Omks баракчасынын ээси: атактуулардын көбүн жок кылып койчу видеолор бар

Instagram тармагындагы кеңири окулган баракчалардын артында акылдуу телефондорунан баш көтөрбөгөн жалаң жаш балдар отургандай туюлат. omks_video ачык баракчасынын (паблигинин) админи Дияс андайлардан эмес, бутуна туруп калган киши, ишкер. Дээрлик миллионго чукул каттоочулары бар баракчасын акча табуу жолу эмес, эрмеги катары көрөт.

— Өзүңүз тууралуу айтып берсеңиз.

— Ошто карапайым жумушчу-дыйкандын үй-бүлөсүндө туулгам. Атам – газ боюнча мастер, апам фабрикада токуучу болуп иштеген. Бишкекке мен эс тартып калган куракта көчүп келдик. Кыргызстандан кетүүнү каалаган деле эмесмин, жогорку билимди да өлкө ичинде алгым келген, бирок университеттерде ошол убакта жемкорлук күч алып турган. Окууга өткөрүүгө көп акча сурашты, ата-энемдин андай каражаты жок эле. Армияда кызмат өтөдүм, анан Москвага бет алдым. Ал жактан бюджеттик бөлүмгө жөн эле өтүп, металл иштетүү боюнча инженер адистигине ээ болдум. Россиянын борборунда металл иштетүү станокторун саткан, кирешеси чоң компанияны иштетчүмүн.

— Эмнеге Кыргызстанга кайттыңыз?

— Сагындым...

— Катаал кесип ээси болгон жигит кантип Instagram баракчасы менен алектенип калды?

— Башта социалдык медианын бул бутагы көңүлүмө төп келчү эмес. Кийин "бир нерсени токтото албасаң, башкарып алышың керек" деген бүтүмгө келдим. Үч жыл мурун эле. Анан Instagram тармагын изилдей баштадым, Россия менен Казакстанда ар кандай кызыктуу тасмалар жарыяланган баракчалар популярдуу, ал эми Кыргызстанда андайлар жокко эсе экенин байкадым. Алгач өзүм кызыктуу маалыматтарды издеп, кийин катталуучулардан тасма тартып жөнөтүүлөрүн өтүндүм. Демилгем жерде калбады. Азыр өлкөдөгү окуялардан жалпыга маалымдоо каражаттарынан мурун кабардар болуп турам.

— Катталуучуларды тартуу жеңил болдубу?

— Жаңы баштаган жети ай ичинде 50 миңге жетпеген эле киши окучу, аябай татаал болду. Ошондо мага omks_kg паблигинин көмөгү көп тийди. Анан дүрбөлөң башталды деңиз, суткасына 2000 кишиден каттала башталды.

— Өз баракчаңызда качантан тарта акча таба баштадыңыз?

— Аудитория 300 миң кишиден ашмайынча жарнама чыгарган жокмун. 500-1000 сомго жарнама жарыялай берүү кызыксыз болчу. Интернетке эч тиешеси жок бизнесим бар, ошондуктан рекламанын акчасына деле зарылдык жок эле.

300 миңге жеткирген соң жарнама акысын түзүп чыктым. Каалоочулардын саны өтө көбөйүп кеткенде эки эсе жогорулаттым. Азыр да сунуштар арбын, андыктан, аябай тандайм, баарын жарыялай бербейм. Киши элге таанылууну самап, 7-8 миң сом топтоп алып: "Мен тартылган роликти чыгарып койчу" – деп суранат. Карасам таланты да, элдин көңүлүн тарта турган эч нерсеси жок, блогер кызыксыз эле нерселерди айта берет. Андай киши мага акча төлөсө деле ичим чыкпайт.

— Жарнамадан канча табасыз?

— Айтпайм, буга салык төлөбөйм да мен. Жакшы эле акча. Бирок Instagram баракчасын баюу үчүн курал катары карабайм, себеби каалаган убакта өчүрүп коюшу мүмкүн. Кенен басып, кенен жүргөнгө жетиштүү болгону менен социалдык медиага караганда бизнес мага көбүрөөк киреше алып келет. Андан түшкөн акча топтолууда, дээрлик тийген деле жокмун.

— Биздеги Instagram жылдыздар бир пост жарыялоого 200-300 доллар алышат. Сизде андан кымбатпы?

— Жок, андан арзан, ошентсе да пайдасы арбын. Менин фолловерлерим — ачык баракчама өздөрү катталган кишилер. Бир жарым миллион аудиториясы бар кишилер кандай кылат? "Балдар, сынак өткөрөм, баракчама жазылгыла" деп кайрылат. Аны эч ким тааныбаса деле миллион катталуучусу бар, көк белги коюлган.

Аккаунтумду жеке кызыкчылыгыма пайдаланбайм, жүзүмдү эч ким көрбөйт. Балким, ошондон улам да эл мени сыйласа керек.

— Баракчаңызды жалгыз жасайсызбы?

— Ооба. Эл жиберген тасманы эле жайгаштырып коюш керек да. Сиз менен маектешип жаткандан бери эле 10 билдирүү келди.

— Сиз жарыялоодон баш тарта тургандай адепке жатпаган тасмаларды көп жөнөтүшөбү?

— Көп келет. Коркунучтуу, үрөй учурган нерселерди жиберишет. Тилекке каршы, биздин жаштар "күңүрт" интернет рыногунда көп отурушат. "Балдар, мындай тасманы жайылтканыңар үчүн кылмыш жообуна тартыласыңар. Азыр алып салбасаңар, силердин үстүңөрдөн милицияга арыз жазам" дейм.

Жеке билдирүүлөр менен эмнелерди гана жөнөтүшпөйт, жүрөк тилинет, зордуктоолор, киши өлтүрүүлөр... Бир жолу Түштүк магистраль жактагы райондо тартылган тасманы жиберишти: жаш кыз-жигит парктагы отургучта кумарга батып жатат. Же дагы бир мисал, тыгылышып бараткан маршруткада бир киши чечинип алып, жаман жоруктарга барып жатат. Албетте, андай видеону эч качан чыгарбайм.

Адамдардын турмушун талкалап койчу жашыруун тартылган кадрларды да жөнөткөндөр толтура. Кыздар салбайт андайды, өз сүйгөндөрүн аңдыган эркектер гана ушундайга барышат. Жигиттери алардан телефондорун тартып алып, экрандарын "скрин" кылып: "Ушуну чыгарып салчы, менин көзүмө чөп салганын элдин баары билсин", – деп суранышат. Андай ишке барбайм.

Белгилүү адамдарга да компроматтар арбын. Атактуу бир түгөйлөр кафеде отуруп алып, кумарга батып жаткан тасманы салышты бир жолу. Андай ролик адамдын тагдырын талкалап коюшу мүмкүн!

Телеграмда вебкам-модель болуп иштеген кыздардын сүрөттөрүн жарыялаган топтор көбөйдү. Ар бир киши алардын арасынан тууганын, таанышын көрүп калышы ыктымал. Адамдар кыздардын абийирин төгүү үчүн аларды жүктөп алышат. Так билбейбиз, бирок андайдын айынан өз өмүрүн кыйгандар жок эмес чыгар.

— Бирок андай тасманы тараткан киши кылмыш жообуна тартылат да!

— Мыйзам жол берсе деле андайды жарыяламак эмесмин. Албетте, мындай видеону Instagram өзү деле колдонуучулар арыздангандан кийин гана өчүрүп салат. Instagram аркылуу адамдарды телеграмга которгон баракчалар бар, ал жакта эч кандай көзөмөл жүрбөйт. Ошол жакта ансыз да токтоло элек өспүрүмдөрдүн аң-сезими талкаланууда. 13-14 жаштагы балдар баарын сиңирип алат, андай видеолор адамга өтө таасир этет эмеспи.

— Ушул жаатта укук коргоо органдары менен бет келишкен учуруңуз боло элекпи?

— Бир жолу телефон чалып, жаңжал тутанткан материалдарды чыгарбоону өтүнүштү. Маселен, улуттар аралык жаңжал. Албетте, укук коргоо органдарынын буга көңүл бөлүшү жакшы нерсе, бирок жайнаган "күңүрт" баракчалар турганда меникинде эч кандай мандем жок.

Былтыр бир киши уулуна сыра ичирип, тамеки карматып жаткан тасманы салышты мага. Жарыяладым, дароо шаардык прокуратурадан чалып, алып салууну өтүнүштү. Өчүрүп койдум.

— Жол кырсыгы болгондо күбөлөр дароо телефондоруна тарта башташат. Алар адамдардын азап чегип жатканын тартышат, ал эми андай кадрлар сизде да, ЖМКда да дароо жарыяланат...

— Биздин элге башкача жеткире албайсың. Бишкекте биринчи машина айдап чыкканымда аябай кооптонгом. Адамдар камсыздоосу бардай айдашат, болбосо, эч нерсеси жок, алтургай, айдоочулук күбөлүктөрүн да сатып алышкан.

Баары жөнөкөй эле бир чындыкты аңдап билүүгө тийиш: автомобиль — бул өмүр үчүн кошумча бир тобокелдик. Өзүңдүн экинчи колдон сатып алган BMW унааң менен наристени өлтүрүп алышың мүмкүн. Айдоочулар машинаны жаман айдоонун кесепети үрөй учура тургандай болорун көрүшү керек. Эгер жок дегенде бир киши рулга отуруп жатып: "Тасмадагы тиги айдоочунун баш сөөгү жарылып кетиптир болчу. 150 менен эмес, 60ка салып эле айдайынчы" – деп ойлонсо, аракетибиздин текке кетпегени ошол.

— Киши өз баракчасына чуулгандуу бир нерсе жарыялап алып: "Эмнеге бул туурасында ЖМК жарыялады? Мен өз аккаунтума каалаганымды чыгара алам да", – деп нааразы болгондор көп болот.

— Андай болбойт да! Эгер социалдык медиага бир нерсе койдуңбу, ал пост сенин жеке талааңдан чыгат. Ал жакка жарыялангандардын баары эбак жалпы коомчулуктун "оокатына" айланат, өзүң ал үчүн жооп бересиң.

— Баракчаңызда жарыяланган кайсы видеороликтер менен сыймыктанасыз?

— Социалдык мааниси бар тасмаларды чыгарам, бирок негедир аларды көргөндөр аз. Мисалы, адамдар куру дегенде кагазды челекке салганды үйрөнсүн деп таштанды көйгөйү көп көтөрүлөт. Жарыялаган роликтерим жаштарга жакшы таасир этсин дейм, кайрымдуу болуу, жакырларга жардамдашуу керектигин түшүндүргүм келет. Нельсон Мандела жазгандай, эгер адамдар жек көрүүнү үйрөнө алышса, демек, аларга сүйө билүүнү да үйрөтүүгө болот. Негизи ар бир адам боорукер болуп жаралат. Окурмандарды жек көрүүгө кынык алдыргандай эле боорукердик менен сүйүүгө да көндүрүүгө болот. Ушу менен алекмин.

— Окурмандар арасында коркуткандар көп болобу?

— Андайлар да бар. Дароо дарегимди айтып, келгиле дейм. Эмнеден чочулайын, кичинекей бала эмесмин го. Азырынча эч ким келе элек. Негизинен акыл-эстүү кишилер жаман нерсени көздөбөгөнүмдү көрүп турушат.

— Кандай дейсиз, сиздикиндей баракчаны азыр ачууга болобу?

— Жок, азыр бул автордук контент. Бөлөктөрдүн тасмаларын колдонууга эми кеч. Мени тууроого тырышкан жүздөгөн фейктер бар, бирок андай болбойт.