00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
Ежедневные новости
08:00
4 мин
Жаңылыктар
09:00
2 мин
Ежедневные новости
12:01
4 мин
Жаңылыктар
13:01
3 мин
Ежедневные новости
14:01
4 мин
Жаңылыктар
15:01
3 мин
Ежедневные новости
16:01
3 мин
Жаңылыктар
17:01
3 мин
Ежедневные новости
18:01
5 мин
Жаңылыктар
19:01
4 мин
Ежедневные новости
20:00
3 мин
07:46
5 мин
Ежедневные новости
08:00
3 мин
Жаңылыктар
09:00
3 мин
Ежедневные новости
12:01
3 мин
Жаңылыктар
13:01
3 мин
Ежедневные новости
14:01
3 мин
Жаңылыктар
15:01
3 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 16:00
16:01
7 мин
Максимальный репост
Как работает институт уполномоченного по правам ребенка в КР?
16:08
51 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 17:00
17:01
3 мин
Туяк
Жолдошу менен балдарынын көзүнчө өлтүрүлгөн Уркуя Салиева
17:05
30 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 18:00
18:01
5 мин
Тема дня
Приложение, спасшее жизни тысяч российских детей, теперь доступно в Кыргызстане
18:07
50 мин
Жаңылыктар
Жаңылыктар. Чыгарылыш 19:00
19:01
7 мин
Стоп-кадр
“Чоочун киши” сериалынын 2-сезону көрүүчүлөрдү эмнеси менен таң калдырат?
19:08
44 мин
Ежедневные новости
Ежедневные новости. Выпуск 20:00
20:01
5 мин
Между строк
Ностальгия по детству в повести Гафура Гуляма "Озорник"
20:06
45 мин
Ачык кеп
Таштандыны баш аламан таштагандар жазаланууда - “Тазалык” таштанды көйгөйүн кантип чечип жатат?
23:04
41 мин
КечээБүгүн
Эфирге
г. Бишкек89.3
г. Бишкек89.3
г. Каракол89.3
г. Талас101.1
г. Кызыл-Кыя101.9
г. Нарын95.1
г. Чолпон-Ата105.0
г. Ош, Жалал-Абад107.1

Кыргыздар узундукту, аралыкты кантип ченеген?

Кыргыздар узундукту, аралыкты кантип ченеген?

Көчмөн кыргыз күнүмдүк жашоосунда колдонгон узундук, аралык, салмак бирдиктери азыр унутулуп бара жатат. Sputnik Кыргызстан агенттиги аларды чечмелеп берүүгө аракет кылды.
Көчмөн кыргыз күнүмдүк жашоосунда колдонгон узундук, аралык, салмак бирдиктери азыр унутулуп бара жатат. Sputnik Кыргызстан агенттиги аларды чечмелеп берүүгө аракет кылды.
Эскертүү: айрым бирдиктердин так өлчөмү жок, салыштырмалуу айтылды. Мисалы, күн жүрүш — эртең менентен кечке чейинки жол жүргөндөгү аралыкты билдирет. Ат менен 50-60 чакырым болсо, жөө 30-40 чакырымдай болот.
кары — сунулган колдун учунан көкүрөктүн ортосуна чейин. Болжолдуу бир метр;

төш чары — колдун учунан ийинге чейин;

кез — бир колдун учунан экинчи колдун ийнине чейин. Болжол менен 105 сантиметрге барабар узундук. Айрым булактарда 0,71 метрге барабар деп да жүрөт;

тапан — адамдын таманынын узундугу. Болжол менен 25-30 сантиметр;

кулач – эки колду кергенде ортодогу аралык;

кадам — адамдын орточо арышы. Бир метрдин тегереги;
сере – болжол менен 6-8 сантиметр. Төрт элини да сере дешкен (бээнин казысы сере чыгыптыр);

эли — бир манжанын туурасы. Болжол менен 2-2,5 сантиметр. Аны кыргыздар көбүнчө кара малдын эттүүлүгүн аныктоодо колдонот;

таман – төрт элини билдирет. Ал да малдын эттүүлүгүнө карата айтылат;

укум – баш бармактын учунан сөөмөйдүн экинчи муунуна чейин;

сөөм — баш бармак менен сөөмөйдүн аралыгы;

карыш — баш бармак менен ортондун аралыгы;

кере карыш — баш бармактан чыпалактын учуна чейин;
бута атым — мылтыктын огу так тие турган 100 метрге чейинки аралык. Кыргыздар ошондой эле ат байлам сөзүн да кеңири колдонгон. Ал боз үйдөн ат байлоочу мамыга чейинки аралык. Дөөлөттүүлөр ат мамысын конок үйдөн оолак жайгаштырган;

бакса — сокмо дубалдын калыңдыгындай аралык, 30-35 сантиметр;

саржан — 2,134 метрге барабар узундук. Ошондой эле ал жер эсептөөдө азыркыга чейин элет жеринде колдонулуп келет;
тай чабым — үч чакырым;

кунан чабым — беш-жети чакырым;

ат чабым — 25-30 чакырым;

таш — сегиз чакырым;
күн жүрүш — эртең менентен кечке чейинки жол жүргѳндѳгү аралык.
Ат менен 50-60 чакырым — болжол менен Бишкектен Кара-Балта шаарына чейин. Ал эми жөө 30-40 чакырымдай — борбор калаадан Сокулукка чейинки аралык.
козу кѳчтүк — 4-5 чакырым, кой кѳчтүк – 6-8 чакырым аралык;

шашкелик жер — күн чыккандан тарта күн шашке болгонго чейин жѳѳ же атчан ѳтүүгѳ мүмкүн болгон аралык.
  • Кыргыздар жаргылчакты эмне максатта кантип колдонгон?
    Кыргыз эли күнүмдүк жашоо турмушунда жаргылчактын жардамы менен жасалган азыктарды кеңири пайдаланган. Sputnik Кыргызстан агенттиги бул буюм тууралуу инфографика сунуштайт.
  • Бешик жана анын тарыхы
    Бешик жасала баштаганда биринчи жыгачынан баштап, бала уктаганга чейинки ар бир кыймыл-аракет каалоо-тилек, бата менен коштолот.
  • Кыргыз аялдары ийикти кантип, эмнеге колдонушкан?
    Ийик — жүн, кебез, жибектен жип ийрүүчү аспап. Аны кыргыздын кыз-келиндери жип ийрип килем, таар, шалча, атка жабуу сыяктуу чарбалык керектүү буюмдарды жасоодо кеңири колдонуп келген.
Редактор
Мирбек Сакенов

Маалымат булагы
Константин Юдахиндин "Кыргызча-орусча сөздүгү", Э. Нуриев "Кыргыз тилиндеги нумеративдер", Белек Солтоноевдин "Кызыл кыргыз тарыхы" китеби

Дизайнер
Даниил Сулайманов
Жаңылыктар түрмөгү
0