Бекболотова: айрым ата-энелердин балага таасир этүүчү куралы агрессия
14:32 11.10.2021 (Жаңыртылды: 14:27 14.12.2021)
© Sputnik / Асель Сыдыкова
Жазылуу
Тренер, бала тарбиялоо боюнча эксперт Чолпон Бекболотова көпчүлүк ата-эненин балага таасир этүүчү куралы уруп-сабоо же кыйкыруу экенин айтты.
Өспүрүм курак мурда 12-13 жашта башталса, азыр БУУнун маалыматы боюнча тогуз жаштан жогору. Андыктан учурда 9-17 жаштагылар өспүрүм деп эсептелет. Буга маалыматтын жеткиликтүүлүгү, көптүгү, ачыктыгы себеп. Анткени бала көп нерсе тууралуу эрте эле кабардар болууда. Бул алардын когнитивдик, менталдык, психологиялык жактан тезирээк, эрте өрчүшүнө алып келет. Өспүрүм курак 30-40 жашта да болушу мүмкүн. Бул нерсе ошол адамдын инсандык жактан өнүгүшүнө, үйдө алган тарбиясына байланыштуу экенин Чолпон Бекболотова Sputnik Кыргызстан радиосунун эфиринде маек куруп жатып билдирди.
Бекболотова: айрым ата-энелердин балага таасир этүүчү куралы агрессия
Анын айтымында, бала тарбиялоо боюнча курска келген ата-эненин 99 пайызы туура тарбия берип жатам деп эсептейт.
"Белгилүү психолог Эрик Берн теориясында адамдын жашоодогу абалын үчкө бөлгөн. Бул бала, ата-эне жана жетилген улуу курактагы инсандын ролу. Жаш курак жөнүндө сөз болгон жок. Андыктан 40ка чыгып бала бойдон калган же жапжаш туруп эрте жетилген адамдар боло берет. Биздин айланабызда өспүрүм бойдон калган кишилер көп. Үй-бүлө курганда чатакташып, алардын жеке маселелерин бирөөлөр кийлигишип чечип беришет. Андыктан ата-эненин тарбиясы, балага түзүп берген үйдөгү атмосфера анын өз учурунда, өз курагына ылайык жетилүүсүнө таасир этет. Ата-эне көбүнчө өткөөл куракты оор учур деп коркуп, ага даярданып алышат. Бул жөн эле стереотип. Болгону кичинекей кезинде тарбиядагы кемчиликтер, ата-эне бере албаган кадыр-барк, мамиле, көңүл, сүйүү ошол мезгилде лупа менен карагандай көрүнүп калат. Эгер өткөөл куракта баланын жүрүм-туруму өзгөрүп, мүнөзү жаман болуп кетсе, демек, маселе балада эмес. Баланын жаман жакка өзгөрүүсү ага бир нерсе жетишпей жатканынан кабар берет. Негизи өспүрүм курак абдан сонун доор. Бала кеңешчи болуп, ата-эненин негизги жардамчысы, сырдашына, досуна айланат. Бул мезгил кичинекей бала менен жетилген чоң адамдын ортосундагы көпүрө курак. Демек, ушул мезгилде бала өзүн чоң жашоого даярдайт. Менин бала тарбиялоо боюнча сабагыма келген ата-энелердин 99 пайызы туура тарбия берип жатам деп эсептейт. Алар баладан маселе издейт. Тескерисинче, өздөрүн оңдошу керек. Ошол эле ата-эненин 80 пайызы баласын уруп-согуп, кыйкырып, кагып тарбиялашарын моюндашкан. Эми алардын деле күнөөсү жок. Бул жерде бала тарбиялоону ата-эне кайра эле ата-энесинен үйрөнөт. Азыркы учурда бала тарбиялоонун жаңы ыкмаларын да кошо ала жүрүү зарыл деп эсептейм", — деди Бекболотова.
Адис ата-эне балага 17 жашка чейин гана таасир эте аларын эскертти.
Подкасттын толук вариантын төмөнкү видеодон көрүңүз:
