БИШКЕК, 21-ноя. — Sputnik. Үстүбүздөгү жылдын 1-сентябрынан тарта доллардын курсу 31 тыйынга кымбаттап, 69, 2 сомго барабар болду. Ушундан улам Sputnik Кыргызстан агенттиги АКШ доллары жаңы жылга чейин кымбаттайбы же арзандайбы деген суроого жооп издеп көрдү.
Статистикалык көрсөткүчтөр…
Ал эми 2014-жылы доллар жаңы жылга жакын 1,3 сомго көтөрүлсө, 2013-жылы 40 күн ичинде 42 тыйынга көтөрүлүп, 49,24 сомду түзгөн.
Журт каймактарына доллардын жогорку курсу эмне үчүн пайдалуу эмес?
Экономика боюнча эксперт Кубат Рахимов долларын курсу бир нече факторго көз каранды болорун, тагыраагы, россиялык рублдун багытын көздөй жүрөрүн айтты.
"Экинчи фактор — сомдун өсүп турган курсун эл аралык финансы институттардын жеңилдетилген кредиттеринин кайсы бир чегинин лимити менен кармап туруу зарылдыгы. Мисалы, учурда курс 80 сом болсо, анда ички дүң продукцияга карата мамлекеттик карыз өсүп турат. Аны менен катар эле кескин өсүп кеткен жагдай көрсөткүчтөрдү начарлатышы мүмкүн. Бул саясий журт каймактары менен финансылык жактан чүлүктөп тургандарга жакпайт", — деди ал.
Анын айтымында, үчүнчү фактор — аталган валютага карата суроо-талапты төмөндөткөн экономиканы дедолларизациялоо.
Курс кармалып турат, бирок сом ашыкча бааланган
Чет элдик инвесторлор ассоциациясынын аткаруучу директору Искендер Шаршеев сомдун куну "жасалма жол менен кармалып турганын" айтат.
"Мисалы, ал көптөн бери 69-70 сомдун тегерегинде турат. Аны өкмөт менен Улуттук банк жыл аягына чейин ушул деңгээлде кармаганга аракет кылат. Ошол эле учурда доллар 80 сомго жетиши керек эле. Муну жүргүзүлгөн изилдөөлөр тастыктап турат", — деди Шаршеев.
Ошол эле учурда баанын көтөрүлүшүнө тоскоолдук кылган башка тоскоолдуктар бар экенин айтты. Алар сомдун тартыштыгы жана доллардын банкта депозит катары кармалышы. Курс көтөрүлбөйт, себеби ал карапайым калктын чөнтөгүнө оорчулук келтирет.
Мындан да жогорулайт
БГУнун менеджмент жана социалдык-маалыматтык технология кафедрасынын жетекчиси Кеңешбек Алимбеков доллардын баасы мындан да жогорулай турганын белгиледи.
Эксперт былтыркыдай болуп 75,9 сомдук чекке жетпей турганын белгиледи.
"Учурда дүйнөлүк экономикада былтыркыга салыштырмалуу абал башка. Мисалы, энергетика тармагындагы баанын кескин жогорулашы же рублдин девальвациясы сыяктуу көрүнүш быйыл болбойт", — деди ал.
Экономика илимдеринин кандидаты тынчсызданууга эч кандай себеп жок экенине токтолуп, жаз менен доллар кайрадан арзандай турганын белгиледи.