Орозо маалында эске алчу жагдайлар. Кулагыңызга күмүш сырга

© Sputnik / Табылды Кадырбеков / Медиабанкка өтүүНамаз окуп жаткан мусулмандар. Архив
Намаз окуп жаткан мусулмандар. Архив - Sputnik Кыргызстан, 1920, 29.03.2023
Жазылуу
Орозо тутуу ислам дининин беш негизги парзынын бири болуп саналат. Бул айда мусулмандар күн чыккандан күн батканга чейин оозуна тамак албай, кошумча ибадаттарды аткарат.
Sputnik Кыргызстан агенттиги аталган айда орозо кармагандар эмнелерди эске алышы керектигин тизмектеди.
Саарлыкка тургула. Куттуу айда оозду атайылап бекитпей уктап калуу жакшы эмес. Колдон келсе саарлыкка туруп, жакшы ниет, тилек менен ооз жабуу зарыл. Мусулманчылыкта ал убакта тамактанууда береке бар делет.
Башында кыйынчылыктар болот. Орозо башталганда алгачкы күндөрү адам бир аз кыйналышы ыктымал, убакыт өтүп организм акырындык менен көнүп кетет. Андыктан орозо кармаган адам курсагы ачып же суусап кетсе, атайылап тамак ичип албашы керек. Оозу бек аялдар тамак жасап жатканда тузун көрсө болот, бирок аны жутпаш керек. Унутуп же кокустан тамак жеп, суу ичип алып анан орозо экенин эстесе, дароо жеп жатканын токтотуп орозосун улантса болот.
Антибиотик укол алса болот. Орозо туткан адам дары-дармек ичпейт, себеби дары баары бир ашказанга түшөт. Ал эми ооруп калганда адам антибиотик дарыларын укол аркылуу алса, орозосу бузулбайт. Дагы бир учур — азыктандыруучу витаминдерди сайдырганга болбойт. Себеби андай витаминдер тамак катары эсептелет.
Жаман адаттардан арылуу ай. Күндүз чылым, кальян, насвай чегүү орозону бузат жана аны колдонгондордун оозу ачылат. Орозо айы мындай жаман адаттардан арылууга жакшы мүмкүнчүлүк. Ошондуктан ден соолукка зыян иштерден оолак болгонго аракет кылуу абзел.
Ооз толтура кусканга болбойт. Мындай учурда ал адамдын оозу ачылды деп эсептелет. Ал эми денеден же ооздон кан, ириң чыкса ооз ачылбайт.
Тилдин, көздүн, кулактын да орозосу. Орозо бир гана ашказандыкы эмес, тилдин, көздүн, кулактын да орозосу. Андыктан адам ушак сөздөн, башка бирөөлөр менен урушуп жаңжалдашуудан оолак болууга аракет кылуусу зарыл. Ошондой эле орозо кармаган адам сөгүнүп, адам көңүлүн калтырган жаман сөз айтуудан да алыс болушу шарт. Андан сырткары, көздүн орозосу ыплас нерселерди кароону тыят. Бул айда адам жакшы иштерди, адаттарды көп кылууга далалат кылганы жакшы.
Республикалык ден соолукту чыңдоо жана массалык коммуникация борборунун адиси, медицина илимдеринин кандидаты, консультант Гүлмира Айтмурзаева - Sputnik Кыргызстан, 1920, 19.03.2023
Радио
Орозодо ден соолукка зыян келтирбей, кантип туура тамактанса болот?
Сууну абайлап колдонуңуз. Орозо айы күн ысык убакытка туш келип калганда жана адам оор жумуштарда иштесе сууга түшүп, жуунууга уруксат берилет. Бирок ооз, кулак жана мурун аркылуу суу адамдын ички органдарына кирбеши керек. Даарат алып же жуунуп жатканда суудан этият болуу зарыл.
Тиш паста пайдаланганга болбойт. Ооз бек учурда тиш паста эмес, мисвак (атайын дарактан тиш тазалоо үчүн алынган бутак — ред.) менен тазалаш керек. Бирок пастасы жок тиш щётка менен тазалоого уруксат. Тиш пастаны оозду жабарда же ачкандан кийин колдонгон жакшы.
Жыныстык катнаш жөнүндө. Ооз бек учурда жубайлар ортосунда кошулууга тыюу салынат. Ал эми ооз ачкандан ооз бекиткенге чейинки убакыт аралыгында жыныстык катнашка уруксат берилет. Андан соң ооз бекиткенге чейин чайканып жуунуп алуу зарыл. Жалпы эле бул айда дааратсыз, гусулсуз жүргөндөн оолак болуу керек.
Битир-садага берүү. Орозо айы бүткөнчө битир-садаганы берген жакшы. Кыргызстан мусулмандар дин башкармалыгы быйыл анын баасын бекитти. Бир адам 1 килограмм 600 грамм буудайдын акчасын бере алат. Аны базар баасы менен алганда ар бир адамга 50 сомдон болот. Ошондой эле мейиз (1 кг 600 грамм), арпа (1 кг 600 грамм), курма (3 кг 200 грамм) менен тапшырса болот. Аны базар баасы менен салыштырганда мейиз – 636 сом, ун – 74 сом, арпа 90 сом болсо, курманын баасы 986 сомду түзөт. Андан сырткары, муктаждарга мүмкүнчүлүккө жараша кайрымдуулук кылуу да ашыкча болбойт.
Баса, бул ай мусулмандар арасында кечиримдүүлүктүн айы деп да аталат. Андыктан орозонун шарапаты менен тууган-туушкан, жоро-жолдошторуңузду ооз ачырууга чакырып, кечиримдүүлүккө кадам таштап, мамилелериңизди жакшы жолго салыңыз.
Кыргызстандын көпчүлүк калктуу конуштарынын ооз бекитүү (имсак) жана ооз ачуу (ифтар) убактысын Sputnik агенттигинин инфографикасынан көрсөңүз болот.
Мусулман адам эмдөө учурунда. Архив - Sputnik Кыргызстан, 1920, 26.03.2023
Орозо эмдөөдөн бузулабы? Муфтияттын жообу
Жаңылыктар түрмөгү
0