Жигит менен мырзанын айырмасы эмне? Эркектердин жашы боюнча аталышы

Кары адамдарды жалпысынан абышка, аксакал, чал деп атап, жаштарды мырза, жигит, улан деп айтып жүрөбүз. Бирок ар бири жаш куракка жана жашоодогу орду боюнча чечмеленет.
Sputnik

БИШКЕК, 2-авг. — Sputnik. Бүгүн "Тибиртке" рубрикасында дал ушул теманы козгойбуз, сөздөрдү чечмелегенге филолог Ишенбек Султаналиев менен балдар акыны Токтосун Самудинов жардам берди.

Эскерте кетчү учур, бул жерде белгиленген жаш курак бир-эки жылга жылышы да мүмкүн.

Бала — төрөлгөндөн тарта 13 жашка чейин, башкача айтканда биринчи мүчөл жашы.

Ымыркай, наристе — төрөлгөндөн 2-3 жашка чейин;

Бөбөк — 7 жашка чейинки курак;

Жеткинчек — 7 жаштан 10 жашка чейин (кызга да, уул балага тиешелүү);

Тестиер — 10 жаштан 12 жашка чейин (кызга да, уул балага тиешелүү);

Өспүрүм — 12ден 16 жашка чейин (кызга да, уул балага да айтылат);

Улан — 17 жаштан 20 жашка чейин;

Жигит — 20 жаштан 35 жашка чейин;

Киши — 37 жаштан 49 жашка чейин;

Кыргыз элинде эр ортону элүү жаш деген сөз бар, бул адам жарым өмүрүн жашап, улуулукка баш кое баштаган учур.

"Катын" десе капаланбаңыз, "селки" десе секирбеңиз. Аялзаттын аталышы
Эл ичинде жаш өйдөлөп, улгайып бара жаткандарга "абышка", "аксакал", "чал" деген сөздөрдү колдонушкан. Материалыбызда бир аздан соң ал сөздөргө да өзүнчө аныктама беребиз. Азырынча, эркектердин аталышын андан ары улайлы.

Эркек — бардык куракта айтылат;

Уул бала — эркек деген сөздүн синоними. Кыргызда жеңе кайнисин өмүрү өткөнчө "уул бала" деп тергеген. Түрк тилдүү элдердин айрымдары жаш баланы уул бала дейт.

Мырза — өз курагынан эрте эле кыргыздардын бардык жашоо багытын билген, оозунда сөзү бар адам.

Эр — баатыр мүнөз, ички-тышкы маселелерди чече алган, оозунда сөзү, колунда күчү бар, тарыхты билген жигит.

Абышка — улгайган курак, кыргыздын каада-салтын орто деңгээлде билген адам;

Чал — улгайган курак, каада-салтты көп билбеген, накыл кептер боюнча түшүнүгү аз, чала сабат, өз түшүнүгүн бербеген адамды айтышкан.

Аксакал — улгайган курак, кыргыздын каада-салтын, тарых-санжырасын толук билип, айылды тескеген адам. Жамандык-жакшылыкта калайык калк аксакалдар менен кеңешкен.

Карыя — улгайган учурдан тарта көзү өткөнгө чейинки мезгил;