БИШКЕК, 31-янв — Sputnik, Азамат Аралбаев. Жапайы жаратылышты коргоо боюнча Леонардо Ди Каприонун фонду "Кыргызстандагы маралдарды реинтродукциялоо" долбооруна гранттык каражат бөлүп жатканын долбоордун жетекчиси Гамал Соронкулов Sputnik Кыргызстан агенттигинин журналистине кабарлады.
Анын айтымында, маралдарды мурунку мекендеген аймактарына кайтарууга белсенген коомдук уюм түзүлүп, Кристенсен фонду менен биргеликте иш алып барууда.
Нагизги максат
Бул долбоордун башкы максаты Нарындагы корукта багылган тянь-шянь маралдарын Аксы районундагы Авлетим аскаларына реинтродукциюлоо (сейрек кездешүүчү жаныбарларды мурунку мекендеген жерине кайтаруу) болуп саналат. Алан-Тоо аскаларында атайын жаныбарларды багуучу жай курулат. Нарында жалпысынан 300гө чукул марал бар.
"Аксы районунун тургундары маралдарды коргоого даяр. Браконьерлер кармалган учурлар кездешкени менен жергиликтүү тургундар жаныбарларды атпоо керектигин түшүнүп турушат", — деди Сооронкулов.
Мамлекеттик айлана-чөйрөнү коргоо жана токой чарбасы агенттигинен билдиришкендей бул аракет мекеме тараптан колдоо тапкан. Адистердин айтымында, маралдарды ташууда көйгөйлөр жаралышы мүмкүн, андыктан алгач төрт жаныбарды алып өтүү сунушталган.
"Биз мамлекеттик агенттик менен сүйлөшүүлөрдү дагы улантабыз. Азырынча которула турган маралдардын так саны аныктала элек. Илимдер академиясынын адистеринин айтымында, маралдар коркок жаныбар болгондуктан ташып өтүүдө жүрөгү токтоп калышы мүмкүн", — деди Соронкулов.
Алдын ала түзүлгөн план боюнча Аксы районуна алгач маралдар атайын унаа менен жеткирилип, андан ары тик учак менен тоо бооруна чыгарылат.
"Негизги каражат жаныбарларды ташып өтүүгө кетет. Биздин балдар эч кандай маяна албай иштеп жатышат", — деди долбоордун жетекчиси.
Жаныбарлар жайгашчу жай
"Маралдары жайгашуучу аймак 600 гектар аянтты ээлейт, анын ичинде 150 гектары токой болуп саналат. Ал жайды Германиядан келген атайын зоологдор изилдеп чыгышкан. Жыйынтыгында Аксынын аскалары маралдар үчүн ыңгайлуу экенин белгиленген", — дейт Сооронкулов.
Анын айтымында, бул — өлкөлөр аралык долбоор. Быйыл жаныбарлар Жалал-Абадга алып келинсе, кийинки жылы башка аймактарга ташылып, ал аймактар сынактын негизинде тандалмакчы.
Мамлекеттик агенттиктин билдирүүсүндө, Кыргызстан боюнча 427 марал бар, алар Сары-Челек, Нарын жана Ысык-Көл облусун мекендешет.
Актер Леонардо Ди Каприо 1998-жылы адамдардын табият менен таттуу мамиледе болуусун көздөгөн кайрымдуулук фондун ачкан.
15 жыл ичинде актёр миллиондогон жардамдарды көрсөтө алган. Мындан сырткары, бул уюм илбирстерди көбөйтүү Фондусунун курамына кирет. Ал уюмга он эки өлкө менен бирге Кыргызстан да мүчөлүк кылат.