60тан ашкан кишинин издегени — акыйкаттык. Анткени жакында эле соттук медициналык экспертиза Бурулай Турдали кызынын денесине жазылган "Н+Б" деген жазууну жокко чыгарып, ал болгону дефибриллятордун изи деген чечим чыгарып берип койгон.
Кызынын төшүнө тартылган жазууну өздөрү жазып койбогонун айткан ата кыргыз элинен адилеттүүлүк менен күрөшүүгө жардам берүүнү суранууда. Кожоналиев Sputnik Кыргызстан агенттигинин студиясына баш багып, учурда жүрүп жаткан тергөө иштери жана кызынын өлүмү тууралуу маек курду.
(Ал кабарчыларга кызынын төшүндө тартылган сүрөттү көрсөттү. Сүрөттө "Н" деген деген тамганы жана эмчектин тушуна коюлган (+) белгисин даана көрүүгө болот. Ал эми "Б" деген тамга эмчекти айланта жазылыптыр.
— Сиздин оюңуз боюнча эксперт эмне себептен бул жазууну жокко чыгарып жатат?
— Бизде мыйзам деген иштебей калыптыр. Кызым өлгөндө бул ишке президент өзү киришип тийиштүү тапшырмасын берген менен аны аткарган бир адам жоктой. Эксперттин 20 жылдык тажрыйбасы бар экен. Кантип эле ушу жазууну көрүп, аныктай албасын. Бул жерде сүйлөшүү болгону көрүнүп эле турбайбы. Орозонун күнүндө болгон бул ишти да башаламан кылып, мени эки жакка чуркатып жатышат. Өздөрүнүн башына мындай мүшкүл иш түшсө эмне кылмак эле? Милиция, эксперт ата катары менин ордума өздөрүн бир коюп көрсүнчү. "Бул жазуу такталса да, такталбаса да кылмышкер бирдей эле жаза алат" деп жатышат. Бирок мен акыйкаттык үчүн акырына чейин күрөшөм.
— Милиция бул иш 20-25 секунддун ичинде болгон деп жатат. Сиз алардын берген көрсөтмөсүнө кошуласызбы?
Азыр менин талап кылганым эле акыйкаттык. Мага окшоп мындан кийин да бирөөнүн кызы сыздабасын. Бул элибизге сабак болуп баарыбыз акыйкаттык үчүн күрөшөлү. Бизде мыйзам деген иш жүзүндө иштебей эле калыптыр. Болбосо президент баш болуп киришкен иш мындай шалаакалык, алдамчылык менен аткарылбайт болчу.
— Экспертизанын жыйынтыгы чыккандан кийин кызыңызды сөөгүн эксгумация кылдырабыз деп чыктыңыздар эле…
— Ооба, жаныбыз кашайып айлабыз кетип, баарын далилдеш үчүн акыры кайра каздырсакпы деп да ойлодук. Бирок эксперт жыйынтыкты бир ай дегенде араң чыгарды. Анан туугандарым дагы "өзү эзилип өлгөн кызды кайра эзбей эле коелучу" деп койду. Адвокат, тергөөчү менен сүйлөшсөк далилге ушул сүрөт эле жетет дешти. Ошону менен кайра каздырбай калдык.
— Бул сүрөттү өзүңөр тартып алдыңар беле? (Этикалык түшүнүктөн улам сүрөттү чыгарууну эпсиз деп таптык)
— Жок, кызымдын сөөгүн сууга алалы деп ачсак төшү кыпкызыл. Ошол учурда тартабыз деп журналисттер келип калыптыр. Алар да өз көздөрү менен ушул жазууну көрүп, "байке, кийин керек болуп калат, сүрөткө тартып коелу" деп телефонуна тартып алган. Кийин аны өзүбүзгө көчүрүп чыгарып алганбыз. Дагы эбептен себеп болуп Кудай бизге ошол журналист кызды жиберген окшойт. Болбосо бул жазууну далилдей албай калмак экенбиз. Өзүбүздүн сүрөткө тартып алуу ал учурда оюбузга келген эмес. Баса, баягы журналист келгенде ага жогору жактан бирөө чалып "аны шоуга айлантпагыла" деди окшойт, жаныбызда турганда "бул жерде адам өлүп жатса кантип тартпай коебуз" деп сүйлөшүп жаткан.
— Бурулайды уурдаган бала экинчи жолу ала качып кеткен турбайбы. Ошондо эле арыз жазуу оюңузга келген эмес беле?
— Ооба, биринчи жолу кызымды сабактан чыкканда алып качып кетиптир. Ачуу басаар болуп байкелери үйгө келгенде "беш кызым бар, Бурулайдан башкасын бүт эле кол менен той кылып алып кеткен. Эгер кызымдын балага көңүлү болсо мен каршы эмесмин" деп жооп бергем. Бул учурда ала качып кеткендер Суусамырга жетип калыптыр, кайра чакыртып кызыбыздан "көңүлүң барбы" деп оюн сурасак, "жок ата, жигитим бар десем болбой мени зордоп алып кетишти" деп жооп берди. Ал сөздү укканда мен каршы болуп баарын жолго салгам. Эртеси милицияга арыз жазайын десем байкеси "экинчи кайталанбайт, жазбай эле коюңуз" деди. Анын үстүнө аны менен чогуу иштегенбиз, ишенип "кой" деп койгом. Ошондо бекер кылыптырмын да. Балким жазсам мындай окуя кайталанбайт беле деп азыр тилимди тиштейм. Андан кийин дагы ала качып кетпесин деп баягы өзүнүн сүйлөшкөн Нурлан деген баласы туугандары менен келип сөйкө салып, 26-августка тойду белгилешкен. Бирок ага дагы карабай 27-майда ала качып кетип жатпайбы.
— Кызыңыздын ушундай окуяга кабылганын кайдан уктуңуз?
— Шектүү сиз менен мурда чогуу иштечү турбайбы. Кандай бала эле?
— Токтоо эле бала болчу. Мен аны мындай ишке барат деп эч күткөн эмесмин. Атасы дагы биз менен мурда чогуу иштеген. Жоош эле киши болчу.
— Туугандары келип алдыңардан өткөн жокпу?
— Жок.
— Бурулайдын сүйлөшкөн жигити келдиби?
— Ооба, ал кызымдын кыркылыгына чейин ар бейшемби келип куран окутуп кетчү. Андан башка эмне кылат.
— Адвокатыңыз комиссиялык соттук-медициналык экспертиза түзүлөт деп жатты эле?
— Экспертиза качан болгону жатат?
— Так убактысы азырынча белгилене элек. Экспертиза ушул сүрөттүн негизинде болот. Эксперт эмес, жөнөкөй киши деле бул жазууну көрүп жатпайбы. Же эмне биз бул жазууну өзүбүз тартып койду дейсизби. Айтор, кийинки экспертизадан акыйкаттык күтөм. Бул баарына сабак болуш керек. Качанкыга чейин акчасы, мансабы барлар кембагалдарды басынтып жүрө берет?..
ИИМдин жообу
Бул бычактын эмес, дефибриллятордун изи. Окуя болгон күнү ошол жерде жүргөн милиция кызматкерлери жана райондук ички иштер башкармалыгынын жетекчилиги боюнча кызматтык иликтөө болду. Мындан тышкары, прокуратура кылмыш ишин козгоду. Учурда тергөө иштери жүрүп, алдыда соттук териштирүү күтүп жатат. Тергөөнүн жыйынтыгында кызды ала качкан бала менен маркум бөлмөдө канча убакыт өткөргөнү маалым болот. Биздин маалыматыбыз боюнча окуя бир мүнөттүн ичинде болгон. Бул окуядан кийин азыр милициянын нөөмөт бөлүмдөрүндөгү иш күчөтүлгөн тартипте жүрүп жатат.