Эколог, биолог, окумуштуу Нурзат Тотубаева жакында эле топурак жана суу экосистемаларынын тукуктуу өнүгүшүү тууралуу илимий иш жазып, докторлук даражасын жактаган. Ал Ысык-Көлдүн абалына, суусунун канчалык деңгээлде таза, жылдан-жылга “таза” деп баалаган системадан абал алда канча башкачабы деген суроонун негизинде изилдөө жүргүзгөн. Ал жалпы топурак экосистемаларын кантип баалоо керек, комплекстүү кароо керекпи деген ой менен коруктарды, дарыялар изилденип, көбү Ысык-Көлдүн экосистемасында каралган. Анын айтымында, көлдү бара-бара балыр басып кеткени улам көбөйүп жатат. Ушуга чейин көлдү 1980-жылдардагы уникалдуу көл катары баалоо туура эмес, азыр абал башкача. Мына ушул себептен сууларды, көлдүн эко системасын таза сактоо, себептери менен күрөшүү жана топурактын кунарсыз, боз топуракка айлануу себептерин аныктоо жаатында бир катар маселелер маектин жүрүшүндө айтылды.