Шура апа урушат, же ардагерге таазим…

Жазылуу
Биздин көчөдө ышкырганга болбойт эле. Муну биздин көчөдө өсүп чоңойгондун баары билет болчу. Кичинекей кезибизде эле ага-инилерибизди ышкырсаң, "Шура апа урушат" деп коркутушчу.

Бирок, бир да жолу Шура апанын урушканын көргөн жокмун. Анткен менен көчөнүн балдары баары бул эскертүүгө айылдагы жалгыз башка улуттагы апага сый катарыбы, же анын баштан өткөргөн оор күндөрүнө таазим катарыбы, ашыкча талкуусуз баш ийет болчу. Себеби, жыгач дарбазанын ары жагында күнү-түнү тынбаган, сыртынан айылдын башка аялдарынан айырмаланбаган, башка эже-апалардай эле узун көйнөк кийип, жоолук салынган аял биз үчүн Улуу Ата Мекендик согуштун атрибуту эле.

Согуш ардагери Кадыркул Шадыбеков Исхак Раззаков менен. Архив - Sputnik Кыргызстан
Кадыркул Шадыбековдун өмүр жолундагы үч согуш
Ал кезде айылда ар бир үйдө болбосо дагы, ар бир көчөдө 1-2ден согуш ардагерлери бар болчу. Менин чоң атам дагы Украинага чейин басып өткөн жолун көп айтып берчү. Бирок, башка ардагерлерден Шура апа өзгөчө сырдуу эле. Мен апанын бир да жолу орден, медалдарын тагынып, 9-майда ардагерлердин катарында олтурганын көргөн жокмун. Бул күндөрү кандайдыр бир сыйга татыганын дагы уккан эмесмин. Өзү өтө түнт болгондуктанбы өмүр таржымалы дагы табышмак бойдон калды.

Билгеним… Александра аттуу жаш кыз согуштан кийин биздин айылга келин болуп келет. Айылдыктар аны Шура деп атап алышат. 40 жылда албетте кыргызчаны семичкедей чагып калган, бирок, айрым сөздөрдү туура эмес жөндөп колдончу. Оокатка тың, абышкасынын көзү өткөндөн кийин уул-кыздарын өзү бутка тургузуп, бир небересин өзү колуна алып өстүрдү. Ошол небереси кийин Россияга иштеп барып, чоң апасынын согуштан кийин көрбөй, байланышпай калган туугандарын Новокузнецк шаарынан таап бериптир деп уктук.

Лейлектик жигит менен Алекстандра концлагерде таанышыптыр. Боштондукка чыккандан кийин, алар кол кармашып түз эле Кыргызстанга багыт алышат. 

Чоң апамдын "ышкырык ага концлагердеги зомбулук күндөрдү эскертет, немистер туткундарды ышкырык менен ишарат берип башкарчу экен" — деп айтканын билем. Көчөдөн кокус ышкырык угулса, Шура апанын абалын элестетип кейип кетчүмүн. Мындайда сөзсүз улуулардан бирөө чыгып, эскертишчү. Шура апа жок, эми биздин көчөнүн жазылбаган "мыйзамы" дагы унутулса керек.

Жаңылыктар түрмөгү
0