БИШКЕК, 17-мар. — Sputnik. Президент Садыр Жапаров бүгүн, 17-мартта, Аксы окуясынын 20 жылдыгына байланыштуу кыргызстандыктарга кайрылуу жолдоду. Бул тууралуу өлкө башчынын маалымат кызматы кабарлады.
Анда Кыргызстандын эгемен мезгилдеги тарыхында орчундуу орунду ээлеген, коомдук аң-сезимдин багытын белгилүү нукка бурган окуялардын бири — 2002-жылдагы Аксы окуясы экени белгиленет. Ошол учурда бийлик бутактарында карама-каршылык күчөп, реформалар үзүрүн бербей, жеке кызыкчылыктар үстөмдүк кылып турганын, эл өз түйшүгүн өзү тартып, аткаминерлер элден бир топ эле четтеп калганын айткан.
"Натыйжада мамлекеттеги абал курчуп, бийликтин бардык бутактарында Акаевдин үй-бүлөсүнүн жосунсуз жоруктары чектен ашкан. Социалдык-экономикалык абал оорлоп, саясий кырдаал кризиске кабылган. Аксы районунун тургундары эл байлыгын талоонго алууга, өлкөнүн улуттук байлыгын сатууга макул болбогон азаматтарды кысымга алган текебер бийликке жалтанбастан каршы чыгышкан. Авторитардык жана коррупцияга чырмалган режимге каршы чечкиндүүлүк, каармандык менен күрөшкөн. Келечекке кайдыгер карабаган аксылыктар өз кызыкчылыгынан эл кызыкчылыгын жогору койгон", — деген президент.
Жапаров эгемен Кыргызстандын тарыхында бир нече төңкөрүш орун алганын, алар демократия жолундагы, таза, эркин, өнүккөн мамлекет куруу сапарындагы эң оор, мааниси терең тарыхый окуялар экенин, ал эми өкүнүчтүүсү, бул тарыхый төңкөрүштөр карапайым жарандардын өмүрүн алганын белгилеген.
"Аксы трагедиясында курман болгон атуулдарыбыз биздин эсибизде түбөлүккө сакталат. Кыргызстандын бүтүндүгү үчүн, элдин эркиндиги үчүн өз жанын аябаган аксылыктардын эрдигине таазим кылам! Эгер 20 жыл мурда Кыргызстанга чет өлкөлөрдөн изилдөөчүлөр, журналисттер ушул кайгылуу окуяны чагылдырганы келишсе, эми Аксынын мээнеткеч жана меймандос калкын, Сары-Челек, Падыша-Ата сыяктуу керемет жерлерин, адам буту баса элек чытырман токойлорун, айтылуу кара өрүк бактарын көргөнү келип жатышат. Аксы жергеси жыл өткөн сайын өзгөрүүдө", — деген өлкө башчы.
Жапаров бүгүнкү күндө калыстыкты туу туткан элдин эркине каршы келген буга чейинки жагымсыз окуялардан, урунттуу учурлардан сабак алып, демократиялык өлкө катары өнүгүүгө, бакубат жашоого умтулуу башкы мүдөө экенин белгилеген.
Мамлекет башчы кайрылуунун соңунда элди ынтымакта болууга чакырып, өлкөгө тынчтык каалаган.
Жалал-Абад облусунун Аксы районунда 2002-жылы 17-мартта жергиликтүү эл нааразычылык акциясына чыккан. Алар Жогорку Кеңештин депутаты Азимбек Бекназаровдун камалышына каршы чогулган. Ошондой эле Үзөңгү-Куушту Кытайга бербөө талабын коюшкан. Аларды токтотуу үчүн Боспиекте тартип коргоо кызматкерлери күч колдонуп, ок чыгарып, анын кесепетинен алты адам каза болуп, бир нечеси ур-токмокко алынган. Бул боюнча тартип коргоо органдары тарабынан атайын "Тайфун" операциясы жүргөн.
Ошондой эле мамлекет башчы "Ала-Тоо" аянтында Аксы окуясында жана 2010-жылы Апрель окуясында курман болгондордун элесине арналган монументке гүл койду.