Кытайдан товар ташып оокат кылган ишкерлер күндөн-күнгө кыйынчылыкка кептелип бара жатканын айтышат. Мисалы, идиш-аяк саткандар кашык менен бычак калбай бара жатканына кабатырланса, тикмечилер жайкы кийим-кечеге ылайыктуу кездеме таппай бушайман.
Эске салсак, февраль айынын башында Кытайда пайда болгон коронавирустун айынан кыргыз-кытай чек арасы абал турукташканга чейин жабылганы айтылган.
"Дордой" базарында кийим-кече саткан Темиркул Багышбековдун айтымында, ушул тапта айлантуудагы товары аздардын сатарга дээрлик эч нерсени калбай бара жатат.
"Дордойдо" ишкерлердин 70 пайызы товарды Кытайдан алат. Акчасы көптөр Кытай жаңы жылында кире албай калабыз деп запастап алып коюшкан. Ал эми айлануудагы товары аздар калган-катканын сатып отурат", — деди Багышбеков.
Ишкер кошумчалагандай, товарлардын азайышы баасына таасир этип, ар бир кийимдин үстүнө 5-10 сомдон кошуп саткандар бар.
"Ашкана оокаттарынын арасынан кашык, бычак, чыны сыяктууларды эл көп алат. Алар азайып, жаңы товар алдыра албай жатабыз. Бирин-серин ишкерлер баасын бир аз көтөрүп койду", — дейт Оторбаева.
Кызыгы, медициналык шаймандар, дарылоодо керектөөчү материалдар дагы түгөнүп калган дүкөндөр бар. Бишкектик Жанышбек Рыскулов бир нече жылдан бери Кытайдан стоматологиялык клиникаларда керектелчү шаймандарды, тиш оңдоого жумшалчу каражаттарды ташып иштейт. Товары жок калганына эки апта болуптур.
"Бишкекте тиш доктурлардын "курал-жарагын" эки гана дүкөн сатат. Аларда товардын тартыштыгынан баалар аз-маз көтөрүлүптүр. Анысы аз келгенсип курьерлер үстүнө кошуп сатып жатыптыр. Бирок айласы кеткен кардарлар кымбат болсо дагы запастап алууда. Мындан улам жакын арада стоматологдордун кызматы кымбаттап кетпейби деген суроо жаралат", — деди ишкер.
Тигүү цехтеринин сырьесу азайып, жайкы кийим-кечекке ылайык кездемелерди базардан табуу маселе жарата баштаганы дагы белгилүү болду. Кездеме гана эмес, топчу, жип, сыдырма сыяктуу майда-чүйдөлөр алтынга тете болуп турганын айтышты.
"Жайкы кийимдерди тигүүгө киришкенбиз. Бирок акыркы ирет базарга барганда керектүү нерселерди таппай, башкасын алууга туура келди. Айла жок моделдерди өзгөртүп жатабыз. Товар ташуучулар чек ара марттын башында ачылат деп жатыптыр. Жогору жактан тагыраак маалымат берип, абалды түшүндүрүп коюшса жакшы болот эле", — деди Бишкектеги тигүү цехтеринин биринин технологу Сезим Медетбекова.
Ушундай эле жагдай турмуш-тиричилик техникаларын саткандарда, Instagram тармагы аркылуу интернет-дүкөн иштеткендерде жаралып жатканы айтылууда.
Товар тартыштыгы боюнча абал тууралуу президенттик аппараттын стратегиялык өнүгүү, экономика жана финансы саясаты бөлүмүнүн башчысы Данияр Иманалиевге кайрылдык.
Анын айтымында, Экономика министрлиги чек аранын узак мөөнөткө жабылышынан улам келип чыгышы мүмкүн делген сырьелук товар дефицити боюнча тобокелдиктерди анализдеп жатат.
"Чек аранын жабылышы Кыргызстандын экономикасынын ар кайсы тармактарына канчалык таасир эткенин айтууга азырынча эрте. Анткени коңшу өлкөдө коронавирус чыгышы салтка айланган жаңы жыл майрамы менен туш келип калды", — деди Иманалиев.
Ошондой эле ал Дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюмунун сунуштамасы боюнча коронавирустун алдын алуу максатында көрүлүп жаткан чаралар соода-сатыкка жана товардын айлануусуна таасир этпеши керектигин кошумчалады.
Коронавирус тууралуу
Акыркы маалыматтарга караганда, Кытайда коронавирустан каза тапкандардын саны 1113кө жетти. Ал эми жалпы жуктургандар 46,6 миң болсо, сакайып кеткендер 4740 киши экени айтылды.