БИШКЕК, 28-сен. — Sputnik. Жогорку Кеңештин депутаты Султанбай Айжигитов кыргыз-тажик чек арасынан алынган үч пост, бир заставанын маанисин айтып, талашты чечүү жолун сунуштады.
Депутаттын айтымында, посттор төмөнкүдөй милдеттерди аткарып турган:
Стратегиялык маанидеги эки посттун бири 2019-жылы алынган, экинчиси "Дача". Эгер бул да алынса, анда биз бул тилкени көзөмөлдөөнү толугу менен жоготобуз да Сойломо жолу менен келип жерлерди ээлеп алганга жол берип жатабыз;
Ворухтун чыгыш жагында Кык деген жайлообуз бар. Жайыттарды, токойлорду коргош үчүн Булак-Башы посту коюлган;
Кедевшин деген дагы чоң жайлообуз, Ак-Сай дарыябыздын башы да ошол жакта. Сойломо жолун жабыш үчүн Тамдык заставасын түзгөнбүз. Муну менен тыкыр көзөмөлдөө максаты болгон. Эми аны Сойломо жолу менен келип ээлей беришет.
Катта-Туз жакта мунай менен газдын бир топ запасы бар кен жайгашкан. Бүгүнкү күндө тажиктер ал газды мыйзамсыз колдонуп келе жатат. Ошону толук алып койбошу үчүн пост коюлган. Ал жерде эл жашабайт, демек, басып алууга жол ачып бердик.
Айжигитов тажик тарап агрессия кылуу менен мажбурлап №42 протоколго кол койдурган деп эсептейт.
"№42 протокол менен ошол посттор алынды. Ушул аскердик жаңжалдын булагы имиш, алып салсак түбөлүк тынчтык болот дешет. Бул абдан чоң жаңылыштык. Чынында кагылышуулардын булагы башка жакта. Ал Тажикстандын расмий саясатында болуп жатат", — деди эл өкүлү.
Ошондой эле ал буга чейин түзүлгөн ар кандай протоколдорду жокко чыгаруу керектигин айтты. Антпесе документтин юридикалык күчкө ээ болбогонуна карабай, Тажикстан бетине кармап кол салуусун уланта берет.
"Тажикстандын тышкы иштер министри БУУда 2 110 чарчы чакырым жерге доомат коюп жатат. Укуктук мааниге ээ эмес протоколдорду шылтоо кылып саясат жүргүзүүдө. Ушундан баш тартпаса жаңжал чыга берет, дагы чоң агрессияны баштайт. Биз президенттин БУУда айткан сөздөрүн колдоп, 1994-жылы чек ара аймактары тууралуу президенттер кол коюп, парламент ратификация кылган келишимдер менен сүйлөшүшүбүз керек. Бул эң тынчтык, компромисстүү, тез чечиле турган жол. Ушуну расмий саясат кылышыбыз абзел", — деди Айжигитов.
Белгилей кетсек, Кыргызстан менен Тажикстандын бийлиги 25-сентябрда чек ара аймактарындагы кырдаалды турукташтыруу максатында протоколго кол койгон. Ага ылайык, кыргыз тарап "Тамдык" заставасын, "Булак-Башы", "Катта-Туз", "Ак-Сай" постторун, тажик тарап "Бедак" заставасын, "Кех", "Каракчикум", "Шаршара" постторун алып салышат. Аталган бөлүктөрдүн имараттары, курулмалары консервацияланат.