Жаңы аскердик көлүккө дүйнөлүк курал рыногунда суроо-талап артары турулуу иш.
Москвада 24-июнда өтө турган Жеңиш парадына аскердик техниканын алдынкы үлгүлөрүнүн катарында аралыктан башкарылуучу "Кинжал" жаңы универсалдык модулдуу Т-15 "Армата" дагы катышат (14 чакырымдан ашуун аралыктан душманды жок кылат, 57 мм. куралдын ок атуу ыкчамдыгы – мүнөтүнө 80 жолу ок чыгарат). Ушул тапта бул – планетадагы эң кубаттуу жана сооттолгон жөө аскерлердин кубаттуу куралы экенин белгилейт аскерий серепчи Александр Хроленко.
Чынжырлуу платформадагы "Армата" жөө аскерлерди жеткирүү жана алдынкы крайдагы күчтөрдү ок атуу менен колдоону киргизүүгө багытталган. Курал-жарак, маневрдүүлүгү жана коргоо тутуму жөө аскердин кубаттуу көлүгү Т-15тин танк менен бир катарда от чачууга мүмкүндүк берет. Ошону менен катар пехоталык аскердик оор машинасынын жасалышы өзүнөн мурун чыккан Т-14 танкынан айырмаланат.
Анын ички жана кыймыл тутумунун уюштурулушу экипажга жана десантка үч сутка аралыгында машинанын ичинен чыкпай коюлган милдеттерин аткарууга жол берет. Машина экипаждын үч мүчөсү менен башкарылат, десанттык бөлүмүнө жабдылган тогуз мотоаткыч батат.
12 аскер үчүн коопсуздук жана жетишерлик ыңгайлуулугу, курал-жарак жана ага ок-дарынын кыйла көп болушу аталган техниканын заңкайган габаритин жана салмагын аныктаган (узундугу – 9,5 м, туурасы – 4,8 м, бийиктиги – 3,5 м, салмагы – 55 тонна).
Кубаттуулугу 1500 а.к. болгон 2В-12-3А дизелдик кыймылдаткыч менен жабдылган бул кат-кат сооттолгон "дулдул" 5 метр тереңдиктеги суу тоскоолдуктарын жиреп өтө алат. Өңгүл-дөңгүл жерлерде ылдамдыкты саатына 50 чакырымга, шосседе саатына 75 чакырымга чейин зыпылдайт. Жүрүш камы – 500 чакырым.
Россия армиясына Т-15 "Армата" абдан зарыл эле. Жаңы аскердик машина мотоаткычтык бөлүктөрдүн техникалык жабдылышын сапаттуу түрдө жакшыртууга жана согуш талаасында сооттолгон техниканы пайдалануунун жаңы концепцияларын киргизүүгө кепилдик берет.
Бирдиктүү "Армата" платформасындагы Т-14 БМП жана Т-15 танкы аталган өлкөнүн куралдуу күчтөрүнө удаалаш берилет. Себеби эки машина тең согуштук аракеттерди интеграцияда жүргүзүү үчүн иштелип чыккан.
Жогорку деңгээлде корголот
Дүйнөдөгү жөө аскердик машиналардын баары душмандын танктарга каршы коргонуу каражаттарынын огунан соо калбашы мүмкүн. Бирок БМП Т-15ке бул мүнөздүү эмес. Жогорку деңгээлдеги корголушу – "Арматалардын" эң негизги сапаты.
Т-15тин конструкциясынын маанилүү өзгөчөлүгү – курал комплекти жана мотордук-трансмиссиялык бөлүгүнөн обочо жайгашкан бронекапсуласы (мында командир, механик-айдоочу жана оператор отурат) жана экипаж менен десантты фугастын (жер алдына көмүлгөн дүрмөт) жарылышынан сактаган корпустун минага каршы конструкциясы. Т-15 көлүгүнүн танкка каршы кыйратуучу каражаттардан эшелондоштурулган, көп деңгээлдүү коргонуу тутуму да көңүл бурдурбай койбойт.
"Афганит" душмандын ракетасы учурулган районду кайра сокку уруу үчүн аныктай алат. Жөнгө салуучу антенналык торчолору техникага жакын бардык кыймылды сезе алат. Жакын аралыкка толук көз салуу экипаждын дисплейине чагылдыра турган видеокамералар аркылуу да жүргүзүлөт.
Эгер душмандын снаряддары баары бир "Афганиттин" коргоо чегинен өтүп кетсе, анда "Малахит" динамикалык коргоо комплекси аракетке кирет. Эки система тең БМП Т-15ке коргонуунун ынанымдуу чегин камсыз кылат. Бирок соккуга композит жана болоттон жасалган негизги сооттолгон корпусу да туруштук бере алат. Материалдардын айкалышы 1200 мм. калыңдыктагы кадимки сооттолгон плитанын бышыктык эквивалентине жетүүгө шарт түзөт. Мындан тышкары, машина душмандын спутник навигациясы жана радиосигналдарын басаңдаткан, дүрмөт жана ракеталарын нугунан тайдыра алчу радиоэлектрондук күрөш каражаттарына ээлик кылат. Түбүндөгү минага каршы коргонуусу күчтүү фугастын сокку толкунун да токтото алат. БМПнын күч орнотмосунун маңдайында жайгашышы экипаж менен десант үчүн кошумча коргойт.
Коргонуу даражасы боюнча дүйнөдө ага тең келген аналогу жок. Т-15 жөө аскердик машинасы бардык жакынкы атаандаштарын артта калтырат, анын ичинде немистердин "Пумасын" (Schützenpanzer Puma) да караандатпайт. Бул көлүк азыр Бундесвердеги "Мардер" (Marder) техникасынын ордун басууда.
Айрым гана параметрлери боюнча Т-15ке израилдик Namer бронетранспортеру атаандаша алат. Т-15тин мүнөздөмөлөрүнүн баары кеңири коомчулукка белгилүү эмес. "Армата" – Россиянын Коргоо министрлигинин эң жашыруун долбоорлорунун бири.
Кыйраткыч күч
Жергиликтүү жаңжалдардагы (шаар ичиндеги кармаштарда) жаңы тактика жөө аскердик көлүктөрдү дагы бышык кылууну талап кылды. Россиялык жаңы мындай техника танктык калканчка ээ, кургакта ишенимдүү коргонууну, дээрлик кандай душман болсо да салгылашуусун камсыз кылат. Күчтүү, жакшы сооттолгон жана куралданган көлүк жөө аскерлерди алдыңкы аймакка тез жеткирип, нык ок жаадыра алат. Душмандын атуучу куралдар турган жерлерин басат, бекемделген коргоо чебин жиреп өтө алат. Т-15 милдеттерин талаа жана калаа шартында ийгиликтүү аткара алат.
Күчтүү тез атар 57 мм курал калканчты тешип өтүүчү жана майдаланма-фугастык дүрмөттөр менен жердеги жана абадагы буталарын 14500 метр аралыктан жок кылат.
Танкка каршы 9М120 "Атака" тескелүүчү ракеталар 10 чакырым аралыктан сооттолгон буталарга пайдаланылат (активдүү коргонуу комплекстери). Душмандын аскер күчтөрү менен күрөштө кошумча каражат – 7,62 мм пулемет ПКТМ. Автоматташтырылган системасы активдүү жана пассивдүү режимде буталарды оптикалык локатор менен издейт жана коштой алат. Мисалга, жашынган көзгө атарларды таап, изине түшүп, эки бутаны бир убакта атат. Белгилей кетсек, НАТО өлкөлөрүнүн пехоталык аскердик машиналарынан айырмалана Т-15 аскердик модулдары телевизиондук жана инфракызыл оптикалык жабдуу менен учуучу аппараттарды пассивдүү кармоо менен жакынкы салгылашта абадан коргонуу режиминде да иштейт.
БМП Т-15 куралы жердеги буталардын дээрлик бардыгын (анын ичинде танктардын) кыйратып, чабуулчуларды, Apache тибиндеги танкка каршы тик учактарды, MQ-1 Predator үлгүсүндөгү сокку уруучу пилотсуз учактарды атып түшүрө алат. Радиолокациялык станциясы, датчиктердин өнүккөн тутуму жана куралдын кош тегиздиктүү стабилизатору бар. Башкаруунун компьютерлештирилген системасында көп функционалдуу эки кароол камтылат: бири мээлөөчүгө, экинчиси машинанын командирине ылайыкталган.
Курал-жаракты куруунун модулдук принциптери татикалык фонго жараша аскердик комплектациянын варианттарын өзгөртүүгө мүмкүндүк берет. Т-15тин азыркы конфигурацияларынын бир нечеси жаңы модулдар менен толукталышы ыктымал.
Аскердик интеграция
Тактикалык звеносунун бирдиктүү тутумунда Т-15 башка машиналарга табылган буталар боюнча маалыматтарды берип, жок кылууга бута көрсөткүчтөрүн кабыл алууга жөндөмдүү. Бул күчтөрдүн уюштурулушунун сапаттуу жаңы деңгээли. Т-15 өзөктүк же массалык кыйратуучу куралдардын башка түрлөрү колдонулган шарттарда да кандай гана душманга каршы болбосун, согуштук аракеттерди жүргүзүүгө багытталган.
Тегин жерден бул Т-15 индиялык аскер жетекчилерге да жакпагандыр. Ал гана эмес, жөө аскердик жаңы машиналарды сатып алууну Ирак, Кувейт, Таиланд жана Пакистандын армиясы да ойлонууда.
Россия курал-жарак рыногундагы бул орунда БМП M2 Bradley көлүгүн ондогон өлкөлөргө сатып жаткан америкалыктар менен да атаандаша алат. Россиялык жана чет элдик аскер серепчилеринин пикиринде, Т-15 дагы бир топ жыл чет элдик конструктордук бюролордо окшоштуруп жасоого үлгү болору турулуу иш.
