Нургүл Максутова

Ката жазгандарды көрсөңүз каныңыз кайнап кеткендердин катарындасызбы? Өзүңүзчү? Sputnik Кыргызстан туура жазуу боюнча кезектеги тестти тартуулайт.

Азыркы учурда катасыз жазгандарды жолуктурсаң кадимкидей сүйүнөсүң. Буга социалдык тармактагы "а" дегенде эле алты ката кеткен посттор, пикирлер күбө.

ЖК депутаты Тазабек Икрамов Sputnik Кыргызстан маалымат агенттиги менен радиосунун журналисти Эламан Карымшаковдон интервью алды. Саясатчы менен кабарчы мамлекеттин тагдырына таасирин тийгизип жаткан маселеден тарта жеке жашоо, "ак жоолук" туурасында кеп салды.

Замандаштарыбыздын бир бөлүгү ката жазгандан тажабайт, ал эми биз болсо ката жазгандарга карата тест чыгаргандан тажабайбыз. Ысык-Көл сөзүнүн эки "с", кар сөзүнүн эки "а" менен жазылганын көрсөң, эрмендин суусун ичип алгандай сезимде каласың.

Бүгүн, 9-ноябрь, СССРдин эл артисти, Кыргыз ССРинин эл сүрөтчүсү, таланттуу инсан Сүймөнкул Чокморовдун туулган күнү. Кыргыз коомчулугу, күйөрмандары, талантына тооп кылгандар анын 80 жылдыгын эскерип, белгилеп жатат.

Кыргыз тилинде өзүнүн эрежеси менен туура, сабаттуу жаза алгандарга суктанбай коё албайсың. Азыр социалдык тармак кимдин сабаты жоюлганын, кимдин бир кызарып койбой эле катасы "кабелтең" пост жарыялай берерин алаканга салгандай көрсөтүп койгон мүмкүнчүлүк тартуулады.

Кыргызча такалбай, адабий тилде да, диалект менен да, ал тургай говорлорду кошуп такылдап сүйлөгөнүбүз менен катасыз жаза алабызбы?

Кыргызча туура жазуу боюнча кезектеги тесттин каталарынын бир тобу дал ушул, баарыбыз телмире тиктеп отурган Facebook тармагындагы жазылган сөздөрдөн алынды.

Sputnik Кыргызстан агенттигинин кезектеги "Өзгөчө маегинде" Жогорку Кеңештин депутаты Алмамбет Шыкмаматов журналисттин ролунда болуп, аталган агенттиктин журналисти Бегимай Бакашева менен баарлашты.

Жазган сүйлөмдүн жарымысы ката болуп жүргөн учурларыбызды көрүп туруп, эски, көөнө сөздөрдү тестке колдонбой жайына коелучу деген ой болбой койгон жок. Ал эми бир жагынан алып карай келгенде, айтып-деп турганда элдин кулагына сиңе берет эмеспи.

Жакында латын арибине өтүү боюнча эл арасында кеп болду. Көнүп калган азыркы алфавит менен каталарды "калбаат" жазып жатканда латын тамгаларына өтсөк, каталарыбыз андан да арбый турганы турулуу иш сымал.

Кыргызча сабаттуу жазуу жаатына келгенде күдүктөнүп, кылчактап калбайсызбы? Учурда социалдык тармактардагы посттордо каталарды кадыресе кетиргени менен каадалуу болуп пикир жазып жаткандар четтен табылат. Бирөөнү сындайлы деген ой жок, болгону кыргызча туура жаза билсек деген эле тилек. Төмөндө кыргыз тилинде туура жазууну текшерген дагы бир тестти сунуштайбыз.

Соңку учурда чет тилдерди эле эмес, кыргызчаны да жакшылап үйрөнүү актуалдуу болуп бара жаткандай. Себеби мындан 20-25 жыл мурда колдонулган сөздөрдү учурдагы коомчулуктун бир бөлүгү, жаштар колдонбой калганын байкоого болот. Мындан улам Sputnik Кыргызстан кыргыз тилиндеги аз колдонулган сөздөрдөн турган тест сунуштайт.

"Жат жазууну акыркы ирет качан жаздыңыз эле?" деген суроо берилсе, ар бир адам окуучулук учурун эстейт. Кандай каталарды кетиргениңиз эсте жокпу? Анда кайрадан мектеп партасын элестетип, биздин тесттен өтүп көрбөйсүзбү?

Кээ бир сөздөрдү угуп эле жүрүп, бирок анын мааниси эмнени түшүндүрөрүн билбейбиз. Үңүлө келсек, аларды бабаларыбыз колдонуп келген, андан тышкары, көркөм чыгармалардан табабыз. Манастын тилин билебизби?.. Күмөн санап турсаңыз, төмөнкү тесттен өтүп көрбөйсүзбү?