөгөн ат. Мисалы: эрегиште эр үчүн ээр качкы ат жаман.
Ырыс кесер — кесирдүү, колунан эч нерсе келбесе да анча-мынчаны теңине албай, жактыра бербей ыргыштаган, ырысын тепкен. Мисалы: тоо арасында сандалган ырыс кесер, кесирдүү Самсалы көл башындагыларга зорго жеткен экен.
Чыштай кийинүү — абдан таза, жакшынакай, мыкты кийинүү. Мисалы: ал баягыдай эмес, чыштай кийинип, оңолуп алган.
Чөп көчүк — жүүнү бош, мажүрөө. Мисалы: олда, ушул чөп көчүктөрдүн азабы ай.
Төшөк жаңыртуу — экинчи жолу үйлөнүү, кайрадан аял алуу. Мисалы: апамдын көзү өткөндөн кийин, атам айылыбыздагы аялга төшөк жаңыртты.
Уу тырмак — мыкаачы, зулум, канкор. Мисалы: алардын ордун уу тырмак Калпа ээледи.
Уйдун бөйрөгүндөй — башы кошулбаган, бирикпеген, ынтымагы жок, бири-бирине жакындашпаган. Мисалы: шүнтүп уйдун бөйрөгүндөй болуп шүмүрөйдүк.
Тумшугу жылыбоо — иши оңолбоо, жарыбоо. Мисалы: тополоң шумдун тумшугу дароо эле жылыбады.
Өпкө кагуу — өкүнүү, арман кылуу, катуу өкүттө калуу, ардануу, ардыгуу, өксүү. Мисалы: ачуу ызага алдырып, өксүп жашын төккөн Батийна энесине көрүнбөй өпкө кагып өкүнөт.
Ортосу суу — мамиленин солгундоосу, начарлоосу. Мисалы: сөз жалганбай, ортолору сууп кетти.
