Нургүл Максутова

Кыргызчаны мыкты билем деген менен биз али укпаган сөздөр кездешет. Аларды чечмелеп, түшүнүк алуу үчүн Sputnik Кыргызстан кезектеги тестти сунуштайт.

Башканы кой, тартип менен эрежени өзүңдөн башта. Шилекейиң чачыраганча бирөөнү сындабай, өзүңө сырттан туруп көз сал. Бул сапаркы колумнистикада коомдогу жоопкерчилик, айлана-чөйрөгө болгон жарандардын мамилеси жана көп сөздүн башы болуп жаткан 5500 сомдук айып пул туурасында кеп жүрөт.

Кыргызча туура жаза алабыз дегенибиз менен жаңылган жагдайларыбыз да жок эмес. Ката кетирген эмес, аны кайталай берген калпыстык.

Кооз сүйлөп, акылдуусунуп, бирок ката жазгандарды көргөндө кандай ойдо болосуз? Албетте, эки ооз сөздү чүргөй албайт деген пикир жаралат. Өзүңүз бул жаатта кандайсыз? Төмөндө Sputnik Кыргызстан сунуштаган тесттерден өтүп көрбөйсүзбү.

Бул сапар айылга катты ОшМУнун ректору Каныбек Исаков жазды. Профессор жыл жаңырар алдында окурмандарды алакандай айылдагы сагынычтуу сезимге чакырып, эч жерден таба албаган эне мээримин эстетти.

Макалдар бизди жылмайтат, муңайтат, ойго салат, каткыртат. Анан да ойду-тоону оттобой, так сүйлөөгө үйрөтөт. Сөздүн гүлүн терген адамдардын катарындамын десеңиз, Sputnik Кыргызстандын кезектеги тестинен өтүп көрүңүзчү.

Грузияда кечээ президенттик шайлоо өтүп, саясаттын тараза ташы аял талапкер, Францияда туулуп-өскөн жана иштеген 66 жаштагы Саломе Зурабишвили тарапка ооду. Кызыгы, ал - мындан туура 100 жыл мурда Грузиядан француз жерине качып чыгып кеткен саясий эмигранттын небереси. Кыязы, аны түпкү мекендин тузу кое бербеген өңдөнөт.

Бир тамга алмашса, сөздүн мааниси өзгөрөт, кемийт, куну кетет. Сөз кадырын кетиргендердин катарында эмессизби?

Биздин студиянын коногу Акмарал Эркинбек кызы 14 жашта. Азыр өзү теңдүүлөр арасында таланты, ырчылык өнөрү боюнча мыктылардын ана башында турган өспүрүмдөрдүн бири. Учурда Нарын облусундагы Матен Сыдыков атындагы орто мектептин 7-классында билим алууда.

Кыргызча такылдап сүйлөп, катасыз жазып, андан сырткары эски сөздөрдү да билген адам экениңизге көзүңүз жетеби? Сөз баккан, сөз сыйлагандардын катарын толуктайсызбы?

Макал сөздүн көркү, аны акыл айтып да, чымчып сүйлөп да, мыскылдап да жатып колдонобуз. Чындыгында, бул канаттуу сөздөрдү билбеген кыргыз баласы жок болсо керек. Кезек сизде, анда окурман. Тесттен өтүңүз.

Бишкек шаарына үй курган компаниялар жаңы батирлерди кандай баада сатып жатат, акчасын канча мөөнөткө узартып төлөөгө болот, үйлүү болгондон кийин дароо эле кире аласызбы?

Социалдык тармактар пайда болгондон бери кыргыз тилинин, анын ичинде адабий тилдин нормасынан чыгып, ката, туура эмес жазгандар арбын экенин баамдоо кыйын деле болбой калды. Sputnik Кыргызстан бул сапар сабаттуу жазуу боюнча кезектеги тестти даярдады.

Кыргызча таза сүйлөгөн менен сабаттуу жаза алабызбы. Sputnik Кыргызстан азыр актуалдуу болуп турган бул темадагы кезектеги тестин окурмандарга сунуштайт.

Кыргызстанда учурда үй курган 130дан ашуун компания бар. Ал арада батир алам деген кардардын адашып, алданып калган учурлары да арбыды. Өзгөчө бул курулуш компаниясына үлүштөш болуп, улам акча салып отуруп, анан үйлүү болгондордун арасында көп кездешүүдө.