Россиянын абалы начар, эми мындан да оор болот дечүлөргө кудай берди: "Рейтер" агенттигинин ОПЕКтеги ишенимдүү адамдары альянска мүчө-мамлекеттер нефтиге болгон талап такыр көтөрүлбөйт деген сценарийди карап жатышканын айтышты. Мунай өндүргөн өлкөлөр үчүн мунун кесепети бир топ эле оор болот дейт саясий баяндамачы Иван Данилов.
Британиянын маалымат агенттигинин жазганы боюнча, коронавирус эпидемиясынан жана нефтиге болгон баанын түшүшүнөн улам ОПЕКтин айрым жогорку кызматтагы адамдары эми нефть жаатында байма-бай болчу өзгөрүүлөргө жана аны экспорттоону жөнгө салууга баш оорута баштады. Бул мунайдын доору бүтө турган болсо тушуга турган көрүнүш.
Атаандаштыкка чыдабай... Европа менен Азия АКШнын суюлтулган газынан баш тартууда
ОПЕКтин айрым мүчөлөрүнүн божомолу боюнча, мунай баасы дайым арзандоонун үстүндө болот. Бирок ОПЕКтин өзүнүн расмий позициясы анчалык пессимисттик эмес.
Дал ушул нерседен улам "Рейтердин" жарыялаган материалы өтө чоң кызыгууну жаратты, айрымдарды чуу түшүрдү. Эгер альянстын өзүндө мунай доорунун бүтүп баратышы тууралуу сөз болуп жатса, анда иш чынында чатак. Бул кырдаал Россия, Канада же Норвегия сыяктуу мамлекеттер планын кайрадан карап чыгышы керек дегенди түшүндүрөт.
Ошону менен бирге эле буга окшогон көрүнүш, башкача айтканда, батыш медиалары атын ачык атабаган мартабалуу маалымат булактарына таянып "мунай доорунун" бүтүп бара жатканын жар салган биринчи учуру эмес экенин айта кетүү керек. Коронавирус шарттаган экономикалык шок нефтиге болгон суроо-талап азаят деген божомолду кескин деле өзгөртүп жиберген жок. Күндүн глобалдуу жылышына каршы күрөшүү жана "жашыл энергетиканын" болуп көрбөгөндөй өнүгүүсү деген эки пунктуга коронавирус планетанын экономикасын нефтинин баасы мурунку калыбына таптакыр келбегидей өзгөрттү деген нерсе кошулмакчы. Башкача айтканда, коронавирус керек болсо элдин баары аралыктан иштеп, жумушка баруу үчүн автоунаа колдонулбай кала турган абалга жеткирип коюшу мүмкүн. Мындай шартта эмгек өргүүгө чыккандар да башка өлкөгө барууну токтотушат, анткени эпидемия туризмге да катуу сокку урду.
Биринен сала бири банкрот болуп... АКШ сланец туңгуюгунан чыга албай калабы
Дүйнөлүк экономика эки же төрт жылда калыбына келеби, кандай болгон күндө да нефтиге болгон суроо-талаптын табигый түрдө өсүүсүн жайлатат. Кызматкерлердин көбүн аралыктан иштөөгө өткөрүү туралуу сөз 2004-жылдан бери, интернет өнүккөндөн тарта сөз болуп келе жатат. Бирок бул багытта жүргүзүлгөн бир катар эксперименттер натыйжасыз болуп чыкты. Тартип начарлап, жумуштун майнаптуулугу азайганы байкалган. Мындан тышкары, үйдөн иштеген кызматкерлер жумуштагы кесиптештери жетекчилик менен көзмө-көз сүйлөшүп, кеңсе саясатын мыкты өздөштүргөнүн түшүнгөн. Жыйынтыгында кызматтык тепкичтен дал ошол кеңсеге барып иштегендер көтөрүлгөн да, аралыктан иштөөнүн анча жакшы эмес жагын далилдеген.
Мунайга болгон суроо-талапка чынында электромобилдерди, электр кубаты менен жүргөн жүк ташуучу унааларды, деңиз менен жүрө турган контейнер ташуучулардын атаандаштыкка жөндөмүн арттыруучу кандайдыр бир технологиялык ачылыш гана кооптуулук жаратышы мүмкүн. Бирок коронавирус бул жаатта эч жаңылык алып келген жок — жаңы технологиялар кооптуулугу буга чейин да боло келген. Ал эми нефтиден мажбурлап баш тарттыруу же "климатты сактап калуу" идеясы менен ооруган өлкөлөрдө көмүр суутекке тариф киргизүү тууралуу айтсак, Эммануэль Макрон менен "сары жилеттердин" тажрыйбасы углеродсуз экономиканы түзүү өтө начар демилге экенин көрсөттү.
Газ жана Израиль: Европа дагы бир жол таптыбы?
Бирок күнү бүтүп бараткан тармакка салынган инвестиция адатта бир топ пайдалуу экени кызык. Балким бир-эки жылдан кийин мунай жаатындагы азыркы айтылып жаткан көйгөйлөр күлкүлүү болуп чыга келер. Мында суроо-талап гана эмес, сунуш дагы азайышы мүмкүн.
Мисалы, көз карандысыз Parsley Energy сланец компаниясынын президенти Мэтт Гэллэхер Financial Times гезитине маек куруп жатып, АКШ мунай казуунун жеткен чегинен өткөнүн, бир күндө 13,1 миллион баррель өндүргөн рекорддук учурга кайтуу мүмкүн эместигин айткан.
Андан тышкары, АКШ мунайынын сланецтик запасы көбүнесе апыртылып айтылганы ачыкталды. Бул "Кремлдин пропагандасы" эмес, америкалык Bloomberg маалымат агенттигинин изилдөөсүнүн жыйынтыгы.
Европа менен Америка Россиянын газ түтүгүнөн улам тирешүүгө барабы?
Акыркы жылдары мунай казууга инвестициянын жетишсиздигин эске алсак, эпидемиядан кийин суроо-талап калыбына келип, аны канааттандыруу үчүн нефтинин өзү жетпей калышы да мүмкүн. Анда ОПЕК+ альянсынын алдында мунай казуунун менеджментин туура уюштуруу маселеси жаралат. Болгону нефтинин баасы алда канча жогору болмокчу.