Бирок андан да жаманы алдыда өңдөнөт: быйыл аталган тармакка инвестициялар эки эсе азайышы күтүлүүдө. Бул компаниялардын басымдуу бөлүгү жашап кете албайт дегенди туюндурат. Мунай казууда лидерликке Кошмо Штаттардан чыккан сланецчилер эмнеге бүгүн өп-чап абалда? Бул туурасында кесиптешибиз Наталья Дембинскаянын ой толгоосу РИА Новости агенттигинин сайтына жарыяланган.
Баанын ылдыйлашы
Мунай баасынын көктөмдөгү төмөндөшү эң оболу Кошмо Штаттардагы бургулоочу активдүүлүктү кескин чабалдатты. Сырье дээрлик 50 пайызга арзандады. Техаста буга таптакыр даяр эмес болуп чыгышты. Натыйжада Parsley Energy 150 скважинаны жапты, Continental Resources кен казуунун үчтөн бир көлөмүн кыскартып, ал эми Texland Petroleum толук токтотту.
Апрелде ири сланецчилердин бири Whiting Petroleum, ага удаа эле тейлөөчү Hornbeck Offshore Services компаниясы банкрот болду. Ал эми май айында инвесторлоруна калифорниялык California Resources жана сланецтик гигант Chesapeake Enеrgy ишканасы ишмердиктерин токтотконун кабарлашты.
Америкалык газ Россиянын көгүлтүр отун алмаштыра алабы? Саресеп
Талдоочулар ошондо булар банкроттук толкунунун башаты гана дешкен. Pickering Energy Partners божомолу боюнча, быйыл бул тармактагы компаниялардын дээрлик 40 пайызы кыйрайт.
Азыркы баалар сланецчилерге мурдагыдай эле киреше табууга жол бербейт. Өндүрүштүн өздүк наркы аларда баррелине 50-60 долларды түзөт. 40 доллардык баа аны дегеле актабайт. Тармак инвесторлорго да кызык эмес. Рынокто кармалып калуу үчүн каражат зарыл, бирок, мындай жагдайда карманар тал жок.
Эл аралык энергетикалык агенттиктин баасында сланецтик кен казуу быйыл инвестициялардын көлөмү эки эсеге, тагыраак, 45 миллиард долларга дейре азаят. 2019-жылы 100 миллиардды түзгөн эле.
Газдын баасын бороон-чапкын жана бандалар аныктоодо. 2020-жылдын оош-кыйышы
Аталган агенттиктин (World Energy Outlook) докладында эң жогорку көлөм 2014-жылы байкалган: 125 миллиард инвестиция тартылган. Бул он жылдыкта 30 пайызга аз — жылына 85 миллиарддын тегерегинде күтүлүүдө.
Rystad Energy эл аралык консалтингдик агенттиктин божомолунда быйыл 67 миллиарддын тегерегинде болмокчу.
Катуу көңүл калуу
Инвесторлор сланецчилерге эмитен эле муздай түшүшкөнүн эске салуу абзел. 2018-жылдын аягында компаниялардын көбү инвестициянын тартыштыгынан улам бюджеттерин миллиарддап кыскартышкан. Анткени киреше жок.
АКШнын дүйнөдө ири мунай өндүрүүчү болгонунда дал ушул сланецчилердин салымы чоң. Бирок алар дайым жаңы скважиналарды бургулоого тийиш, себеби кен бачым эле азая түшөт. Карыз алууга туура келет.
Сланецтик "он жылдыктын" жыйынтыгында инвесторлор бул бизнес кирешелүү эместигин, ишканалар чыгым тартуу менен мунай казышканын, каражаттын тартыштыгын улам карыз алып каржылаганын түшүнүп калышты.
Он жыл ичинде тармактын 40 алдыңкы өкүлү тапкандарынан 200 миллиард долларга көп сарпташкан. Айрымдары гана пайда таба аларын далилдей алышканын айтышат талдоочулар. Сланецтик кендердеги миңдеген скважиналар инвесторлоруна убада кылгандан кыйла аз кен казышат. Жыйынтыгында компаниялардын акциялары арзан сатылат. Көйгөйдү оюнчулар деле көрүп турат. "Тармак акыркы он жылдыкта инвесторлордун ишениминен толук тайды", — дейт аталган өлкөдөгү кен казуу боюнча төртүнчү саптагы Marathon Oil америкалык мунай-газ ишканасынын башкы директору Ли Тилман.
2007-жылдан тарта америкалык сланецтик өндүрүшчүлөрдүн акцияларынын индекси 31 пайыз жоготууга учурап, S&P 500 80 пайызга өскөн.
Эксперт: дүйнөдө мунайга суроо-талап түшүү коркунучунда
Ыплас сыр
Эл аралык энергетикалык агенттиктин жоромолуна таянсак, жыл аягында мунай менен жабдууну кыскартууга дал АКШ чоң салым кошот. Кошмо Штаттардын негизги жети, атап айтсак, — Пермь, Игл-Форд, Баккен, Ниобром, Анадарк, Аппалачин жана Хейнсвилль бассейндеринде өндүрүш – суткасына 7,632 миллион баррелге чейин түшөт. Сланецтик кен казуунун жарымынан көбүн түзгөн Пермь бассейнинде 4,5 миллион, Игл-Форддо — 1,3 миллионго чейин кыскарат.
Бүтүндөй америкалык мунай өнөр жайы басым жасаган технологиянын өзү бул багыттын келечегин бүдөмүк кылууда. Тармактын алдыңкы инвесторлорунун биринин айтымында, пласттын гидравликалык жарака өлкөдөгү көмүр-суутектеринин запасын бир топ азайтып койду. Муну ExxonMobil ири бургулоочу ишканадан бир аз гана кичирээк Quantum Energy Partners жеке инвестициялык компаниясынын башчысы Уил Ванлох да моюнга алат. Бул көрүнүш АКШнын кен казуу жана энергетикалык көз карандысыздыгын калыбына келтирүүгө үмүттү да өчүрөт.
"Ушул нерсе сланецтин ыплас сыры", — деп билдирген Ванлох Financial Times басылмасына. Скважиналар бири-бирине өтө жакын бургуланарын да белгилеген ал. Айтымында, соңку беш жылда кенди бошотуп эле келишкен.
Мындан ары дагы арбыйт
Financial Times билдиргендей, биринчи кварталда ири көз карандысыз сланецтик компаниялар рекорддук көрсөткүчтөгү – 26 миллиард доллар өлчөмүндөгү чыгымдарды катташкан. Басылма белгилегендей, кача албай турган банкроттукка камынуу зарыл.
2016-жылдагы мунай каатчылыгы курчуп турган кезден да жаман болот. Анда 70 компания каржылык жактан жөндөмсүз экенин жарыялашкан. Анткен менен алар чакан ишканалар эле, аркаларында жалпы 56 миллиард доллар карыз калтырышкан.
Ал эми ушул тапта гиганттар да кыйрап жана кыйроо алдында турат. Июнда ири сланецтик өндүрүшчү Extraction Oil & Gas да оюн талаасынан четтеген. Haynes and Boone юридикалык фирмасынын маалыматтары боюнча, сегиз ай аралыгында 51 миллиард долларлык карызы менен 36 ишкана банкроттуулук арызы менен кайрылган. 25 ири компаниянын эле жалпы карызы 150 миллиардды түзөт.
"Кеп рынокту банкроттуулук жана кайра куруу күтүп турарында", — деген бүтүм чыгарат KPMG рейтингдик агенттигинин энергетика бөлүмүнүн жетекчиси Регина Мэр.
Кыйын кырдаал: АКШ Россиядан нефть сатып алууга тыюу салмакчы
Аналитиктердин божомолунда, эгер мунай баасы ылдыйлай бере турган болсо, келерки жылдын аягына чейин дагы 250 компания жабылат. Бирок пандемия дагы күчүндө, андан улам энерготашуучуларга талап да төмөндөшү мүмкүн.
Deloitte консалтингдик-аудитордук компаниясынын жакындагы эле изилдөөсүнө ылайык, АКШдагы сланецтик өндүрүшчүлөрдүн үчтөн бирине жакыны эбак төлөөгө жөндөмсүз.