Радио

Капалбаев: кыргыздын диалектилерин чанбай тил байытууга колдонушубуз керек

Этнограф, тарыхчы Октябрь Капалбаев тилди байытууда сырттан кирген сөздөрдү которууга эмес, ички диалекти, говорлорго көңүл буруу зарылдыгын айтты.
Sputnik
Адамдын үч тили болуусу керек. Эне тили — бул энеси үйрөткөн, ошол диалектидеги тил. Муну менен ошол чөлкөмдө сүйлөсөң туура болот. Баарынын кулагына жатык угулган адабий тил, муну үйдөн чыккан соң колдонуу керек. Ошондой эле мамлекеттик иш кагаздары жүргүзүлгөн тил. Мындай пикирин Октябрь Капалбаев Sputnik Кыргызстан радиосуна маек куруп жатып билдирди.
Анын айтымында, учурда кыргыз тилчилер ички диалект жана говорлорду изилдөөгө көңүл бурбай келишет.
"Кыргыз тили манастын тили, дастан жаралган тил. Демек, билгенге океандай чалкыган бай тил. Билбегенге кыргызчадан кайра кыргызчага которуп берүү керек болуп калат. Мына ушундай өзгөчөлүктөрдү өзүбүз жаратуудабыз. Сырттан кирген сөздөрдү ашкере которууга далалаттанып, жыйынтыгында шылдың болуудабыз. Антпей эле сырттан кирген сөздөрдү тыбыштык өзгөчөлүктөргө алып келип, өз тилибизге ылайыкташтырып алып колдоно беришибиз керек. Мисалы, керебет, гезит деген сыяктуу. Анан да оштуктардын диалектиси анан нарындыктар минтип сүйлөйт дебестен, диалектилерди изилдеп, тилибизге кошуп, адабий тилди байытышыбыз керек. Тил мына ушинтип байып, жок болуп кетпей бир учурда жеңил да, адабий да тилге айлана алат", — деди Капалбаев.
Ал тилдин байышы же өлүп жок болуусу ар бир ошол тил ээлеринин колунда экенин кошумчалады.