2019-жылдын башында эле саламаттык сактоо, туризм, экспортту өнүктүрүү багыты боюнча документтер ишке кирди. Ал кагаздардын негизинде мамлекеттик органдар ири акча каражаттарын алып, ишердүүлүгүн жүргүзөт. Программаларды жүзөгө ашыруу үчүн каражаттын көбү грант катары эл аралык донорлордон алынат.
Sputnik Кыргызстан агенттиги 2018-2019-жылдары кабыл алынган дымактуу программаларды тизмектеп, аларга канча каражат сарпталып жаткандыгын, кандай максаттар көздөлгөнүн карап көрдү.
Мындан сырткары, 2 миллиард 208 миллион сомдон ашык каражат жумшалган "Таза cуу" программасы дагы иштеген. Аталган программалардын кандайча ишке ашып, жыйынтыгы кандай болгону өзүнчө кеп кыла турган маселе.
"Дени сак адам — гүлдөп өнүккөн өлкө"
Өткөн жылдын соңунда кабыл алынган "Дени сак адам — гүлдөп өнүккөн өлкө" программасы 2030-жылга чейин иштейт. Өкмөт аны өз алдынча каржылай албагандыгына байланыштуу эл аралык донорлордон материалдык колдоо сураган. Саламаттык сактоо министрлигинин маалыматына ылайык, 2019-2023-жылдар аралыгында жасала турган жумуштарга эле болжол менен 5,1 миллиард сом жумшалат, анын 38 пайызы гана өлкө казынасынан алынат. Аталган программада медициналык тез жардамды, электрондук тейлөөнү, каржылоо системасын өнүктүрүү жана лабораториялык кызматты жакшыртуу иштерине басым жасоо каралган.
"Спорттук Кыргызстан" программасы
Өз ишин 2018-жылы баштап 2022-жылы жыйынтыкталат. Спорттук объектилерди курууга, калк арасында сергек жашоо образын жайылтууга, эл аралык аренада спортчулардын жетишкендиктерин арттырууга жана айрым спорт түрлөрүн өнүктүрүүгө багытталган. Документти ишке ашырууга үч миллион сомдон ашык каражат бөлүү болжолдонгон. Акчаны мамлекеттик бюджеттен, гранттардан жана жеке тараптардан чогултуу пландалган.
"Үй-бүлөнү колдоо жана балдарды коргоо" программасы
Туризмди өнүктүрүү программасы
Бул программа жыл башында төрт жылга кабыл алынды. Анын алкагында эс алуучуларга ыңгайлуу шарт түзүп берип, авиакаттамдарды көбөйтүү, туристтик объектилердин электрондук реестрин, картасын иштеп чыгуу, "Кыргыз Туризм" мамлекеттик ишканасын түзүү, электрондук виза берүүнүн жол-жобосун жакшыртуу өңдүү 50гө жакын иш-чара бекитилген. Документти ишке ашыруу үчүн өлкө казынасынан быйыл 3,5 миллион сом жарнамага бөлүндү. Ошондой эле мамлекеттик ишкананы ачууга 50 миллион сом каралган. Бирок мамлекеттик органдар кошумча донорлордун да колдоосуна муктаж экендигин жашырбайт.
Жергиликтүү өз алдынча башкарууну өнүктүрүү программасы
Документ 2018-жылы беш жылга кабыл алынган. Аны аткаруу Жергиликтүү өз алдынча башкаруу иштери жана этностор аралык мамилелер боюнча мамлекеттик агенттигине жүктөлгөн. Программада элет жериндеги бийлик органдарынын ишмердүүлүгүн ачык-айкын жүргүзүү, коррупциялык тобокелчиликтерди төмөндөтүүгө басым жасоо каралган. Өлкө казынасынан атайын программа үчүн каражат бөлүнгөн эмес. Негизинен ага тиешеси бар мамлекеттик органдар өз каражаты менен тиешелүү иш-чараларды өткөрөт. Ошондой эле эл аралык донорлор өз долбоорлорунун багыттары боюнча жардам берет.
Экспортту өнүктүрүү программасы
Калктын психикалык саламаттыгын сактоо программасы
Саламаттык сактоо министрлигинин бул программасынын 2018-2022-жылдардагы ишин аткарууга 243 миллион сомго жакын каражат кетет. Аткаруучулар эл аралык уюмдардын колдоосуна муктаж. 2030-жылы соңуна чыга турган программага суициддерди азайтуу, психикалык жактан жабыркаган бейтаптардын өмүрүн узартуу, аларга көрсөтүлгөн кызматтарды жакшыртуу максаттары коюлган.
Жогоруда тизмектелген документтерден сырткары өкмөт бир катар долбоор, стратегияларды кабыл алган. Аларды да толук кандуу ишке киргизүү үчүн бийлик өкүлдөрү чет элден каражат алууга мажбур.
