00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
Жаңылыктар
09:00
4 мин
Ежедневные новости
10:00
4 мин
Жаңылыктар
11:01
3 мин
Ежедневные новости
12:01
3 мин
Жаңылыктар
13:01
4 мин
Ежедневные новости
14:01
4 мин
Жаңылыктар
15:01
3 мин
Ежедневные новости
16:01
4 мин
Жаңылыктар
17:01
3 мин
Ежедневные новости. Погода на завтра
18:00
6 мин
Жаңылыктар
09:00
4 мин
Ежедневные новости
10:00
4 мин
Жаңылыктар
11:01
4 мин
Ежедневные новости
12:01
3 мин
Жаңылыктар
13:01
4 мин
Ежедневные новости
14:00
4 мин
Жаңылыктар
15:00
4 мин
Ежедневные новости
16:01
3 мин
Жаңылыктар
17:01
4 мин
18:57
2 мин
КечээБүгүн
Эфирге
г. Бишкек89.3
г. Бишкек89.3
г. Каракол89.3
г. Талас101.1
г. Кызыл-Кыя101.9
г. Нарын95.1
г. Чолпон-Ата105.0
г. Ош, Жалал-Абад107.1

Жирафтар кайдан узун моюндуу болуп калышканын окумуштуулар аныктады

© Sputnik / Екатерина Чеснокова / Медиабанкка өтүүЖираф. Архив
Жираф. Архив - Sputnik Кыргызстан
Жазылуу
Палеонтологдор жирафтын моюн сырын ачышты. Көрсө, ал эки баскыч менен өскөн экен: алгач моюн омурткалары баш жагынан эле узарып отуруп, андан кийин гана денени караган төмөнкү бөлүгү өсө баштаптыр.

БИШКЕК, 9-окт. – Sputnik. Байыркы жирафтын калдыктарын изилдеп жатып, палеонтологдор бул бөтөнчө сүт эмүүчүлөрдүн моюн омурткалары алгач баш жагынан эле узарып өсүп, андан кийин гана денени караган жагы узарганын аныкташты деп айтылат Royal Society Open Science журналына жарыяланган макалада. 

"Андан тышкары, эң байыркы жирафтардын да моюну бир аз узун болгон экен. Кыязы, моюн омурткаларынын өсүшү жирафтар түркүмү пайда боло электе эле, демек, 16 миллион жыл мурда башталган", — деди Мелинда Дановиц (Melinda Danowitz) Нью-Йорктун технологиялык институтунан (АКШ).

Лаборатория кызматкери. Архив - Sputnik Кыргызстан
Италиялык окумуштуулар ВИЧтен коргоочу белокту аныкташты
Дановиц жана анын кесиптештери жирафтардын мынчалык узун моюндуу болушунун татаал тарыхын аныкташты. Башка бир да сүт эмүүчүгө мүнөздүү болбогон бул көрүнүштүн сырын ачыш үчүн алар 11 байыркы жирафтын жана бул түркүмгө кирүүчү, бирок өлүп жок болгон башка жаныбарлардын калдыктарын изилдеп чыгышкан. 

Бардык башка сүт эмүүчүлөрдүкүндөй эле жети гана омурткадан турган жирафтын моюну кантип ушунча узун өсүп калган? Окумуштууларды кызыктырган жалгыз суроо ушул болчу. Жирафтын моюн омурткаларынын туурасы узунунан тогуз эсе кыска. 

Алардын моюну эки баскыч менен өскөн экен: алгач, жети миллион жыл мурун, азыркы жирафтын "бабасы" самотерий (Samotherium) жашап турганда алардын моюн омурткаларынын өйдө жак бөлүгү узарып өсүп, бирок ылдый жактары жоон жана кыска бойдон калыптыр. 

Ал эми жирафка тектеш окапи аттуу азыр сейрек кездешүүчү жаныбардын эволюциясы тескери карай жүрүп, отуруп, анын омурткалары такыр эле кыска болуп калган экен. Африка токойлорунда жашаган бул кызыктуу жаныбарды азыр көрсөңөр, ал өз тектешине караганда, атка көбүрөөк окшоп кетет. Ал эми анын  байыркы мүйүздүү түрлөрүнүн бири жирафка эмес, багышка окшош болгон экен. 

Окумуштуулар: жакынкы 2 жыл тарыхтагы эң ысык жылдар болот
Азыркы түрүндө жирафтар миллион жыл мурун гана пайда болуптур. Дал ошол мезгилде алардын моюн омурткасынын төмөнкү бөлүгү узарып өсүп, организминде катуу өзгөрүүлөр жүрүп отуруп, акыры моюну кескин кыймылдап кеткенде өлүмгө учуратпай турган бөтөнчө бир кан жүгүрүү системасына ээ, коюу кандуу, абдан күчтүү жүрөктүү жаныбарга айланган экен. 

Жакынкы арада макаланын авторлору жирафтын буттарына арналган изилдөө жүргүзүүнү пландап жатышат.

Жаңылыктар түрмөгү
0