Саякбай Каралаев "Манасты" эл алдында 1925-жылдан баштап толук айткан. 1930-жылдардын баш чендеринен тартып манасчы катары коомчулукка билинип, 1935-жылдан тартып андан эпостун тексттери жазыла баштайт. 1936-жылдан Каралаевдин толук варианты боюнча "Манас" эпосун жазуу иши башталып, 1937-жылы үчилтиктин биринчи бөлүгү, кийин "Семетей", "Сейтек" жазылып алынган. Мурда белгисиз Кенендин, Алымсарыктын жана Кулансарыктын окуялары эпостун уландысы болгон. "Манас" эпосунун бул вариантынын жалпы көлөмү 500 553 ыр сабын түзгөн.
Ошентип "Манас" дүйнөдө өзү сыяктуу чыгармалардын ичиндеги көлөм жагынан теңдеши жок эпос болсо, Саякбай Каралаев манасчылардын арасындагы эң чоң варианттын жаратуучусу.
Манасчы 1938-жылдан баштап СССР Жазуучулар союзунун мүчөсү болот. Кыргыз искусствосунун Москвада өткөн 1-декадасынын жана андан кийинки декадаларга да катышат. Ал эми 1935-1954-жылдары филармонияда иштеген.
Каралаев "Манас", "Семетей", "Сейтек" үчилтигинен сырткары "Эркин таңында", "Эр Төштүк", "Бүркүттөр", "Канаттуу куштар", "Унутулгус күндөр", "Делдеш баатыр", "Эстен кетпейт", "Томор мерген" сыяктуу аңгеме, жомокторду жараткан.
Каралаев мүнүшкөр дагы болгон. Бул анын жан дилин берген сүйүктүү иши эле. Ал "Көйрөңкара", "Боз жигит", "Күлдүбадам", "Карачолок" деген бүркүттөрүн Көлдөгү туугандарына бактырып, шаардан колу бошор менен Көлгө барып бүркүт салып турган. "Карачолок" аттуу бүркүтү менен кинофильмге тартылып, анысы эстелик болуп калды.
1971-жылдын майында улуу манасчы ооруканага түшүп калып, эч кимди тааныбай калган. Бирок оору менен алышып жатса да оозунан түшүрбөй "манас" күңгүрөнүп, унуткан эмес. Акыркы деми калгыча "Манас" айткан Каралаев 77 жашында дүйнө салган.
Саякбай Каралаевге 1939-жылы Кыргыз ССРинин эл артисти наамы ыйгарылган.
Каралаевдин элесин полотного түшүргөн сүрөтчүлөр да болгон. Белгилүү сүрөтчү Сүймөнкул Чокморов эки ирет тартып, буга жети жылдык өмүрүн короткон экен.
Мындан тышкары, Саякбай Каралаевге арнап режиссёр Болот Шамшиев "Манасчы" даректүү фильмин тарткан. Бул тасма Германияда өткөн сынакта 80 фильмдин ичинен баш байгени багынтып, алтын медаль алат. Андан кийин да белгилүү режиссёр Мелис Убукеев "Саякбай Каралаев" аттуу үч бөлүктөн турган кинокартина жараткан. Режиссёр 1988-жылы бул линияны "Улуу манасчы" аттуу жети бөлүктөн турган толук метраждуу фильм менен уланткан.
Кийинки жылдары Эрнест Абдыжапаров да манасчынын бейнесине багыштап көркөм фильм жаратты.
Ошондой эле 2000-жылы чыгарган 500 сом өлчөмүндөгү кагаз акчага Улуттук банк Саякбай Каралаевдин сүрөтүн түшүргөн.