00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
09:11
Ежедневные новости
08:00
4 мин
Жаңылыктар
09:00
4 мин
Ежедневные новости
10:01
3 мин
Жаңылыктар
11:01
3 мин
Ежедневные новости
12:01
4 мин
Жаңылыктар
13:01
3 мин
Ежедневные новости
14:01
3 мин
Жаңылыктар
15:01
3 мин
15:59
1 мин
Ежедневные новости
16:01
4 мин
Жаңылыктар
17:01
3 мин
Ежедневные новости
18:01
5 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 19:00
19:01
5 мин
Ежедневные новости
20:00
5 мин
21:58
1 мин
Ежедневные новости
08:00
4 мин
Жаңылыктар
09:00
3 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 10:00
10:01
3 мин
Тема дня
Бишкек в едином стиле: как должны выглядеть фасады столицы
10:04
30 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 11:00
11:01
3 мин
Sputnikteн сүйлөйбүз
Мындан ары эмгек мигранттары РФда өзүн кандай алып жүрүшү керек? РФ федералдык мыйзамдарына кирген жаңычылдыктар тууралуу
11:04
25 мин
Sputnikteн сүйлөйбүз
2030-жылга чейин туризмди туруктуу өнүктүрүү программасын иштелип чыкты — быйыл 10 миллион турист келеби?
11:31
24 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 12:00
12:01
3 мин
Максимальный репост
On air
12:05
2 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 13:00
13:01
3 мин
Күн башат
“Улуттук” макам алган Маданият жана искусство университетинде эми эмне өзгөрөт? - Окуу жайдын жетекчиси Түмөнбай Колдошов менен маек
13:05
45 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 14:00
14:01
3 мин
Особый акцент
On air
14:05
60 мин
Ачык кеп
“Кыргызстанда балык өндүрүүнүн келечеги кең”. Балык багуунун өрүшү жана өксүгү тууралуу адис менен маек
15:04
44 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 16:00
16:01
3 мин
Личный интерес
Профессии будущего: что предлагает кыргызстанцам университет связи в Петербурге
16:04
43 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 17:00
17:01
3 мин
Көз мончок
Пейил оңолот. Соңку жылдары кыргыздын пейили кандай болуп өзгөрдү?
17:04
55 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 18:00
18:01
5 мин
Тема дня
Глобальное потепление и Кыргызстан: что мы можем противопоставить?
18:07
37 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 19:00
19:01
5 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 20:00
20:01
5 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 21:00
21:01
3 мин
Ачык кеп
“Кыргызстанда балык өндүрүүнүн келечеги кең”. Балык багуунун өрүшү жана өксүгү тууралуу адис менен маек
21:04
44 мин
КечээБүгүн
Эфирге
г. Бишкек89.3
г. Бишкек89.3
г. Каракол89.3
г. Талас101.1
г. Кызыл-Кыя101.9
г. Нарын95.1
г. Чолпон-Ата105.0
г. Ош, Жалал-Абад107.1

Кеп казына. Кет Буканын олуялыгы: кыз-уланың дүйнө кууп, кырдан качат, сак болгун...

© Sputnik / Влад УшаковСаймалу-Таш. Архив
Саймалу-Таш. Архив - Sputnik Кыргызстан
Жазылуу
Караңгыда көз, кыйчалышта сөз тапкан кеменгерлердин ой толгоосун, даанышман көрөгөчтүгүн "Кеп казынадан" тартуулап турган чагыбыз. Кулагыңызга күмүш сырга болсун!

Кет Бука – XIII кылымда, Чыңгыз хандын тушунда жашаган акын. Ал тууралуу маалыматтар тектеш элдердин фольклорунда  сакталып калган. Эң эле кеңири тараганы — Чыңгыз хандын улуу баласы Жуучунун өлгөнүн атасына угузганы. Падышанын каарынан корккон эл суук кепти айтууга Кет Буканы дайындап, ал комуз күүсү жана табышмактуу ыр менен  Жуучунун каза болгонун угузат. 

Каймана айтылган саптар маанисинин тереңдиги, салыштыруунун курчтугу менен айырмаланып, акындын анык сөз чебери экенин далилдеп турат.

Алтын болуу ак шумкар,
Алтын боосун тытыптыр,
Айды карап сызыптыр.
Күмүш болуу көк шумкар
Күмүш боосун тытыптыр.
Күндү карап сызыптыр,
Ал эмне болуучу?
Туу түбүндө көк Бука,
Күндү карап өкүрөт.
Алчагай мүйүз, ак эркеч
Айды карап бакырат,
Бул эмне шумдугу?
Асмандан булут сөгүлөт,
Аяктап мөндүр төгүлөт.
Көктөн булут сөгүлөт,
Көнөктөп мөндүр төгүлөт,
Бул эмне шумдугу?..

Тундук. Архив - Sputnik Кыргызстан
Кеп казына. Кара кылды как жарган Калыгул олуя
Кыраакы Чыңгыз хан уулунан айрылганын билип, "Кет, кет, кет, Бука, кеби жаман ит Бука" деп кубалап чыккан дейт. Ошондон тарта акындын аты Кет Бука болуп калган деп айтылат. 

Ал эми төмөндөгү "Сак бол" деген ыры кыргыз элинин ушу тапта башынан кечирип жаткан турмушун даана чагылдыргандай. Мындан 8 кылым илгери айтканы айткандай дал келген даанышман акындын кеменгерлигине баа бере кое албайсың.

Көгүш тоону кыян жууп,
Көрк бузулат, сак болгун.
Көсөмдөрүң элди алдап,
Көч бузулат, сак болгун.
Өзөгүңө өрт таштап,
Өз бузулат, сак болгун.
Сөөлөтүнөн ажырап,
Сөз бузулат, сак болгун.

Салкын тоону кыян жууп,
Салт бузулат, сак болгун.
Намыс түгөп, ар түгөп,
Нарк бузулат, сак болгун.
Кара тилин калп минип,
Карт бузулат, сак болгун.
Калыс сөзүн айталбай,
Калк бузулат, сак болгун.

Кызыл тоону кыян жууп,
Кырман качат, сак болгун.
Кыз-уланың дүйнө кууп,
Кырдан качат, сак болгун.
Кырды-түздү жат элге,
Кыйган качат, сак болгун.
Кылгылыкты кыргызга,
Кылган качат, сак болгун.

Тулпар тоону кыян жууп,
Тул болосуң, сак болгун.
Кудагыйсыз, кудасыз,
Кун болосуң, сак болгун.
Кубат-күчүң соодалап,
Пул болосуң, сак болгун.
Кудуреттүү элдерге,
Кул болосуң, сак болгун
Сак бол, элим, сак болгун…

Жаңылыктар түрмөгү
0