БИШКЕК, 2-сен. — Sputnik. Аарынын Бразилияда тараган түрүнүн уусу шишик клеткаларын өлтүрүп, бирок алардын жанындагы соо клеткаларга доо кетирбейт. Себеби, андагы молекулалар рак клеткаларынын үстүндө гана боло турган майлар менен "иштейт" деп айтылат Biophysical Journal журналында жарык көргөн макалада.
"Бул белоктун кандай иштешин билсек, аны адамдын саламаттыгына канчалык тез ыңгайлаштырып, пайдалана аларыбызды түшүнүүгө жардам берет. Биз мурдатан көрсөткөндөй, ал рак клеткаларына гана таасир кылып, соо клеткалар үчүн зыянсыз келет. Демек, ал коркунучтуу эмес. Ошентсе да, биз муну тастыктоо үчүн кошумча эксперименттерди жүргүзүшүбүз керек", — дейт Пол Билс Лидс университетинен (Улуу Британия).
Билс жана анын кесиптештери бул ачылышка кызыгып, рак клеткаларын өлтүргүчтүн мындай "кесипкөйлүгүнүн" сырын ачууга аракет жасап, анын соо клеткаларга жана рак клеткаларына көрсөткөн таасирине молекулярдык деңгээлде байкоо жүргүзгөн.
Уунун мындай тандап таасир кылышы соо жана рак клеткаларынын каптамы ар башкача түзүлгөнү менен байланышканын окумуштуулар мурда эле болжошкон. Дененин таза клеткалары эки кат май менен капталып, ар бир каты ар башка молекулалардан турат. Клетка рак шишигине айланганда, бул катмарлардын химиялык курамы бузулуп, мембрананын ички жарымын түзүүчү молекулалар сырткы катмарга чыгып калат.
Билстин эксперименттери көрсөткөндөй, рак клеткасынын үстүндө фосфадитилэтаноламин жана фосфадитилсерин деп аталуучу майдын эки түрү пайда болуп, уунун молекулалары аларга соо клеткага караганда 7-8 эсе жакшыраак "жармаша" баштайт.
Билс жана анын кесиптештери Polybia paulista аарысынын уусун же анын синтетикалык түрүн ракка каршы болочокто чыга турган дарылардын негизи же курамындагы заттардын бири катары колдонуу ниетинде. Алар химиялык жана радиотерапия сыяктуу башка кошумча таасир берип соо клеткалардын өлүмүнө алып келбестигине ишенишет.
