БИШКЕК, 18-июн. — Sputnik. Бирдиктүү жана сатуудан алынуучу салыктын 50 пайызын жергиликтүү бюджетке калтыруу сунушталды. Тиешелүү мыйзам долбоорун депутат Замирбек Мамасадыков демилгелеп, документ коомдук талкууга чыгарылды.
Өзгөртүүлөрдү "2024-жылга жана 2025-2026-жылдардын пландык мезгилине республикалык бюджети жөнүндө" мыйзамына киргизүү демилгеленди. Мыйзам долбоорунун негиздемесинде бул республикалык бюджеттин да, жергиликтүү бюджеттин да киреше бөлүгүнүн көбөйүшүн шарттай турганы айтылган.
"Жергиликтүү бюджетке киреше, ыктыярдуу жана милдеттүү патенттин негизиндеги салыктар, мүлк, жер салыктары түшөт. Анын ичинен киреше салыгы 100 пайыз жеринде калат. Соода жүргүзүүдө ыктыярдуу патент 1-июлдан тартып алып салынат. Натыйжада салыктын бул түрү жергиликтүү бюджетке түшпөй калат. Ал эми айыл жеринде мүлк салыгы шаарларга салыштырмалуу аз пайызда", — деп айтылат негиздемеде.
Cтаткомдун маалыматына таянсак, 2023-жылы бирдиктүү салыктан 7,9 миллиард сом түшкөн. Анын ичинен 4,3 миллиард сом Бишкекке, 493,3 миллион сом Ош шаарына туура келген. Ал эми сатуудан алынуучу салыктан 2023-жылы 19,2 миллиард сомдон ашуун каражат түшкөн. Мындан Бишкек шаарынан 10,3 миллиард сом, Ош шаарынан 1,5 миллиард сом алынган. Учурда дал ушул каражаттын 50 пайызын жергиликтүү бюджетке калтыруу сунушталууда. Натыйжада болжол менен 14,6 миллиард сомдун жарымы — 7,3 миллард сомдой каражат Бишкекте калмак. Ал эми Ош калаасына дээрлик 1 миллиард сомго чукул каражат туура келмек.
Салыштыруу үчүн ачык булактардан эки республикалык маанидеги шаардын бюджеттерин карап көрөлү. Бишкек шаарынын 2023-жылдагы бюджетине патенттин негизинде 1,2 миллиард сом түшкөн. Ал эми Ош шаарында былтыр патенттен бюджетке 202,8 миллион сом келген. Сандар көрсөтүп тургандай, мыйзамга өзгөртүүлөр кирсе Бишкекте кала турган каражат дээрлик 6 миллиард сомго, түштүк борбордо 700 миллион сомдон ашуун суммага көбөйөт. Бирок бул бардык эле шаар, айылдардын бюджетинде калчу каражат көбөйөт дегендик эмес. Кала турган каражаттын суммасы аймактын экономикалык көрсөткүчтөрүнөн көз каранды.
Демилгечи мыйзам долбоорунун негиздемесинде 2025-жылга карата бюджеттин божомолун келтирген. Ага ылайык, эмдиги жылы бирдиктүү салыктан 10 миллиард сом, сатуудан алынуучу салыктан 30,4 миллиард сом түшөрү болжолдонгон. Андагы сандар көрсөтүп тургандай, 2025-жылга жергиликтүү бюджетке 20,2 миллиард сом калышы ыктымал.
Тактап кете турган жагдай, бул мыйзам долбоору азырынча коомдук талкууга гана чыгарылды. Мыйзам кабыл алынганга чейин толуктоолор болуп, өзгөрүүгө дуушар болушу толук мүмкүн.