Аба-ырайынын шарттары, чилде, дем алыш күнү төшөккө чүмкөнө узагыраак жата турууну каалаганыбызга карабай, ар жекшембиде миңдеген кыргызстандыктар өлкөнүн эң ири унаа базарына агылат.
Ал жактагы жол тыгынын азайтуу үчүн жол коопсуздугун камсыздоо башкармалыгынын (ЖККБ) үч унаасы иштейт. Сатуучулар инспекторлорду да көзгө илбей унааларын жолдун бөлүүчү тилкелерине деле токтото берет.
Унаа базарга кириш үчүн кардарлар абдан тайгак жолдон өтүшөт. Жөө жүргүнчүлөр үчүн тилке жасалбагандыктан, кар тапталып бүткөн кууш тилке кишини буттан чала жыга турган көк жылгаякка айланган.
Азыр унаа базары тосмосунан аша айланасы бир канча кварталга кеңейген. Бул соода аянтында 25 миң сомго "Москвич 412" жана 3,5 миң долларга Mitsubishi Delica үлгүсүндөгү унааны да сатууга аракет кылышат. Баалардын мындай айырмасы сатуучуларды чочутпай тургандыгына соодагерлердин ишеними күч.
"Бир дем алышта кардарлар байкап, баалоого келишет, эгер өз көңүлүнө, чөнтөгүнө сапаты менен төп келишкен унаа таап калса, сатып алат", — деди унаа сатуучу Нуртилек Баетов.
Соодагер кыштын кыраан чилдесинде майды аз ичкен автолор бир нече жүз долларга арзандаганын айтат. Анын айтымында, мындай кырдаал бир топ жылдан бери дал ушул мезгилде кайталанып келет.
Айткандарына далил катары соодагер бүгүнкү күндө базардан 2003-жылы чыгарылган Honda Fit унаасын 3 900 долларга табууга болорун белгилейт. Ушундай эле үлгүдөгү, жакшы абалдагы унаа күзүндө 4500 доллар турчу. Бирок сатуучунун айтымында, баалардын төмөндөшү да сатыктын өсүшүнө таасирин тийгизбейт.
"Азыр элде акча жок. Мен, мисалы, май аз ичкен төрт унааны сатыкка чыгардым, атургай, баасын да түшүрдүм, бирок бир ай бою эч бирин сата албадым. Жазында кайра көтөрүлөт, бул үлгүдөгү унаалардын баасы 4000 доллардан жогору болот окшойт", — деди Баетов.
Сатуучу Бакыт Ибраимовдун пикиринде, аз май ичкен машиналардын баалары гана арзандады. Кыймылдаткычынын көлөмү 2 кубдан көп болгон автолордун наркы мурдагы калыбында.
Буга карабастан, орто класстагы автолор жаз алды менен 200-300 долларга көтөрүлөрүнөн соодагердин шеги жок. Сатуучу баалардын кымбатташын сезондук факторго байланыштырат.
2017-жылдын сентябрынан тарта 2018-жылдын январына чейин баалардын өзгөрүшүн даана көрсөтүү үчүн сатуучулар бул убакыт аралыгына авто баалары тууралуу маалымат беришти.
Соодагерлер автомобилдердин экинчи кол базары үчүн чочулашканын жашырышпайт. Ондогон эски машинага каражат салган Айбек Шаиров эгер 2018-жылдын декабрына дейре аларды сатып бүтпөсө, бул бизнеси кыйрай турганын айтат.
"Азыр базарга эскилеринен бир-эки эле миң долларга кымбат турган жапжаңы унаалар түшүүдө. Эски машинаны улам оңдоткондон көрө жаңысын сатып алуу ыңгайлуу эмеспи. Жаңы автолор көбөйө баштаганда эскилерди көп карабай калышат. Ошол себептен, колдо болгон машиналардын баарын тез аралыкта сатып бүткөнүбүз жакшы", — деген ойдо Шаиров.
2018-жылга карата автомобилдердин баасынын жогорулашы боюнча сатуучулар өз божомолдорунан бөлүштү. Жазгы-жайкы убакка алардын өз тутуму бар. Ага ылайык, көп сатылган унаалардын баасы 200-500 долларга көтөрүлөт.