Айзада Тумакова — КРдин эмгек сиңирген артисти. Москва академиялык хореографиялык окуу жайын аяктап, кийин Россияда, Швецияда, Тажикстанда эмгектенген. Абдылас Малдыбаев атындагы опера жана балет театрынын прима-балеринасы Sputnik Кыргызстан агенттигине баш багып, маек куруп берди.
— Айзада айым, балет менен кантип "табышып" калдыңыз эле?
— Сахнада жүргөнүңүзгө 20 жылдан ашыптыр. Ушунча убакыт "форманы" кармап жүрүү жеңил болбосо керек?
— Ишенесиңерби, 20 жыл көз ачып-жумгуча өтүп кетет экен. Москвадан окуумду аяктап, бул жакка жаңы келген күндөрүм эске түшөт. Москва деген Москва да, театры чоңураак, труппалар, солисттер көп… Алгач бул жакка көнө албай жүрдүм. Бирок ошол кездеги маданият министри Чолпонбек Базарбаев "иште, Кыргызстанга сендей артисттер керек" деген кеп-кеңештерин берди, ал кишиге күнү бүгүнкүгө чейин ыраазымын. Кийин Уран Сарбагышев, Рейна Чокоева менен иштешип, чоң тажрыйба алдым. 20 жыл ичинде репертуарыма дээрлик бардык балеттердин башкы каармандарынын ролдору кирди. Азыр кайсы бир балерина ооруп же келбей калса эле "бийлеп бериңиз" деп мени чакырышат. Өзүмчө эле "палочка-выручалочка" болуп калдым.
Ушунча жылдан бери жумушумда ийгиликтүү иштеп келе жатканыма үй-бүлөмдүн салымы чоң. Жолдошум экөөбүз (балетмейстер Эмил Акматов — ред.) бир тармакта иштегендиктен, ал мени дайыма колдоп турду, кайненем жумушуман калтырбай балдарымды багып берди.
— Канча балалуу болдуңар?
— Эки кыз, бир уул төрөдүм. Мени балериналар арасында "баатыр эне" деп койсо болот (күлүп).
— Азыр мага аялдар көп бала төрөгөндөн корккондой сезилет. Ал эми балерина үчүн үч бала эрдик болсо керек?
Үчүнчү жолу жолдошум экөөбүз келишим менен Душанбеде (Тажикстан) иштеп жүргөндө боюмда болуп калды. Шарт боюнча мен төрөбөшүм керек эле, ошондуктан күйөөм экөөбүз үйгө кетели деп камынып калганбыз. Бирок Тажикстандын Маданият министрлиги, театр жетекчиси кетирбей коюшту. Анда төрөр-төрөгүчө мугалим катары иштеп, төрөгөндөн кийин бир жума өтүп жумушка чыктым. Анткени алдыда Германияга гастроль бар эле, ага даярданууга туура келди.
— Тажикстанга кандайча барып калдыңар эле?
— Бишкекте иштеп жүргөндө Муратбек Бегалиев "Тажикстандын президенти Эмомали Рахмон балеттин деңгээлин көтөрүүнү пландап, балет жуптарын издеп жатыптыр. Барып келбейсиңерби" деп калды. Биринчи "ал жерде балет бар бекен?" деп таң калдык, чочуладык. Жарым жыл ойлонуп, акыры барып келүүнү чечтик. Бирок барганыбызга өкүнгөн жокпуз, бизди абдан жакшы тосуп алышты. Жолдошум балетмейстер болсо, мен бийлеп жүрдүм.
— Тажик балетин көтөрүүгө салым кошо алдыңыздарбы анан?
— Башка дагы чет өлкөлөрдө иштеген экенсиздер. Ал жактар менен Кыргыстандагы айлыктын айырмасы асман менен жердей болсо керек?
— Бизде айлык акылар мурда аябай аз болчу. Алмазбек Атамбаев президент кезде бир топ көтөрүп берди. Буга чейин 5-6 миң сом алган катардагы бийчилердин көбү учурда 17-18 миң сомдон алып жатат. Анын 10 миңи президенттик стипендия катары берилет. Бул эми укмуш акча эмес, бирок кудайга шүгүр, жан бакса болот. Баса, учурда Максат Сыдыков аттуу жаш хореографыбыз "Щелкунчикти" 3D форматында койду. Бул биздин артисттерге дагы чоң тажрыйба болууда. Ушул жетишкендикке өкмөт көңүл буруп, колдоого алат деп ишенип жатам.