Эки жолу шайлабайт! Өкүл ата, өкүл энеге байланыштуу 8 "болбойт"

© Sputnik / Владимир Пирогов / Медиабанкка өтүүФестиваль народного и прикладного искусства "Кыргыз Шырдагы"
Фестиваль народного и прикладного искусства Кыргыз Шырдагы - Sputnik Кыргызстан
Жазылуу
Элдик каада боюнча эки жаш үйлөнгөндө аларга сөзсүз түрдө өкүл ата, өкүл эне шайланат. Бул сыйлуу адамдарды көпчүлүк учурда жаңы бүлөнүн ата-энеси тандаса, кийинки күндөрү жаш жубайлар өздөрү эле коюуда.

Өкүл ата, өкүл эне шайлаарда эмнелер эске алынышы керек. Аларды кайра алмаштырса болобу? Өкүл ата, өкүл апага байланыштуу тыюуларды Sputnik Кыргызстан агенттигине тарых илимдеринин кандидаты, этнограф Абдымиталип Мырзакметов айтып берди.

Жаш жубайлар. Архив - Sputnik Кыргызстан
Жубайларга байланыштуу 11 "болбойт"
Бойдок баланы, күйөөсү жок аялды өкүл аталыкка же өкүл энеликке  адатта койбойт. Турмуш шарты начар же ажырашкан үй-бүлөгө да бул вазийпа тагылган эмес.  Көпчүлүк учурда иштеген кызматы бар, айылдын аттуу-баштуу, үлгүлүү үй-бүлөнү коюшкан. Муну менен ата-эне келин-уулу да ошол кишилердин жолун жолдоп, тарбиясын алсын деген максатты көздөгөн.

Өкүл атаны алмаштырууга болбойт.  Нике бир жолу кыйылгандай  эле,  жаштарга өкүл ата, өкүл эне дагы бир гана жолу тандалат. Каза болуп калса, ал тургай карым-катнаш ысык болбосо деле башкалар тандалган эмес.

Санын көбөйтүп улам эле шайлабайт. Илгери бир жаш бүлөгө бир гана үй-бүлө өкүл ата, өкүл апа болуп шайланчу. Кийинчерээк каада бир аз өзгөрүп келинге өзүнчө, уулга өзүнчө бөлүнүп, эки үй-бүлөдөн шайлап башташты. Андан сырткары "аш көп болсо, каада көп" болуп алардын санын үч-төрттөн ашырып, дайындап алган да туура эмес.

Жаш жубайлардын өз ата-энесинен улуу адамдарды өкүл ата, энеликке шайлабайт. Колдон келсе, алар бир куракта жана кичүүрөөк болгону оң.

Өкүл ата, өкүл эне тойго келбей койбойт. Айрыкча, жаштардын никеси кыйылып жатканда бул адамдар сөзсүз катышып, күбө болушу шарт.

Улуттук кийим кийген аялдар. Архив - Sputnik Кыргызстан
Кайната-кайненеге тиешелүү 12 "болбойт"
Жардамдан баш тартпайт. Өкүл ата менен өкүл энени жаңы үйлөнгөн жаштарга баш-көз болуп,  жардамын берип турсун деген максатта тандашат. Колунда болбой жатса да, кеп-кеңешин аябай моралдык жактан колдоо көрсөтүшү шарт.

Өкүл балдар аларга эже-жеңе, байке деп кайрылбайт. "Өкүл ата өз ата, аман болсун кайната" деген сымал, эгерде жакшы катышса, булар өз болуп калат.  Ошондуктан аларды "ата, апа", балдарын "таене, таята" деп айттырыш керек. Мында мамиле аларга жасалган сый-урматтан кабар берет.

Туугандарынан өкүл ата-эне койбойт. Айрымдары досторун эле баласына өкүл ата, өкүл эне койсо, кээ бири буга чейин катышпаган адамдарды деле шайлашат. Бирок эч убакта жакын туугандарын бул орунга коюшкан эмес.

Жаңылыктар түрмөгү
0