Саламаттыкты сактоо министрлигине караштуу оорулардын алдын алуу жана санитардык эпидемиологиялык көзөмөл департаментинин дарыгер-дезинфектологу Бермет Солпиева канталанын жашоосу, азыктануусу жана андан арылуунун жол-жобосу тууралуу айтып берди.
Кан соргуч кантала Бишкекке кантип келген?
Дезинфектолог Бермет Солпиева кантала Кыргызстанга 70-80 жылдары өтө көбөйгөнүн айтып, андан соң басаңдаган дейт. 2000 жылдары кайрадан катары калыңдаган. Муну адис миграция маселеси менен байланыштырды. Кантала сырттан кийим-кечек, буюм-тайымдар аркылуу келет. Азыр жатаканада, эски батирлерде жана абактарда көп. Айыл жергесинде көп жашабайт.
Жылуулукту сүйгөн кантала. Тукум улашы тууралуу
Чоң кантала 7 грамм кан ичет же кантип азыктанышат?
Кантала жарыкты жактырбайт, караңгыда, түн жарымда сыртка чыгат. Жашаган жери кычык-кучук жерлер. Төшөк, жууркан, килем, эмерек сындуу буюмдардын чекесинде болот, эгер шейшеп же жаздыкта айрык болсо ичинде кирип жашай берет да, түнү уйку бербейт. Кантала бир мүнөттө бир метрге чейин жылат.
Кантала болушунча теринин жумшак жерин чакканга аракет кылат. Ал үчүн колтук, сан, курсак, кан тамыр жерлерден азыктануу ыңгайлуу. Ошол себептен жаш балдар менен аялдарды көбүрөөк чагат.
Кантала чаккандан кийин суюктукту бөлүп чыгарат. Ал ууну баса турчу нерсе. Ошол себептен адам чаккандан кийин 20 мүнөттөн соң сезет. Шишиктин формасы узатасынан кеткен жол сыяктуу, кызарып дөмпөйөт.
Кантип арылууга болот?
Көп адамдар кантала менен үй шартында күрөшүп келет. Дарыгер бир нече кеңеш сунуштайт:
1. Кантала чаккандан кийин терини спирт менен сүртүп, курт-кумурскалардын уусуна каршы майларды сүйкөсөңүз болот.
2. Кычыштырган жерди тырмап ырбатып ийген болсоңуз дарыгерге кайрылыңыз.
3. Көбү үйдү таза кармап, кайра-кайра жыйнасам канталадан арылам деп ойлойт. Эң жакшысы сырттан келген буюм-тайымдарга этият болуңуз.
4. Эгер өз алдынча уулуу заттар менен канталадан арылам десеңиз, дарыга уугуп калбай абайлап себиңиз жана бир-эки күн үйгө түнөбөй туруңуз. Бирок адистин жардамы жок кантала менен күрөшүү ойдогудай жыйынтык бербейт жана ден соолукка кооптуу.
5. Маалы менен килем-кечек, жууркан төшөктүн кырын кадимки чаң соргуч (пылесос) менен сордурсаңыз бир топ канталаны капканга түшүрөсүз.
6. Жуулган шейшеп менен кийимдерди ысык үтүк менен басып чыгыңыз.
7. Канталанын өңү күрөң же кочкул кызыл түстө болот. Кокус түн ичинде канталаны кармап калсаңыз шейшептин үстүнөн эле өлтүрүп жибербеңиз, себеби ичинин баары канга толгон болот да, оокат-кечени булгайт.
