БИШКЕК, 6-дек. — Sputnik. Борбор Азиядагы мөңгүлөрдүн эришинин бирден-бир себеби — аларды чаң менен кирдин көп капташы болууда. Бул туурасында Евразия өнүктүрүү банкынын (ЕАӨБ) "Борбор Азиянын суу-энергетикалык комплексин жөнгө салуу" деп аталган докладында айтылат.
Анда мөңгүлөр Кыргызстан аймагынын төрт, Тажикстандын, Казакстандын жана Өзбекстандын алты пайызын ээлей турганы белгиленген. Борбор Азиядагы мөңгүлөрдүн жалпы аянты 12-14 миң чарчы чакырымды түзөрү белгиленген. Аларда камтылган суунун запасы Аму-Дарыясы менен Сыр-Дарыянын 10 жылдык агымына барабар. Мөңгүлөр жайкысын айдоо жерлерин суу менен камсыздайт, ал эми жамгыр аз жааган учурда суунун керектөөсү жогорку чекке чыгат.
"Борбор Азияда мөңгүлөрдүн азаюу темпи жылына 0,2-1 пайызды түзөт. Соңку 50-60 жылда Тянь-Шань менен Памирдеги мөңгүлөр 14төн 30 пайызга чейин эриген", — деп жазылат докладда.
Мисалы, Кыргызстандын Ак-Шыйрак массивиндеги мөңгүнүн аянты 1943-жылдан 1977-жылга чейин 4 пайызга, 1977-жылдан 2003-жылга чейин 9 пайызга кыскарган.
"Борбор Азиядагы мөңгүлөрдүн эришинин бирден-бир себеби — аларды чаң менен кирдин көп капташы болууда. Ал Иран, Афганистан, Кытай жана башка чөлдүү райондордон, соңку жылдары Арал деңизинин какшып калган аймактарынан шамал менен сүрүлүп келүүдө. Кардын үстүнө чаң, туз жана кир жармашканда адаттагыдан 20 пайызга тезирээк эрип кетет", — деп белгиленген баяндамада.