Радио

Бала кайсы курагында кантип сүйлөп калышы керек? Логопеддин түшүндүрмөсү

Логопед-дефектолог Айзат Нурланова баланын тили менен аң-сезими жаш курагына жараша туура өрчүп жатканына ата-эне көңүл бурушу керектигин айтты.
Sputnik
Кээ бир ата-энелер баланын качан сүйлөөрүн күтүп жүрө берип, алтыга чыкканда гана логопедге кайрылышат. Мындай бала мектепке даярдыгы жок барып каларын Айзат Нурланова Sputnik Кыргызстан радиосуна маек куруп жатып билдирди.
Анын айтымында, баланын сүйлөө речинин өнүгүшүнө ымыркайдын көгөрүп, киндиги оролуп же ыйлабай түшкөнү да чоң мааниге ээ.

"Жаш курагына жараша наристенин өсүү көрсөткүчтөрү болот. Ымыркай 3-4 айында ата-энеси жанына келип эркелетсе колу-буттарын кыймылдатып, күлүп, реакция жасашы керек. Ал эми 8-9 айында мурдун, башын, көзүн сурагандарга көрсөтүп, алакан чаап ойноп, кол булгап, ата-энесин ажыратып, колу менен көрсөтүп калат. Бир жаштагы бала кадимкидей 10-15 сөз айтса, эки жашка чукул бала эки сөздү кошуп сүйлөп калышы шарт. Бул учурда так сүйлөгөнү маанилүү эмес. "Тигини алып бер, муну кыл" деген сөздөрдү түшүнүп, аткара билиши зарыл. Талап боюнча, үч жаштагы бала төрт сап ыр айтып, үч сөздөн сүйлөм түзүп, кыска жомокторду өз тилинде айтып калат. Кээ бир балдар эки жашында эле жомок, ыр айтып баштайт. Ар бир ата-эне баласынын өнүгүшүнө кылдат көңүл буруп, кандайдыр бир мүчүлүштүк байкаса дароо адистерге алып барганы оң. Логопед, невролог же педиатр карап, кеңеш берет. Баланын тили менен катар анын аң-сезиминин өнүгүшү да маанилүү. 5-6 жашка чейин күтүп жүрө бербей эрте аракет кылса, бала да мектеп босогосун аттагыча даяр болуп калат ", — деди ал.

Ал ар бир баланын сүйлөө жөндөмдүүлүгү бири-бирине окшобогондуктан генетикага шылтап күтүп жүрө бербеш керектигин кошумчалады.