Жусуп Мамай кичинекейинен зирек, зээндүү өсүп, алты жашында молдодон сабак алып кат таанып, китеп окууга жетишкен. Ал башка манасчылардай аян алып, 1932-жылы биринчи жолу манас айтат. Кийин өзүнүн вариантын кагаз бетине түшүрүп, манасчыга илимий экспедициялар келип турат.
1960-жылдары Жусуп Мамай саясий куугунтукка кабылып, чыгармачылыктан оолактап калган учурлары да болгон. Жусуп Мамайдын айтуусунда жалпы 18 томдон жана 200 миңден ашуун ыр саптан турган варианты толугу менен кагаз бетине жазып алынып, 1984-жылы "Манас" бөлүгү китеп болуп араб арибинде жарык көргөн. Андан сырткары, "Эр Төштүк", "Курманбек", "Толтой", "Көбөк", "Мамаке-Шопок", "Жаңыл Мырза", "Тутан" сыяктуу кенже эпосторду да жакшы билген.
Кыргыз Республикасынын Баатыры 2014-жылы Кытайдагы Кызыл-Суу Кыргыз автономдуу облусуна караштуу Ак-Чий кыштагындагы ооруканада кайтыш болуп, 2014-жылы 2-июнда жерге берилген.
Тема боюнча: